Bài ca ngắn đi trên bãi cát soạn văn 11
→ Cao Bá Quát về sự cần thiết của đổi mới giáo dục qua cái nhìn chán ghét lối học cũ mưu cầu danh lợi Show Câu 2 (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Các câu thơ liên kết lo-gic với nhau: + Danh lợi (chỉ việc học hành, thi cử làm quan) là khái niệm xâu chuỗi toàn bộ đoạn thơ + “ Không học được tiên ông phép ngủ- Trèo non lội suối giận khôn vơi”: thể hiện nỗi chán nản của nhà thơ vì tự hành hạ mình theo đuổi công danh - Bốn câu thơ còn lại nói về cám dỗ của chuyện công danh với đời người + Những kẻ ham lợi danh phải tất tả ngược xuôi, nhưng ở đời chẳng ai thoát khỏi cám dỗ lợi danh + Danh lợi cũng giống như thức rượu làm u mê con người → Tác giả khuyên cần thoát khỏi con u mê danh lợi Câu 3 (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): - Tâm trạng chán nản, mệt mỏi của tác giả khi đi trên bãi cát + Tầm cao tư tưởng thể hiện ở chỗ nhà thơ nhìn ra tính vô nghĩa của lối học khoa cử theo công danh + Cuối cùng ông vẫn bị cuốn vào dòng người đi trên bãi cát ấy → Cao Bá Quát nhìn thấy sự vô nghĩa, hời hợt của con đường công danh theo lối cũ Câu 4 (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Bài ca ngắn đi trên bãi cát thuộc loại cổ thể có sự tự do về vần, nhịp điệu, kết cấu + Nhịp điệu được tạo từ sự thay đổi độ dài ngắn của câu và cách ngắt nhịp + Ngắt nhịp linh hoạt 2/3; 3/5 có khi 4/3 + Nhịp điệu diễn tả sự gập ghềnh, trắc trở Luyện tập (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1) Cao Bá Quát hăm hở tìm lý tưởng nhưng không thành + Chín năm cứ ba năm một lần đi thi không đỗ tiến sĩ + Về sau được nhận chức tập sự ở Bộ Lễ + Tình thương, trọng người tài nên gây tội và bị đi đày ở + Ông nhận ra nhiều điều bất công từ sự bóc lột của triều đình nhà Huế → Ông ý thức được sự tầm thường của danh lợi, và chế độ vì vậy ông khao khát làm nên điều ý nghĩa, lớn lao hơn cho đời, dẫn tới cuộc khởi nghĩa chống lại nhà Nguyễn Bài soạn dưới đây sẽ giúp các em trả lời các câu hỏi phần hướng dẫn học bài trước khi đến lớp với bài học Bài ca ngắn đi trên bãi cát, đồng thời bài soạn cũng sẽ gợi ý cho các em những kiến thức cần thiết khi trả lời câu hỏi phần luyện tập trong SGK. 1. Tóm tắt nội dung bài học1.1. Nội dung
1.2. Nghệ thuật
2. Soạn bài Bài ca ngắn đi trên bãi cát chương trình chuẩn 2.1. Soạn bài tóm tắtCâu 1: Phân tích ý nghĩa tượng trưng của các yếu tố tả thực hình ảnh người đi trên bãi cát?
Câu 2: Hãy giải thích nội dung và chỉ ra sự liên kết ý nghĩa của sáu câu thơ: Không học được tiên ông phép ngủ, Trèo non, lội suối, giận khôn vơi! Xưa nay, phường danh lợi, Tất tả trên đời đời. Đầu gió hơi men thơm quán rượu, Người say vô số, tỉnh bao người? (chú ý: danh lợi có sức cám dỗ như thế nào?)
Câu 3: Tâm trạng của lữ khách khi đi trên bãi cát là gì? Hãy cho biết tầm tư tưởng của Cao Bá Quát thể hiện qua tâm trạng đó.
Câu 4: Phân tích ý nghĩa của nhịp điệu bài thơ đối với việc diễn tả cảm xúc và suy nghi của nhân vật trữ tình.
2.2. Soạn bài chi tiếtCâu 1: Phân tích ý nghĩa tượng trưng của các yếu tố tả thực hình ảnh người đi trên bãi cát
→ Bãi cát là con đường khó khăn và con người phải vượt qua để đến với danh lợi. Nhưng người đi trên bãi cát vẫn tất tả bước vì danh lợi, vì cái hào nhoáng, của công danh đã lôi kéo con người, làm con người mê muội. Câu 2: Hãy giải thích nội dung và chỉ ra sự liên kết ý nghĩa của sáu câu thơ: "không học được tiên ông phép ngủ - Trèo non, lội suối, giận khôn vơi! - Xưa nay phường danh lợi - Tất tả trên đường đời - Đầu gió hơi men thơm quán rượu - Người say vô số, tỉnh bao người?" (chú ý: danh lợi có sức cám dỗ như thế nào?)
Câu 3: Tâm trạng của lữ khách khi đi trên bãi cát là gì? Hãy cho biết tầm tư tưởng của Cao Bá Quát thể hiện qua tâm trạng đó.
Câu 4: Phân tích ý nghĩa của nhịp điệu bài thơ đối với việc diễn tả cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật trữ tình
3. Soạn bài Bài ca ngắn đi trên bãi cát chương trình nâng cao Câu 1: Bãi cát dài và con đường cùng trong bài thơ được miêu tả như thế nào? Các hình tượng ấy tượng trưng cho điều gì?
Câu 2: Hình ảnh người đi đường trong bài được khắc họa như thế nào và biểu hiện tâm sự gì của tác giả?
Câu 3: Người đi trên đường khi thì xưng là “khách” (khách tử), khi thì xưng là anh (quân), khi lại xưng là ta (ngã), vì sao như vậy? Bài thơ có nhiều câu hỏi, câu cảm thán. Phân tích giá trị của chúng trong việc biểu hiện tư tưởng, tình cảm, tâm sự của nhà thơ. Người đi trên đường có nhiều cách xưng hô như vậy là vì trên con đường công danh ấy không chỉ có mỗi tác giả đang bước đi mà còn có rất nhiều người đang chịu cảnh bất công như tác giả. Bài thơ có nhiều câu hỏi, câu cảm thán như vậy để biểu hiện nhưng tư tưởng, tình cảm, tâm sự:
Trèo non, lội suối, giận không vơi! ⇒ Tâm trạng: nhắm mắt làm ngơ trước cuộc đời, trước thế cuộc.
Tính sao đây? Đường bằng mờ mịt, Đường ghê sợ còn nhiều, đâu ít? ⇒ Biểu lộ sự bất lực trước con đường công danh mờ mịt.
⇒ Nhân vật trữ tình nhận ra sự vô nghĩa của con đường thi cử, công danh. Câu 4: Nêu khái quát về tư tưởng, tình cảm của Cao Bá Quát trong bài thơ.
Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài giảng Bài ca ngắn đi trên bãi cát để nắm vững hơn những kiến thức cần đạt về bài thơ này. 4. Hướng dẫn luyện tậpCâu 1: Qua bài thơ này, anh (chị) hãy thử lí giải vì sao Cao Bá Quát đã khởi nghĩa chống nhà Nguyễn Gợi ý trả lời:
→ Cùng nông dân khởi nghĩa chống lại triều đình phong kiến. ⇒ Đó là một con người, một nhân cách cứng cỏi 5. Một số bài văn mẫu bài thơ Bài ca ngắn đi trên bãi cátBài ca ngắn đi trên bãi cát được Cao Bá Quát viết khi đi từ Hà Nội vào thi ở Huế. Bài thơ là hình ảnh của một vị lữ khách đi trên bãi cát - đường đời đầy gian truân, vất vả. Để nắm được nội dung và nghệ thuật của bài thơ, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây: 6. Hỏi đáp về bài thơ Bài ca ngắn đi trên bãi cátNếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em. |