Thuốc giảm đau thường được dùng để đối phó với chấn thương, mệt mỏi, đau đầu hoặc một số nguyên nhân nhỏ khác gây khó chịu. Tuy nhiên, không nhất thiết phải dùng thuốc để giảm đau hàng ngày bởi điều đó được chứng minh là rất có hại cho sức khỏe.
Tổn thương gan
Dùng thuốc giảm đau có nguy cơ gây tổn thương gan, đặc biệt là paracetamol. Peroxides được hình thành do chuyển hóa paracetamol trong cơ thể có thể gây độc cho gan. Paracetamol nên được dùng vừa phải.
Đau và loét dạ dày
Thuốc giảm đau như ibuprofen, aspirin và naproxen gây kích ứng và làm tổn thương niêm mạc dạ dày. Điều này có thể dẫn đến loét và chảy máu từ các vết loét đã có từ trước.
Suy thận
Những người bị tiểu đường, bệnh thận và cao huyết áp có thể bị tổn thương thận và suy thận sau khi dùng thuốc giảm đau như ibuprofen và naproxen.
Sảy thai
Phụ nữ mang thai sử dụng thuốc giảm đau [như NSAID] trong 20 tuần đầu của thai kỳ dễ bị sảy thai hơn. Một nghiên cứu cho thấy thuốc giảm đau ảnh hưởng đến các hormone kích thích chuyển dạ trong thai kỳ. Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc giảm đau nào nếu bạn đang có ý định mang thai hoặc đang mang thai.
Chảy máu
Thuốc giảm đau như aspirin, ibuprofen và naproxen làm loãng máu. Tác dụng này của aspirin có lợi cho những người gặp vấn đề về đông máu và bệnh tim. Tuy nhiên, những người đang dùng thuốc làm loãng máu, bao gồm coumadin,… nên tránh dùng tất cả các loại thuốc giảm đau [NSAID] vì chúng có thể gây loãng máu và nguy cơ chảy máu quá nhiều.
Kích ứng dạ dày
Kích ứng dạ dày là một trong những tác dụng phụ thường gặp nhất của thuốc giảm đau, đặc biệt là khi uống lúc đói. Điều này có thể dẫn đến nôn mửa do tăng tiết axit. Nếu bạn bị trào ngược axit hoặc ợ chua, bạn nên dùng thuốc giảm đau một cách thận trọng.
Các vấn đề về sức khỏe tim mạch
Các nghiên cứu đã chứng minh việc sử dụng thuốc chống viêm không steroid [NSAID] làm tăng nguy cơ đau tim chỉ sau vài tuần sử dụng. Những người sử dụng những loại thuốc này có nguy cơ bị đau tim cao hơn từ 20 - 50% so với những người không sử dụng.
Lời khuyên của chuyên gia về việc sử dụng thuốc giảm đau
Uống thuốc giảm đau chỉ là giải pháp tạm thời do chúng làm giảm viêm và giảm đau tạm thời. Do đó, bạn phải điều trị để chữa khỏi vĩnh viễn căn bệnh gây đau của mình. Việc sử dụng thuốc giảm đau thường xuyên không được khuyến khích, đặc biệt nếu bạn hoặc thành viên trong gia đình bạn có tiền sử lạm dụng chất kích thích, vì có nhiều nguy cơ dẫn đến phụ thuộc vào thuốc.
Bạn phải theo dõi liều lượng của thuốc giảm đau đang dùng, vì chúng có hại cho sức khỏe của bạn khi uống không đúng cách, thậm chí quá liều một chút cũng có thể gây tử vong. Đáng chú ý, thuốc giảm đau và rượu không bao giờ được dùng cùng nhau. Hãy hạn chế uống rượu khi dùng thuốc giảm đau bởi rượu có thể làm trầm trọng thêm tác dụng phụ của thuốc giảm đau và cũng ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương của bạn.
Thuốc giảm đau chỉ nên dùng khi cần thiết và dưới sự theo dõi của bác sĩ./.
Một nghiên cứu vào tháng 1.2018 trên tạp chí về an toàn khi dùng thuốc - Pharmacoepidemiology & Drug Safety, cho thấy có tới 15% người dùng thuốc giảm đau nhiều hơn liều khuyến cáo, 16% dùng ibuprofen mỗi ngày và 55% sử dụng ít nhất 3 ngày một tuần, theo Live Strong.
Mọi người nghĩ rằng loại thuốc này an toàn vì có thể mua ở bất kỳ tiệm thuốc nào, chuyên gia về giảm đau, tiến sĩ Lynn Webster, tác giả của sách The Painful Truth, cho biết.
Nhưng thực tế, bạn có thể phải đối mặt với những tác dụng phụ khá nguy hiểm nếu uống nhiều hơn mức cho phép.
Tiến sĩ - bác sĩ [TS.BS] chuyên khoa tiêu hóa Byron Cryer, phó hiệu trưởng tại Trung tâm Y tế UT Southwestern Medical Center [Mỹ], chuyên nghiên cứu về độc tính của thuốc giảm đau kháng viêm, cho biết đó là các loại thuốc giảm đau, kháng viêm và hạ sốt, và được chỉ định để giảm đau chỉ trong thời gian ngắn.
Thuốc giảm đau thông thường nói chung an toàn nếu sử dụng đúng liều lượng và thời gian khuyến cáo trên nhãn, TS.BS Cryer nói.
Nhưng thực sự thì không có loại thuốc nào là không có tác dụng phụ, uống càng nhiều và càng lâu thì càng không có lợi cho sức khỏe
Sau đây là những tác hại của thuốc giảm đau nếu uống thường xuyên, theo Live Strong.
1. Gây chảy máu đường ruột
Tác dụng phụ lớn nhất của việc uống quá nhiều thuốc giảm đau là gây loét, chảy máu trong dạ dày hoặc đường tiêu hóa.
TS.BS Cryer giải thích, thuốc giảm đau làm mức độ của prostaglandin - một chất có trong dạ dày giúp bảo vệ chống lại tổn thương và loét dạ dày.
Mức prostaglandin này giảm làm tăng nguy cơ chảy máu đường ruột.
Nếu bị đau hoặc khó chịu ở dạ dày, chóng mặt, nôn ra máu hoặc phân chuyển sang màu đen, hãy ngừng dùng thuốc giảm đau và đi khám ngay, đây là những triệu chứng phổ biến của chảy máu đường ruột.
Người trên 65 tuổi, người có tiền sử loét dạ dày, đang uống thuốc trị mỡ máu hoặc thuốc kháng viêm hoặc uống rượu thường xuyên, hãy hỏi bác sĩ trước khi dùng thuốc giảm đau. Nếu dùng thuốc giảm đau không liên tục thì sẽ ít tác hại hơn.
|
Thận là cơ quan bị tác hại nặng nhất nếu lạm dụng thuốc giảm đau ẢNH: SHUTTERSTOCK |
Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ [FDA] cảnh báo không sử dụng thuốc giảm đau, thuốc hạ sốt ngay trước hoặc sau khi phẫu thuật tim nếu bị dị ứng với thuốc giảm đau.
2. Dẫn đến nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ
Ngoại trừ aspirin, thuốc giảm đau có thể làm tăng nguy cơ đau tim hoặc đột quỵ trong vòng vài tuần. Theo FDA, uống thuốc giảm đau càng lâu, nguy cơ càng cao.
Các triệu chứng của suy tim hoặc đột quỵ do thuốc giảm đau gồm đau ngực, khó thở, yếu đột ngột ở một vùng cơ thể và nói lắp.
Ngoài ra, một nghiên cứu tháng 8.2014 trên tạp chí American Family Physician xác nhận rằng ibuprofen dẫn đến tăng huyết áp.
TS Ankur Shah, BS tại Khoa Bệnh thận & Huyết áp cao tại Đại học Y Brown [Mỹ], cho biết dùng thuốc giảm đau trong thời gian dài khiến cơ thể giữ lại natri và muối, có thể làm cho huyết áp tăng lên.
Đó là lý do tại sao cần phải dùng thuốc giảm đau liều thấp nhất trong thời gian ngắn nhất và sử dụng càng ít càng tốt, theo Live Strong.
3. Có thể gây hại cho thận
Thận là cơ quan bị tác hại nặng nhất nếu lạm dụng thuốc giảm đau.
TS Shah nói, vì thuốc giảm đau ức chế sự tổng hợp prostaglandin, việc sử dụng mạn tính có thể dẫn đến suy thận. Từ đó, khiến lưu lượng máu đến thận kém, dị ứng cấp tính với thuốc giảm đau biểu hiện ở thận, khiến protein tràn ra nước tiểu.
Thuốc giảm đau cũng có thể làm cho bệnh cao huyết áp nặng thêm, có thể gây ra tổn thương cấp tính và mạn tính cho thận, tiến sĩ Shah nói.
Thuốc giảm đau còn có thể gây tích trữ nước và sưng phù ở những người có vấn đề về tim mạch, có thể gây độc cho thận.
Tổn thương thận có thể biểu hiện bằng phù chân, giảm đi tiểu và tiểu ra máu, nhưng hầu hết mọi người không có triệu chứng.
Nguy hiểm là, bệnh thận là một căn bệnh thầm lặng và cách duy nhất để có thể biết được là khi xét nghiệm máu, TS Shah nói.
4. Ảnh hưởng đến thai nhi
Một báo cáo của FDA vào tháng 10.2020 cho thấy bà bầu mang thai từ 20 tuần tuổi trở lên, nếu sử dụng thuốc giảm đau, có thể gây ra các vấn đề về thận hiếm gặp nhưng nghiêm trọng ở thai nhi, làm giảm lượng nước ối và có thể xảy ra biến chứng về sau, theo Live Strong.
Bạn có vô tình dùng quá liều thuốc giảm đau không?
Nếu bạn chắc chắn rằng mình không bao giờ dùng quá liều khuyến cáo, thì hãy xem đây.
Nghiên cứu về dược lý và an toàn thuốc cho thấy 37% dân số dùng nhiều dạng thuốc kết hợp cùng lúc, nhưng không biết cả hai loại đều là thuốc giảm đau.
TS.BS Cryer nói, dùng 2 loại thuốc giảm đau cùng lúc sẽ làm tăng nguy cơ bị tác dụng phụ, theo Live Strong.
Tin liên quan
Đau là cảm nhận của cơ thể khi bản thân bị va chạm với một tác nhân gây đau. Làm cho người bệnh giảm bớt đau đớn là một nguyên tắc rất quan trọng trong điều trị. Một mặt, cảm giác đau gây ảnh hưởng lớn đến cơ thể, tâm lý và khí sắc của người bệnh. Mặt khác, nếu cơn đau cấp tính không được xử trí đúng và kịp thời có thể dẫn tới đau mạn tính, càng khó chữa trị. Trong điều trị, thuốc giảm đau được lựa chọn nhiều để làm giảm cảm giác đau cho người bệnh. Vậy, thuốc giảm đau có tác dụng trong bao lâu? Hãy cùng Youmed tìm hiểu về thuốc giảm đau nhé!
Thuốc giảm đau là gì?
Đau là cảm nhận của cơ thể khi bản thân bị va chạm với một tác nhân gây đau. Tác nhân đó có thể là:
- Yếu tố kích thích gây tổn thương cơ thể trực tiếp hoặc gián tiếp.
- Từ bên ngoài hoặc bên trong cơ thể.
- Trong thời gian ngắn hoặc dài.
Theo sinh lý bệnh học, đau và viêm có quan hệ mật thiết với nhau. Viêm là biểu hiện phản ứng của hệ thần kinh, là một quá trình xung huyết, giãn mạch, phù nề dẫn đến cảm giác đau. Do đó, điều trị viêm sẽ giúp làm giảm đau và ngược lại, điều trị đau sẽ góp phần giải quyết viêm.
Về mặt dược lý, tùy theo thành phần cấu tạo, các thuốc giảm đau ít nhiều có tính chất hạ sốt, giảm đau, chống viêm và an thần. Nói chung, các thuốc giảm đau và chống viêm là những thuốc giảm đau rất mạnh đồng thời có tác dụng gây ngủ.
Tùy từng loại thuốc, dạng bào chế mà thời gian tác dụng cũng khác nhau. Có những thuốc kéo dài trong 2 – 4 giờ sau khi sử dụng. Có thuốc thời gian sẽ ngắn hoặc dài hơn. Đồng thời, mỗi người có một hệ thống chuyển hóa thuốc khác nhau. Vì vậy, thời gian để thuốc có tác dụng là không đồng nhất giữa các cá thể.
Một số nhóm thuốc giảm đau có thể kể đến như sau:
- Thuốc giảm đau, chống viêm không steroid [NSAIDs]: celecoxib, aspirin, piroxicam, ibuprofen, diclofenac…
- Thuốc giảm đau paracetamol.
- Thuốc giảm đau, gây nghiện: morphin, fentanyl, methadon, tramadol…
Cách kê đơn thuốc giảm đau như thế nào?
Theo Quyết định số 04/2008/QĐ-BYT ban hành ngày 01/02/2008 và Thông tư số 1517/BYT-KCB ngày 06/3/2008 của Bộ trưởng Bộ Y tế trong việc Hướng dẫn thực hiện Quy chế kê đơn thuốc trong điều trị ngoại trú, thuốc giảm đau, gây nghiện; thuốc giảm đau, chống viêm không steroid ngoại trừ acid acetylsalicylic [aspirin] và paracetamol đều phải được kê đơn và bán theo đơn.
Tùy từng nhóm thuốc giảm đau mà chúng được kê đơn để điều trị những bệnh khác nhau:
Thuốc giảm đau, chống viêm không steroid [hay NSAIDs]
Các thuốc chống viêm không steroid được dùng để làm giảm đau với cường độ nhẹ và vừa. Thuốc được bác sĩ kê đơn trong trường hợp:
- Sốt nhẹ.
- Bệnh lý viêm cấp và mạn tính như viêm xương khớp, viêm khớp dạng thấp, viêm khớp thiếu niên tự phát, viêm cột sống dính khớp.
- Các trường hợp viêm gân, viêm bao hoạt dịch, viêm khớp do rối loạn chuyển hóa [bệnh gút], bệnh thấp ngoài khớp.
- Viêm và đau sau chấn thương hoặc sau phẫu thuật.
- Làm giảm đau bụng khi hành kinh.
- Giảm đau do viêm phần phụ.
- Hỗ trợ trong điều trị nhiễm khuẩn tai – mũi – họng và răng – hàm – mặt cấp tính.
Thuốc giảm đau Paracetamol
Thuốc được chỉ định trong điều trị một số trường hợp sau:
- Đau: Giảm cơn đau tạm thời trong điều trị chứng đau nhẹ và vừa. Thuốc có hiệu quả nhất là làm giảm đau cường độ thấp và có nguồn gốc không phải từ nội tạng.
- Sốt: Giảm thân nhiệt ở người bị sốt do mọi nguyên nhân nhưng không làm hạ thân nhiệt ở người bình thường.
Thuốc thường có tác dụng giảm đau trong khoảng từ 2 – 4 giờ, có thể kéo dài với liều gây độc hoặc ở người bệnh có thương tổn gan.
Thuốc giảm đau, gây nghiện
Các thuốc dạng opi thường được dùng điều trị các chứng đau từ mức vừa đến mức nặng, đặc biệt đau do nguồn gốc nội tạng hoặc do chấn thương. Thuốc thuộc nhóm này đang được kiểm soát chặt chẽ trong quá trình kê đơn về thời gian và số lượng do thuốc dễ gây nghiện.
Tuân thủ dùng thuốc giảm đau như thế nào?
Đối với bất kỳ thuốc nào, việc lạm dụng không lúc nào là tốt cả. Thuốc giảm đau cũng không thuộc ngoại lệ.
Nếu bạn sử dụng quá nhiều thuốc giảm đau, việc “lờn” thuốc là việc sớm hay muộn sẽ xảy ra. Đến lúc đó, nếu cơn đau tái phát, bác sĩ buộc phải tăng bậc điều trị của thuốc. Điều này đồng nghĩa với tăng chi phí điều trị cũng như tăng thêm các tác dụng không mong muốn của thuốc.
Đối với các thuốc giảm đau không phải là paracetamol, bắt buộc phải có đơn thuốc và hướng dẫn của bác sĩ trước khi dùng thuốc. Các thuốc giảm đau nhóm NSAIDs thường được thận trọng khi sử dụng trên bệnh nhân đang mắc hoặc có tiền sử viêm, loét dạ dày – tá tràng. Nếu có sử dụng, nên khuyến cáo bệnh nhân uống thuốc sau khi ăn để giảm kích thích nơi dạ dày.
Đối với paracetamol, tuy thuốc ít gây kích ứng dạ dày nhưng nếu dùng quá liều thuốc có thể gây tổn thương gan, đôi khi chỉ biểu hiện sau khi quá liều từ 4 đến 6 ngày.
Thời gian điều trị thuốc giảm đau thông thường là bao lâu?
Giống như các loại thuốc khác, thuốc giảm đau nên được dùng trong thời gian ngắn nhất có thể. Đồng thời sử dụng với liều lượng thấp nhất để kiểm soát cơn đau. Điều này sẽ giúp bạn phòng tránh các tác dụng phụ do thuốc gây ra.
Hầu hết mọi người chỉ cần dùng thuốc giảm đau trong vài ngày hoặc nhiều nhất là vài tuần. Tuy nhiên, đối với một số trường hợp đau mạn tính, phải dùng thuốc trong thời gian dài như:
- Những người bị viêm khớp dạng thấp, viêm xương khớp hoặc đau lưng mạn tính.
- Đau do ung thư…
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã giải đáp được thắc mắc thuốc giảm đau có tác dụng trong bao lâu. Đặc biệt là những lưu ý khi sử dụng thuốc giảm đau. Nếu có bất kỳ thắc mắc gì về thuốc, hãy liên hệ với bác sĩ/dược sĩ để được tư vấn cụ thể nhất.