Ngất xỉu xảy ra khi bạn bị mất ý thức do bộ não khi đó không nhận đủ oxy. Tuy không nghiêm trọng, bạn nên hiểu rõ nguyên nhân gây ra triệu chứng này để phòng ngừa.
Theo Boldsky, ngất xỉu xảy ra khi bạn bị mất ý thức trong một khoảng thời gian ngắn do bộ não khi đó không nhận đủ oxy. Mặc dù ngất xỉu có thể không phải dấu hiệu cảnh báo vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nào đó nhưng sẽ tốt hơn nếu bạn biết nguyên nhân của hiện tượng này. Nghiên cứu cho thấy rằng hầu hết mọi người sẽ bị huyết áp thấp hoặc có các dấu hiệu về thần kinh trước khi bị ngất. Loại hiện tượng này thường gặp ở trẻ em và thanh thiếu niên.
Khi một bệnh nhân mất ý thức, những người xung quanh có thể rắc một vài giọt nước lên trên mặt bệnh nhân. Bệnh nhân cũng nên uống vài ngụm nước và cố gắng thở một cách dễ dàng. Nếu người bệnh cảm thấy khó chịu và yếu, họ cần được đưa đến bệnh viện gần nhất, kiểm tra huyết áp và xét nghiệm máu nếu cần thiết. Dưới đây là những nguyên nhân sẽ khiến bạn có thể bị ngất xỉu đột ngột.
Các vấn đề về huyết áp
Huyết thấp áp là một tình trạng nguy hiểm và có thể làm bạn ngất xỉu. Vấn đề này cũng được gọi là hạ đường huyết, do đó bạn không nên bỏ bữa hoặc ăn các thực phẩm có thể gây giảm lượng đường và huyết áp trong cơ thể.
Đứng lên quá nhanh
Đứng lên quá nhanh có thể làm cho máu không đi đến não kịp thời, khiến bạn cảm thấy choáng váng. Do vậy, sau khi thức dậy hoặc đang ngồi, bạn nên đứng lên từ từ, chậm rãi để cơ thể có đủ thời gian thích ứng.
Đứng lên quá nhanh làm máu không đi đến não kịp thời, khiến bạn cảm thấy choáng váng, ngất xỉu. Ảnh: Boldsky.
Căng thẳng
Tăng huyết áp cũng là một trong những kẻ sát nhân chính và khiến những người hay bị căng thẳng gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe. Trong khi đó, huyết áp tăng có thể gây ra do tâm trí bạn luôn ở trạng thái căng thẳng. Do đó, việc kiểm soát sự căng thẳng rất cần thiết nếu bạn không muốn bất ngờ ngất đi.
Bạn trở nên quá xúc động
Một tình huống đau buồn hay vui sướng đột ngột đều có thể gây ra những cảm xúc lẫn lộn trong cơ thể, làm cho bạn cảm thấy đôi chân không vững, đổ mồ hôi nhiều, thậm chí khiến bạn ngất xỉu.
Để bụng đói
Khi để cơ thể bị đói, bạn sẽ dễ bị kiệt sức, bộ não sẽ thiếu đi nhiên liệu để hoạt động tốt. Bởi vậy, nhiều người thường cảm thấy lả đi khi quá đói.
Nhịp tim bất thường
Đây là triệu chứng phổ biến của rối loạn nhịp tim, có thể làm cho bạn cảm thấy chân tay run rẩy, yếu ớt. Bất thường này xảy ra khi dòng chảy bình thường của máu đến não bị gián đoạn. Nguy hiểm hơn, nó có thể gây nguy cơ xuất hiện cục máu đông và đột quỵ.
Lần đầu tiên mang thai
Cảm giác mệt mỏi, muốn ngất xỉu có thể là một dấu hiệu cho thấy bạn đang mang thai. Nếu bạn đang có kế hoạch sinh em bé, hãy thử thai bằng que thử tại nhà hoặc làm xét nghiệm máu để xác định tình trạng của mình.
Em là một người khỏe mạnh, ăn uống điều độ và có chơi thể thao thường xuyên. Tuy nhiên, khoảng 3 năm trở lại đây, em gặp tình trạng sau khi lấy mẫu máu để xét nghiệm em thường bị hoa mắt chóng mặt, choáng, đổ mồ hôi, thậm chí còn ngất xỉu. Tình trạng này càng nặng hơn, không chỉ lấy máu mà chỉ cần em có vết thương hở chảy máu chút ít là cũng bị choáng và tim thì đập rất nhanh. Vậy bác sĩ cho em hỏi ngất xỉu, choáng là dấu hiệu của bệnh gì? Em cảm ơn bác sĩ.
Đinh Tuấn Vũ [1993]
Trả lời
Được giải đáp bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Tung Hoành - Khoa Hồi sức - Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.
Chào bạn,
Với câu hỏi “Ngất xỉu, choáng là dấu hiệu của bệnh gì?”, bác sĩ xin giải đáp như sau:
Trường hợp của bạn hay gặp ở người trẻ tuổi do yếu tố tâm lý. Tuy nhiên, trong một số bệnh lý liên quan đến tim mạch như bệnh lý về rối loạn nhịp tim. Yếu tố lo lắng có thể làm bộc lộ rối loạn nhịp tim gây tim đập quá nhanh, tụt huyết áp thiếu máu não và gây ngất xỉu. Bạn nên đi khám bác sĩ Tim mạch [chuyên về rối loạn nhịp tim] để khám, tư vấn.
Nếu bạn còn thắc mắc về choáng và ngất xỉu, bạn có thể đến bệnh viện thuộc Hệ thống Y tế Vinmec để kiểm tra và tư vấn thêm. Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Vinmec. Chúc bạn có thật nhiều sức khỏe.
Trân trọng!
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số hoặc đặt lịch trực tiếp . Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
XEM THÊM:
- Mối quan hệ giữa tăng thân nhiệt và sức khỏe
- Ai có nguy cơ ngất xỉu?
- Nhịn ăn lâu ngày có sao không??
Bài viết này được viết cho người đọc tại Sài Gòn, Hà Nội, Hồ Chí Minh, Phú Quốc, Nha Trang, Hạ Long, Hải Phòng, Đà Nẵng.
Tại bệnh viện, ban đầu bệnh nhân không nghe được nhưng sau đó lại hoàn toàn tỉnh táo. Các bác sĩ đã siêu âm tim, siêu âm điện tâm đồ và không tìm ra vấn đề gì bất thường.
Khai thác thêm bệnh sử, gia đình bệnh nhân cho biết trước đó, ông T. đã ngất nhiều lần nhưng không xác định được nguyên nhân. Do đó, để tìm hiểu về tình trạng ngất đột ngột nhiều lần, ông T. được thực hiện nghiệm pháp bàn nghiêng. Đây là phương pháp để tái lập một cơn ngất trong môi trường an toàn có nhân viên y tế, giúp tìm ra nguyên nhân để giảm tần suất của ngất.
Bác sĩ Nguyễn Thị Kim Vui, Khoa Nội tim mạch Bệnh viện Lê Văn Thịnh, cho biết sau thời gian đứng nghiêng 70 độ trong 20 phút, ông T. được xịt 1 giọt nitroglycerin dưới lưỡi. Ba phút sau, bệnh nhân cảm giác mệt, lả người, choáng váng. Kết quả cho thấy bệnh nhân ngất do thần kinh phế vị - nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng trên.
Các bác sĩ cho biết ngất mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng, tuy nhiên nó có thể là dấu hiệu ban đầu cảnh báo nhiều bệnh lý khác
Theo bác sĩ Vui, triệu chứng ngất do thần kinh phế vị ban đầu biểu hiện của người bệnh có thể bị chuột rút hoặc buồn đi tiêu ngay trước khi bất tỉnh. Khác với tình trạng ngất của đột quỵ, bệnh nhân bị đột quỵ khi tỉnh dậy sẽ bị ảnh hưởng đến sức khỏe và chức năng vận động; còn đối với ngất do thần kinh phế vị, bệnh nhân tỉnh táo hoàn toàn.
Bác sĩ Vui giải thích thêm khi ngất, người bệnh mất ý thức hoàn toàn, không duy trì tư thế đứng, xảy ra đột ngột, nhanh và sau đó phục hồi. Ngất được chia làm 3 nhóm chính: ngất do tim, ngất phản xạ và ngất do tụt huyết áp tư thế. Tần suất ngất tăng theo tuổi do bệnh nhân mắc bệnh lý tim mạch cũng như sự suy yếu của hệ thần kinh tự chủ.
Lý giải thêm về nguyên nhân ngất xỉu, thạc sĩ - bác sĩ Hoàng Tiến Trọng Nghĩa, Trưởng Khoa Thần kinh Bệnh viện Quân y 175 [TP HCM], cho biết thường có 3 nhóm. Thứ nhất liên quan đến phản xạ thần kinh như: quá lo lắng/hoảng sợ, quá đau hoặc sau một số tình huống như hoạt động thể lực quá mức. Thứ hai, ngất do hạ huyết áp tư thế có thể liên quan đến thuốc như các nhóm thuốc điều trị huyết áp, thuốc chống trầm cảm; bệnh nhân đang có tình trạng mất nước [tiêu chảy, nôn ói] hay mất máu; các bệnh lý thần kinh gây suy giảm chức năng thần kinh thực vật. Thứ ba là do bệnh lý tim mạch trong đó rối loạn nhịp tim là nguyên nhân chính, lúc này khi thăm khám bệnh nhân có thể có các rối loạn nhịp tim, huyết áp thấp, có các bất thường ở điện tim hay siêu âm tim.
"Ngất mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng, tuy nhiên nó có thể là dấu hiệu ban đầu cảnh báo nhiều bệnh lý khác. Chính vì thế, khi bị ngất thường xuyên, người bệnh nên trực tiếp đến bệnh viện để được các bác sĩ kiểm tra và kịp thời can thiệp khi phát hiện các bệnh lý nguy hiểm khác, tuyệt đối không được chủ quan với sức khỏe của mình" - bác sĩ Nghĩa nhấn mạnh.
Xử trí khi có người ngất xỉu
Theo bác sĩ Nguyễn Thị Kim Vui, ngất rất hay gặp trong cuộc sống nhưng chưa được quan tâm đúng mức, dẫn đến tỉ lệ ngất tái phát cao. Bệnh nhân thường không đi khám vì nghĩ rằng không có di chứng hay ảnh hưởng gì. Theo thống kê, có khoảng 95% người bệnh bị ngất lần đầu tiên trước tuổi 40. Nếu bị ngất xỉu đột ngột lần đầu tiên sau 40 tuổi, có thể liên quan đến bệnh lý nào đó. Ở người lớn tuổi, ngất thường do bệnh lý tim mạch, huyết áp thấp hoặc do tác dụng phụ của thuốc.
Bác sĩ Vui cho biết trước khi ngất, một số người có dấu hiệu như tối sầm mặt, nhẹ hẫng đầu, chóng mặt, lảo đảo, cảm giác không vững khi đứng; một số người cảm giác nhẹ đầu, buồn nôn và đánh trống ngực. Đặc biệt, người có nguy cơ bị ngất sẽ cao hơn nếu hiến máu khi chưa ăn, đứng quá lâu hoặc nằm quá lâu rồi đứng dậy đột ngột, người đang mắc bệnh lý về tim, thần kinh căng thẳng, bệnh huyết áp thấp…
"Do đó, nếu cảm thấy xuất hiện những triệu chứng như trên, đừng đứng dậy. Nếu đang đứng thì từ từ tìm chỗ nằm ngay xuống. Hãy nằm nghỉ, gác chân cao hơn đầu chờ các triệu chứng qua đi trong vài phút. Nếu không đỡ hoặc bắt đầu thấy đau ngực hoặc khó thở, hãy gọi cấp cứu" - bác sĩ Vui hướng dẫn.
Bác sĩ Hoàng Tiến Trọng Nghĩa nói thêm khi có người ngất cần sơ cứu bệnh nhân bằng cách cho người bệnh nằm ngửa, đầu thấp hơn chân; nới lỏng ở các vị trí áo quần bó sát người; đặt đầu nghiêng sang một bên để đề phòng hít sặc các chất nôn; kiểm tra các dấu hiệu sinh tồn về đường thở, hô hấp, mạch và huyết áp; kiểm tra xem trên người bệnh nhân có vết thương hay không để xử trí cầm máu. Thông thường ngất sẽ ngay lập tức hồi phục và không đe dọa tính mạng nhưng nếu người bệnh khi đánh giá sinh hiệu không bảo đảm thì cần tiến hành cấp cứu ngừng hô hấp tuần hoàn ngay [hô hấp nhân tạo, ép tim ngoài lồng ngực] và nên liên hệ xe cấp cứu để chuyển người bệnh đến bệnh viện gần nhất.
Tìm nguyên nhân phòng ngất tái phát
Các bác sĩ khuyến cáo để phòng ngừa ngất xỉu thì hiểu biết về nguyên nhân gây ra ngất xỉu là một nửa chiến thắng. Nếu đã trải qua ngất, người bệnh có thể ghi nhớ các dấu hiệu cảnh báo, triệu chứng ngất và có thể tránh nó bằng cách loại bỏ nguyên nhân.
Biện pháp phòng ngừa chủ yếu là điều trị nguyên nhân gây nên ngất nhằm giảm khả năng tái phát các cơn ngất và các hậu quả nghiêm trọng về sau. Đối với nguyên nhân liên quan đến phản xạ thần kinh, người bệnh cần chú ý đến các yếu tố kích thích [ví dụ như người bệnh sợ máu khi lấy máu xét nghiệm thì nên nhìn vào nơi khác hoặc để an toàn là cho người bệnh nằm khi lấy máu], ngưng hay điều chỉnh lại liều thuốc huyết áp người bệnh đang sử dụng; uống đủ nước, nằm đầu cao hay đeo vớ y khoa đối với nhóm nguyên nhân gây hạ huyết áp tư thế; điều trị các rối loạn nhịp tim có thể dùng thuốc hay đặt máy tạo nhịp khi có các bất thường về tim.
Ngoài ra, cần lưu ý nếu bệnh nhân bị ngất nhiều lần nên đến bệnh viện thăm khám và xác định nguyên nhân gây ngất [nếu có], đồng thời sàng lọc và loại bỏ những biến chứng có thể xảy ra nặng hơn khi ngất đột ngột.