Cao đẳng nghề với trung cấp cái nào tốt hơn năm 2024

Đầu tháng 3, Trường Trung cấp Việt Khoa đã tổ chức Hội nghị công tác hướng nghiệp "Đổi mới giáo dục hướng nghiệp sau THCS năm học 2021 - 2022" với sự tham gia của ban giám hiệu, giáo viên làm công tác hướng nghiệp các trường THCS trên địa bàn TPHCM.

Tại hội nghị, lãnh đạo Trường Trung cấp Việt Khoa đã cung cấp cho các thầy cô thông tin đổi mới trong công tác hướng nghiệp, định hướng cho học sinh nhiều hướng đi sau THCS.

Đặc biệt, trường giới thiệu những ưu đãi rất lớn của Nhà nước dành cho học sinh tốt nghiệp THCS đi học trung cấp, cao đẳng như: hỗ trợ học phí chương trình Trung cấp, chương trình 9+ (học 4 năm có bằng Cao đẳng) đã được "cởi trói" sau khi Chính phủ cho phép trường nghề dạy văn hóa THPT giáo dục thường xuyên…

Các chuyên gia tham dự hội nghị đều có chung nhận xét là công tác phân luồng cho học sinh học nghề sau khi tốt nghiệp THCS tại TPHCM được thực hiện rất quyết liệt và đồng bộ trong những năm gần đây.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc lựa chọn học nghề vẫn chưa phải là ưu tiên của học sinh và phụ huynh, chỉ khi không thể thi đậu vào trường THPT công lập thì các em mới tính đến chuyện học nghề.

Các trường nghề bắt đầu công tác hướng nghiệp, tuyển sinh cho mùa hè 2022 (Ảnh: Công Trí).

Trong các chương trình tư vấn tuyển sinh, nhiều học sinh cho biết muốn học trung cấp, cao đẳng nhưng cha mẹ phản đối vì cho rằng: "Học dở mới học trung cấp, cao đẳng. Học giỏi phải vào đại học".

Theo ông Trần Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp (GDNN) TPHCM, đó là quan niệm hết sức sai lầm, tạo nên tình trạng "thừa thầy thiếu thợ" nặng nề trên thị trường lao động hiện nay.

Kết quả khảo sát việc làm năm 2021 của Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động TPHCM (Falmi) cho thấy rất rõ điều này.

Falmi khảo sát khoảng 121.000 người tìm việc thì có 57.000 người trình độ Đại học nhưng doanh nghiệp (DN) chỉ cần gần 39.000 người. Ở nhóm trình độ Cao đẳng có gần 23.000 người đi tìm việc nhưng DN cần hơn 37.000 người. Nhóm trình độ Trung cấp chỉ có gần 15.000 người đi tìm việc nhưng DN cần gần 50.000 người.

Quan niệm lỗi thời

Ông Trần Anh Tuấn cho rằng, quan niệm "Học dở mới học Cao đẳng, Trung cấp" đã lỗi thời. Ngành GDNN đi theo con đường đào tạo kỹ năng nghề với thời lượng thực hành cao, sinh viên ra trường giỏi tay nghề, dễ nắm bắt công việc nên rất được DN ưa chuộng.

Ngoài ra, thị trường lao động hiện nay coi trọng kỹ năng, hiệu quả làm việc của người lao động hơn là bằng cấp. Ai làm được việc thì sẽ được lựa chọn chứ không phải là bằng cấp cao hơn thì dễ tìm việc hơn.

Doanh nghiệp hiện cần nhiều lao động có kỹ năng nghề thực tế (Ảnh minh họa: TC Việt Giao).

Trong những năm gần đây, các cơ sở GDNN cũng đầu tư rất nhiều cho giáo trình đào tạo, đặc biệt là mô hình đào tạo theo module cho từng kỹ năng nghề đã đáp ứng tốt định hướng chú trọng dạy kỹ năng nghề, dễ dàng cho sinh viên linh động đổi ngành học, học bổ sung ngành mới…

Mô hình nhà trường kết hợp DN để đưa sinh viên đến thực tập, học nghề trực tiếp tại cơ sở kinh doanh được phát triển rất mạnh. Dạy nghề theo hình thức cầm tay chỉ việc, làm việc thực tế như trên giúp sinh viên học kỹ năng nghề rất nhanh.

Với những cơ sở thực tập có nhu cầu tuyển nhân sự, mô hình liên kết nhà trường và GDNN càng thể hiện tính ưu việc vì sinh viên học nghề đúng vị trí mình mong muốn làm việc khi ra trường, được nhận làm đúng vị trí đã học.

Mô hình này đang được các hệ thống GDNN phát triển hoàn thiện. Như tại Trường Cao đẳng Nova, trường đào tạo những ngành mà tập đoàn Nova có kinh doanh như bất động sản, nhà hàng, khách sạn, dịch vụ hàng không…

Giảng viên của trường đều là những quản lý cao cấp trong ngành của tập đoàn. Sinh viên được thực hành đúng ngành nghề ngay tại những DN thành viên của tập đoàn. Khi ra trường, sinh viên được nhận làm ngay tại các DN này.

Theo ông Trần Anh Tuấn, định hướng đào tạo kỹ năng của GDNN phù hợp với nhu cầu của thị trường lao động nên sinh viên ra trường dễ kiếm việc. Hơn nữa, nhu cầu lao động trình độ nghề (Cao đẳng, Trung cấp, Sơ cấp) hiện rất cao, cung không đủ cầu.

Những tháng 7, 8/2022 nhiều phụ huynh, học sinh vui mừng vì kết quả tốt nghiệp THPT và chuẩn bị con đường vào đại học năm 2023. Tuy nhiên, có những gia đình và các em khác có quyết định chọn học trung cấp, cao đẳng với niềm tin hướng nghiệp.

Nên học trung cấp, cao đẳng hay đại học là vấn đề chung hiện nay được các bậc phụ huynh, học sinh luôn quan tâm. Dưới góc nhìn vào Đại học có phải là con đường duy nhất để thanh niên có thể thăng tiến và chọn nghề nghiệp duy nhất hay không?

Thực tế chọn trường đại học, cao đẳng hay trung cấp đều có những ưu nhược điểm riêng, phía gia đình và các em cần nắm rõ các chính sách, điều kiện học tập và khả năng của bản thân để đưa ra lựa chọn chính xác. Đại học có thể không phải là con đường duy nhất, nhưng nó là con đường tốt và ngắn nhất để các bạn thành công. Đồng thời chương trình học tại các trường cao đẳng, trung cấp mang tính thực tiễn cao, sinh viên, học sinh nắm chắc kỹ năng và kiến thức khi ra trường, các em khi tốt nghiệp có thể phát huy khả năng và làm việc ngay.

Theo nghiên cứu thực tế cho thấy, mức lương của những người học cao đẳng cũng không kém phần so với trình độ đại học, thậm chí nếu có học lực tốt, năng lực giỏi, biết tận dụng cơ hội rèn luyện thêm thì mức lương có thể cao hơn. Tuy nhiên nếu xét lâu dài, hệ kiến thức và nền tảng tư duy của người học đại học sẽ tốt hơn, quá trình đào tạo đại học được trang bị kiến thức nền nhiều hơn và có cơ hội thăng tiến lâu dài hơn người học cao đẳng. Mặc dù hiện nay nhiều doanh nghiệp không quá quan trọng bằng cấp, nhưng để lộ trình thăng tiến lâu dài và bền vững, yêu cầu cần phải có bằng đại học mới có thể đáp ứng được!…

Tất cả đều là sự cần thiết trong giai đoạn thị trường lao động với nhu cầu nghề nghiệp và sự kết hợp của công nghệ kỹ thuật số, không chỉ tác động đến sự chuyển dịch cơ cấu lao động, mà cần có các kỹ năng xã hội và sáng tạo. Đặc biệt là kỹ năng ra quyết định trong môi trường luôn biến động và cần phát triển nhiều ý tưởng mới, một số kỹ năng của người lao động được chú trọng, đánh giá cao như kỹ năng tư duy phản biện, tính sáng tạo, ra quyết định… Đồng thời, xuất hiện một kỹ năng mới là tính linh hoạt trong nhận thức.

Trong đó, 05 kỹ năng thuộc nhóm giải quyết vấn đề, 02 kỹ năng thuộc nhóm tự quản lý, 02 kỹ năng thuộc nhóm sử dụng và phát triển công nghệ và 01 kỹ năng tương tác. Nhìn chung, nhu cầu nhân lực tương lai sẽ tập trung chủ yếu vào các kỹ năng tự quản lý và giải quyết vấn đề thông qua nền tảng công nghệ…

Vậy là vấn đề đặt ra là cần chọn nghề phù hợp với sở thích của bản thân hơn ưu tiên chọn nghề dễ lấy bằng đại học. Không ít trường hợp có tấm bằng đại học vẫn thất nghiệp vì không có tay nghề. Điều này dẫn đến việc mất cân bằng trong thị trường lao động, người tốt nghiệp đại học nhiều nhưng nguồn nhân lực tại các doanh nghiệp luôn thiếu.

Vì vậy, bằng cấp cao không phải là yếu tố quyết định sự thành công, chìa khóa nằm ở việc sinh viên sau khi ra trường phải thạo nghề và có kinh nghiệm. Nên đừng hiểu sai giữa bằng cấp và nghề nghiệp, giữa bằng cấp và giá trị thị trường lao động, vì thực tế cho thấy các doanh nghiệp rất hài lòng với nguồn lao động được đào tạo từ hệ trung cấp, cao đẳng.

Theo thống kê tại Việt Nam, 68% công việc hiện nay đòi hỏi kiến thức về kỹ năng số với những kỹ năng số cơ bản. Nhu cầu nhân lực qua đào tạo đại học chiếm tỉ trọng bình quân 20%, cao đẳng 18%, trung cấp 30% và sơ cấp 22%, nên chúng ta có thể thấy, sinh viên, học sinh các bậc đào tạo đều có cơ hội làm việc tương đương nhau.

Thị trường lao động Việt Nam sẽ có những chuyển biến lớn với việc gia tăng rất nhiều cơ hội việc làm cho người lao động ở các hệ giáo dục nghề nghiệp, song hiện nay, vẫn còn nhiều gia đình đặt mục tiêu cho con phải có bằng đại học… điều này đã làm chệch hướng trong đào tạo nguồn nhân lực.

Cần hiểu rằng việc học tập là một hành trình rèn luyện cả đời người nhưng người học cần phải có lộ trình học tập hiệu quả. Giáo dục nghề nghiệp luôn định hướng học sinh đi theo con đường phát triển tay nghề. Sau khi hoàn thành mỗi cấp học, các em nên có thời gian rèn luyện trước khi tiếp tục học nâng cao. Hảy biết rằng, không nhất thiết phải có tấm bằng đại học mới có thể xin việc làm và thăng tiến trong công việc.

Do đó, mỗi học sinh cần cảm nhận, phân tích, đánh giá và đưa ra cái nhìn tổng quan hơn trước khi lựa chọn có nên học cao đẳng, trung cấp hay đại học không. Hoặc mỗi người có thể từ trung cấp, cao đẳng liên thông lên đại học tùy theo mục đích, tiêu chí đánh giá và sự chọn lựa chọn, nhu cầu riêng cho mình. Và như thế, mỗi học sinh, sinh viên đều lựa chọn nghề nghiệp khác nhau, đích đến không giống nhau, nhưng có thể tìm được niềm đam mê, hoài bão và làm nên những điều mình mong muốn.