Tại sao lại có khái niệm chất thải rắn là gì? những thành phần phân loại và quy trình xử lý chất thải rắn và các cách xử lý chất thải rắn là mối quan tâm của nhiều cá nhân và tổ chức. Vậy hôm nay hãy cùng VIETCHEM tìm hiểu về chất thải rắn.
1. Vậy chất thải rắn là gì?
Là chất thải ở dạng rắn, thải ra từ quá trình sản xuất, hoạt động dịch vụ, kinh doanh, y tế, sinh hoạt hàng ngày hay ở trong các hoạt động khác. Có thể kể đến như vỏ chai lọ, hộp nhựa, cao su, giấy, thủy tinh, sắt, nhôm, kẽm, đồng, giấy báo, đồ đạc đã qua sử dụng, bì nhựa, rác sinh hoạt và toàn bộ những gì được loại ra môi trường.
2. Phân loại chất thải rắn
Chất thải rắn
2.1. Chất thải rắn công nghiệp
Đây là tất cả các loại chất thải phát sinh trong hoạt động của các ngành sản xuất công nghiệp, ở dạng phế phẩm và phế liệu có thể kể đến như ngành gia công cơ khí, luyện kim, xi mạ, dệt nhuộm, rác thải chăn nuôi, công nghiệp sản xuất lương thực, thực phẩm, chất thải công nghiệp có thể tồn tại dưới nhiều dạng khác nhau như dạng rắn, lỏng hoặc dạng khí.
2.2. Chất thải rắn thông thường
Đây là các loại hàng phế phẩm từ sản xuất kinh doanh như sắt thép phế liệu thừa, ba dớ, nhôm, đồng, chì, niken…
2.3. Chất thải rắn nguy hại
Chất rắn nguy hại có thể kim tiêm, máy móc phóng xạ hạt nhân, đầu đạn, niken, mạch điện tử, niken…
2.4. Chất thải rắn đô thị
Là tất cả phế phẩm từ đô thị thải ra môi trường, là những vật chất mà người sử dụng thải bỏ trong khu vực đô thị.
Chất thải rắn đô thị còn bao gồm các chất thải từ các khu dân cư với chất thải sinh hoạt. Từ các hoạt động thương mại, từ các cơ quan, bệnh viện, trường học, từ các hoạt động nông nghiệp, từ các công trình xây dựng, từ các nhà máy xử lý, từ các nhà máy công nghiệp, các dịch vụ công cộng.
2.5. Chất thải rắn y tế
Chất rắn y tế là tất cả những phế thải từ kim bông, găm kim, các loại chất thải từ dây chuyền thuốc, kim tiêm thuốc hay vật tư y tế bị thải loại sau quá trình sử dụng. Chúng vô cùng độc hại, còn dễ lây lan bệnh tật nên cần tránh xa và cần phối hợp các cơ quan xử lý chất thải xử lý theo danh mục chất thải nguy hại.
3. Phân loại các loại chất thải rắn đúng cách
Phân loại chất thải rắn
3.1. Phân loại theo nguồn gốc phát sinh
- Chất thải rắn đô thị là các loại rác thải rắn, chất thải từ cơ quan, hộ gia đình, trường học, chợ
- Chất thải rắn nông nghiệp chất thải rắn nông nghiệp đó chính là rơm rạ, chủ, bao bì, lợi ngô, bao bì thuốc bảo vệ thực vật
- Chất thải rắn sinh hoạt là tất cả các chất thải rắn từ đồ ăn thừa, thức uống, chai lọ, rác sinh hoạt
- Chất thải rắn công nghiệp là toàn bộ chất thải từ các xí nghiệp, khu công nghiệp, nhà máy ví dụ như phế liệu sách thép, kim loại, dứa, cao su giấy thủy tinh
3.2. Phân loại theo thành phần hóa học
- Chất thải rắn hữu cơ sẽ bao gồm các chất thải từ các loại thực phẩm, rau củ quả, chất thải chế biến thức ăn, phế thải nông nghiệp.
3.3. Phân loại chất thải rắn theo tính chất độc hại
- Chất thải rắn thông thường sẽ bao gồm giấy, thủy tinh, vải
- Chất thải rắn nguy hại sẽ bao gồm các loại chất thải công nghiệp vui hại, chất thải y tế nguy hại, chất thải nông nghiệp nguy hại
3.4. Phân loại chất thải rắn theo công nghệ xử lý hoặc khả năng tái chế
- Chất thải phân hủy sinh học và phân thải khó phân hủy sinh học
- Chất thải rắn cháy được và chất thải rắn không cháy được
- Chất thải tại chế được các kim loại đồng phế liệu, inox sắt, nhôm, chi, Niken, thiết, gan, cao su, giấy, gỗ
Chất thải rắn
4. Chất thải rắn có tính chất thế nào?
Khi kỹ sư tính toán các yếu tố về công nghệ cho quá trình xử lý chất thải rắn thì người ta thường nói đến một số tính chất như kích thước trung bình, tỉ trọng, độ ấm, độ shop trong trường hợp áp dụng công nghệ nhiệt phân người ta sẽ quan tâm đến tính chất khác của các chất thải rắn như lịch chị, độ cho, nhiệt dung riêng, độ cháy
5. Các phương pháp để xử lý chất thải rắn hiệu quả
5.1. Phương pháp nhiệt đốt để xử lý chất thải rắn
Quy trình thiêu đốt là phương pháp phổ biến nhất hiện nay dùng để xử lý chất thải rắn nhanh chóng, đặc biệt là đối với các chất thải rắn độc hại từ nông nghiệp, là chất thải nguy hại tế nói riêng. Việc xử lý khói thải khi trong quá trình thiêu đốt là vấn đề lớn ta cần đặc biệt quan tâm. Hiện nay phụ thuộc vào thành phần của các khí thải ra trong quá trình đốt rác, người ta chọn các phương pháp xử lý phù hợp để có thể áp dụng hiệu quả Như phương pháp hóa lý hấp phụ, hấp thụ, địa lý. Phương pháp hoá học như kết tủa, oxy hóa, trung hoà phương pháp cơ học như lọc, lắng
5.2. Xử lý chất thải bằng phương pháp sinh học
Quá trình ủa sinh học được áp dụng đối với các chất hữu cơ không độc hại. Qua đó lúc đầu là khử trước, sau đó là xử lý cho tới khi chúng thành xốp và ẩm. Độ ẩm, nhiệt độ của chúng được kiểm soát để giữ cho các vật liệu luôn ở trạng thái hiếm khí lớn trong suốt thời gian ủ.
5.3. Xử lý bằng phương pháp tái chế chất thải
Phương pháp tái chế chất thải rắn giúp thúc đẩy công nghiệp phát triển, giảm thiểu việc sử dụng nguồn nguyên liệu khai thác tài nguyên quốc gia, bảo vệ môi trường. Hoạt động tái chế chất thải rắn đã có từ lâu ở Việt Nam.
Các loại chất thải rắn hiện nay có thể tái chế có thể kể đến như đồ nhựa, kim loại, bìa, nilon và giấy được các hộ gia đình bán cho những người thu mua đồng nát.
Tiếp đó sẽ chuyển về các làng nghề, tuy nhiên công nghệ tái chế chất thải rắn tại các làng nghề hầu hết là đã cũ và lạc hậu, cơ sở hạ tầng yếu kém và quy mô nhỏ xin đến tình trạng ô nhiễm môi trường khá nghiêm trọng ở một số nơi.
Chất thải rắn
6. Quy trình xử lý chất thải rắn
Chất thải rắn là chất thải có mức độ ảnh hưởng lớn và trực tiếp đối với môi trường, nên nếu không tuân thủ đúng quy trình xử lý chất thải rắn và quy định của pháp luật thì đây chính là nguyên nhân gây nên ô nhiễm môi trường và đe dọa đến sức khỏe con người. Vì thế toàn bộ quy trình xử lý chất thải rắn của doanh nghiệp cần thực hiện theo đúng quy chuẩn cụ thể chứ sau:
Bước 1: Đầu tiên là thu gom từ các nguồn và phân loại chất thải rắn
Bước 2: Sau đó tiến hành tổng hợp lại và thanh toán
Bước 3: Vận chuyển chất thải đến điểm tập trung bằng phương pháp chuyên dụng
Bước 4: Xử lý chất thải theo hệ thống quy trình đã đề ra được bộ tài nguyên và môi trường cấp phép
Trên đây là những thông tin hữu ích về chất thải rắn, cách phân loại cũng như cách xử lý loại chất thải này một cách hiệu quả. Hãy theo dõi VIETCHEM để có thể hiểu rõ hơn về các loại chất thải để có thể xử lý và bảo vệ sức khỏe của mình và cộng đồng một cách hiệu quả.
Admin 02/12/2021 - 08:21:53
Chất thải rắn được thải ra ngày càng nhiều, lượng xử lý chất thải rắn ngày càng quá tải. Chi phí đầu tư hệ thống xử lý khá nhiều nên cần phải tìm những giải pháp khác, những giải pháp xử lý vừa đầu tư ít mà lại thân thiện với môi trường.
1. Chất thải rắn là gì?
Chất thải rắn là những chất thải ở dạng rắn, bao gồm tất cả những chất thải con người sinh ra trong quá trình sinh hoạt, sản xuất, kinh doanh. Thành phần của chất thải rắn khác nhau, phụ thuộc vào từng mùa khí hậu, địa phương, điều kiện kinh tế hay các yếu tố khác. Tuy nhiên. Có thể chia thành 3 loại cơ bản gồm:
- Các chất cháy được [Chất dẻo, da, cao su, giấy, thực phẩm, rơm, gỗ, cỏ,…].
- Các chất không cháy được [Đá, sành, sứ, kim loại sắt, kim loại phi sắt, thủy tinh,…].
- Các chất hỗn hợp [Cát, đất, tóc, đá cuội,…]
Mặt khác, chất thải rắn được phân loại dựa trên đặc tính, gồm chất thải rắn thông thường và chất thải rắn nguy hại:
- Chất thải rắn thông thường: là các loại chất thải không chứa hoặc chứa hàm lượng chất hay hợp chất chưa chạm đến ngưỡng có thể gây nguy hại đến sức khỏe con người và môi trường. Danh mục loại chất thải này gồm giấy báo, vỏ chai, lọ thủy tinh, rác sân vườn,….
- Chất thải rắn nguy hại: là chất thải chứa hàm lượng chất/hợp chất vượt ngưỡng nguy hại, đe dọa đến sức khỏe con người và môi trường xung quanh. Danh mục loại chất thải này gồm kim tiêm, chì, nike, máy móc phóng xạ,…
2. Chất thải rắn được chia làm mấy loại.
Xét theo nguồn gốc phát sinh có thể chia chất thải rắn thành 6 loại chính gồm: Chất thải rắn sinh hoạt, chất thải rắn công nghiệp, chất thải rắn y tế, chất thải rắn đô thị, chất thải rắn xây dựng và chất thải rắn rắn nông nghiệp.
a] Chất thải rắn sinh hoạt.
Là những loại rác thải được thải ra môi trường trong quá trình sinh hoạt của con người. Thành phần chính của loại chất thải này gồm chất hữu cơ và vô cơ. Các chất thải này gồm loại nguy hại và không nguy hại, cụ thể:
- Chất thải hộ gia đình là chất thải từ thực phẩm chứa các chất hữu cơ dễ phân hủy và các loại rác thải không bị phân hủy nhưng có thể gây ra bụi như các phần còn lại của quá trình cháy [tro than, tro xỉ …].
- Chất thải từ dịch vụ, những cơ sở công cộng là các loại rác thải rắn nguy hại khác không bị hoặc ít bị phân hủy thối rữa như đồ nhựa, kim loại, gốm sứ, chai lọ thủy tinh, đất, sỏi,… được thu gom từ công viên, bãi tắm, sân chơi, trường học, công sở hoặc đường phố.
b] Chất thải rắn công nghiệp.
Chất thải rắn công nghiệp là toàn bộ những chất thải được thải ra dưới dạng phế liệu phế phẩm từ ngành sản xuất công nghiệp. Hiện nay, loại chất thải này có thể chia thành 2 loại như sau:
- Danh mục chất thải rắn công nghiệp thông thường: Không nguy hại hoặc ít nguy hại, thế nhưng cần được dọn dẹp, xử lý và tái chế cẩn thận. Ví dụ sắt thép, kim loại bị gỉ hoặc không dùng nữa.
- Danh mục chất thải rắn công nghiệp nguy hại: Gồm những chất thải độc hại, gây ngộ độc, cháy nổ, ăn mòn, tác động xấu đến sức khỏe nhân loại, cơ sở vật chất, môi trường sống.
c] Chất thải rắn y tế.
Là những chất thải được thải ra trong quá trình chăm sóc, hoạt động, khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế, gồm cả chất thải thường và chất thải nguy hại. Chất thải y tế thường là loại chất thải phát sinh trong sinh hoạt hàng ngày và thải ngoại trong y tế. Chất thải y tế nguy hại dạng rắn sẽ chứa các đặc tính vượt ngưỡng nguy hại.
d] Chất thải rắn đô thị.
Đây là nhóm chất thải con người tạo ra, vứt bỏ trong phạm vi khu vực đô thị. Đó là những chất thải từ cơ quan, chợ, trường học, hộ gia đình,… và được xã hội nhìn nhận như thứ mà thành phố có trách nhiệm dọn dẹp, thu gom. Tuy nhiên, việc quản lý loại chất thải này hiện chưa được siết chặt nên cảnh quan ngày càng ô nhiễm.
e] Chất thải rắn xây dựng.
Là nhóm chất thải được thải ra trong quá trình phá bỏ, cải tạo các công trình cũ hoặc xây mới. Các loại chất thải rắn xây dựng hiện nay gồm gạch, đá, vôi, vữa, sơn, bê tông, thạch cao, sành sứ,…. Việc xử lý chất thải này nếu không chặt chẽ sẽ dẫn đến ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
f] Chất thải rắn nông nghiệp.
Là chất thải phát sinh trong khi sản xuất nông nghiệp, chia thành 2 nhóm là chất thải chăn nuôi và chất thải trồng trọt. Cụ thể, trong chăn nuôi có thể là kim tiêm, vỏ chai đựng thuốc chứa hoạt chất gây độc, phân thải, thức ăn gia súc gia cầm bị thừa, xác động vật bị chết do dịch bệnh. Trong trồng trọt có rơm rạ, trấu, lõi ngô, vỏ lọ thuốc bảo vệ thực vật, chai lọ thuốc diệt cỏ, bao bì thuốc trừ sâu.
3. Quy định quản lý chất thải rắn hiện nay.
Hiện có nhiều quy định để quản lý chất thải rắn hiện nay. Điển hình là nghị định số 38/2015/NĐ-CP đã đề ra các điều khoản, quy định chi tiết về quản lý chất thải rắn sinh hoạt ở Tp.HCM, Hà Nội và các đô thị, địa phương, quản lý chất thải rắn khu công nghiệp và các lĩnh vực đặc thù.
Ngoài ra, cũng có nhiều văn bản liên quan đến việc quản lý chất thải rắn sinh hoạt, công nghiệp như QCVN 07-9:2016/BXD của Bộ Xây Dựng và QCVN 61-MT:2016/BTNMT của Bộ Tài Nguyên và Môi trường.
4. Ảnh hưởng của ô nhiễm chất thải rắn đến môi trường.
Ngày nay, Việt Nam càng chú trọng hơn đến việc quản lý chất thải rắn. Tuy nhiên, do lượng chất thải phát sinh quá lớn trong khi năng lực thu gom, xử lý còn nhiều hạn chế, ý thức cộng đồng chưa cao. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến ô nhiễm ngày càng nghiêm trọng hơn.
Ô nhiễm chất thải rắn là tình trạng khối lượng chất thải thải ra môi trường chênh lệch nhiều so với lượng chất thải được xử lý mỗi ngày và vượt ngưỡng an toàn. Hậu quả, nó khiến sự sống của toàn bộ hệ sinh vật trên trái đất bị đe dọa. Đồng thời, nó làm tăng nguy cơ lan truyền dịch bệnh từ côn trùng, tác động xấu đến hệ hô hấp, tim mạch, da, mắt, tiêu hóa, đặc biệt là bệnh ung thư, thần kinh.
5. Các phương pháp xử lý chất thải rắn hiện nay.
a] Phương pháp xử lý chất thải rắn bằng cách chôn lấp
Đây là phương pháp đơn giản nhất được nhiều địa phương và thành phố lớn lựa chọn. Các hố chôn lấp cần xây dựng chắc chắn, đặt cách xa khu dân cư và không bị sụt lún. Dưới đáy hố và miệng hóa cần được trang bị lớp chống thấm cao cấp để tránh gây ô nhiễm nguồn nước ngầm, ô nhiễm không khí và không phát sinh côn trùng gây hại.
b] Xử lý chất thải rắn bằng phương pháp đốt [nhiệt].
Với phương pháp này, chất thải sẽ được đốt trong các lò đốt chuyên dụng. Thông qua quá trình phân hủy bằng nhiệt, cấu trúc mang độc tính của chất thải sẽ bị phá bỏ, không còn hoặc ít gây hại hơn. Chất thải sau khi đốt còn lại than xỉ sẽ được đem đi chôn lấp, khí thải ra sẽ được làm sạch.
c] Xử lý chất thải rắn bằng công nghệ sinh học.
Công nghệ này dùng để xử lý chất thải y tế, sinh hoạt, các chất thải hữu cơ không độc hại. Nguyên lý của nó là khử nước, chuyển hóa chất thải đến khi thành xốp, ẩm. Cách này sẽ đem lại hiệu quả cao nhất khi đặt trong môi trường yếm khí và hiếu khí:
- Môi trường hiếu khí [kỵ khí]: Tức là sử dụng các vi sinh vật trong điều kiện có oxi để chuyển đổi chất hữu cơ thành chất vô cơ, đồng thời sản sinh CO2, H2O.
- Môi trường yếm khí: Tức là môi trường không có oxi, cấu trúc rác thải rắn sẽ được phá hủy, tạo ra các loại khí như CH4, CO2, NH3, N2, H2S …
d] Phương pháp xử lý chất thải rắn bằng khí hóa Plasma.
Đây được coi là phương pháp tối tân nhất hiện nay. Ưu điểm của phương pháp này là xử lý chất thải triệt để, tiết kiệm diện tích, tái sinh chất thải thành năng lượng an toàn để cung cấp điện. Theo đó, thay vì dùng nhiệt thì ta sẽ dùng hệ thống đèn plasma đốt chất thải trong nền nhiệt độ trừ 3.000 – 7.000 độ C và không có oxy. Chất thải sẽ nhanh chóng bị tiêu hủy, không phát sinh khói và chất thải khác.