Chích ngừa vaccine astrazeneca bao lâu thì có tác dụng

Đã gần 2 năm tính từ ngày đại dịch Covid-19 bùng phát nhưng không có dấu hiệu thuyên giảm. Do vậy, các nước trên thế giới trong đó có Việt Nam đang đẩy nhanh công cuộc tiêm chủng phòng ngừa Covid-19. Tuy đã triển khai được một thời gian với số lượng vắc xin lớn, nhưng có không ít người biết sau tiêm vắc xin Covid bao lâu thì an toàn, sau bao lâu cơ thể được kháng thể bảo vệ.

1. Sau khi tiêm bao lâu thì an toàn

Sau khi tiêm vắc xin ngừa Covid-19, cơ thể sẽ bắt đầu sản sinh ra các kháng thể và số lượng sẽ tăng lên theo thời gian kể từ 12 ngày sau mũi tiêm đầu tiên. Kể từ 1 tháng sau khi mũi tiêm thứ 2, khả năng phòng ngừa dịch bệnh của cơ thể sẽ đạt hiệu quả tối ưu, tuy nhiên hiệu quả của mỗi loại vắc xin là khác nhau, thông thường dao động trong khoảng 60 - 95%.

Từ trước đến nay, kể cả các loại vắc xin phòng ngừa dịch bệnh đã được nghiên cứu trước đó cũng không thể bảo vệ cơ thể 100%. Việc đã tiêm phòng nhưng vẫn nhiễm phải Covid-19 là điều có thể xảy ra và không cho thấy công tác tiêm chủng đã thất bại. Hơn nữa, người đã tiêm phòng vẫn có khả năng lây truyền và phát tán dịch bệnh cho người khác. Vì thế, sau khi tiêm phòng, vẫn cần phải thực hiện đầy đủ nguyên tắc 5K để bảo vệ bản thân và cộng đồng.

Vắc xin không bảo vệ người tiêm tuyệt đối khỏi các nguồn lây nhiễm

Ngoài ra, hiệu quả của từng loại vắc xin là khác nhau và ở mỗi người là khác nhau. Do đó, sau khi tiêm vắc xin không nên lơ là mà vẫn cần phải tuân thủ các nguyên tắc phòng bệnh như trước đây. Hơn nữa, các biến chủng của Covid-19 đang thích ứng và tiên hóa với tốc độ nhanh còn có thể

2. Sau khi tiêm vắc xin nên ăn gì và kiêng gì

Trong vòng 14 ngày kể từ khi tiêm vắc xin, bạn tuyệt đối không được sử dụng các loại thực phẩm dưới đây để không làm ảnh hưởng đến quá trình hồi phục sau tiêm:

• Rượu, bia: nguyên nhân là do chúng có thể làm ức chế hệ miễn dịch, làm cơ thể mất nước, thiếu nước. Hơn nửa, bia rượu còn gây nhầm lẫn cho cơ thể trong việc phản ứng với vắc xin.

• Chất béo, đồ ăn nhiều dầu mỡ: xúc xích, gà rán, hamburger, khoai tây chiên,... là những thực phẩm có hại đối với cơ thể sau khi tiêm vắc xin và cả lúc bình thường cũng vậy. Những thực phẩm này chứa nhiều chất béo bão hòa làm tăng phản ứng viêm trong cơ thể gây ra những tác hại cho sức khỏe.

Ăn nhiều đồ dầu mỡ ảnh hưởng đến quá trình hồi phục sau khi tiêm

Sau khi tiêm vắc xin, tùy thuộc vào cơ địa từng người mà sẽ có những tác dụng phụ khác nhau như: sốt nhẹ, đau nhức toàn thân,... Triệu chứng có thể nặng hoặc nhẹ tùy vào sức đề kháng thể trạng của từng người, tuy nhiên nên bổ sung các thực phẩm có lợi sau để cơ thể hồi phục sau tiêm là vô cùng quan trọng:

• Bổ sung nước đầy đủ: nước giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe con người, giúp máu lưu lưu thông tốt, cung cấp đầy đủ oxy đến các tế bào giúp hệ miễn dịch làm việc tốt hơn.

• Bổ sung vitamin A: đây là loại vitamin có vai trò quan trong bảo vệ sự toàn vẹn của da, niêm mạc đường tiêu hóa, hô hấp là những hàng rào đầu tiên ngăn cản mầm bệnh. Những thực phẩm giàu vitamin A bạn nên bổ sung như: gấc, khoai lang, cà rốt, ớt chuông, rau bina, xoài, bông cải xanh.

• Bổ sung vitamin C, D, E: Vitamin C, E có tác dụng như những chất chống oxy mạnh, có tác dụng bảo vệ sự nguyên vẹn của tế bào, làm tăng sức đề kháng cho cơ thể. Trong khi đó, vitamin D có vai trò quan trọng đối với hệ miễn dịch, thiếu hụt vitamin D có thể dẫn đến rối loạn hệ miễn dịch của cơ thể. Vitamin C có nhiều trong hoa quả tươi và rau xanh, vitamin E có nhiều trong các loại thực phẩm như đậu tương, giá đỗ, vừng, lạc,… Nguồn thực phẩm giàu vitamin D như cá, trứng, sữa,...

Nhiều người nói sau khi tiêm vắc xin ngừa Covid-19 không nên ăn trứng, đây là điều hoàn toàn sai lệch

3. Tác dụng phụ sau khi tiêm vắc xin

Việc tiêm chủng có thể làm giảm nguy cơ nhiễm Covid-19 hiệu quả. Sau khi tiêm xong, bạn có thể gặp phải một số tác dụng phụ, tuy nhiên cần phân biệt chúng với các dấu hiệu bất thường khác để tránh xảy ra những tình huống đáng tiếc.

Tác dụng phụ thường gặp

Sau khi tiêm vắc xin, cơ thể sẽ bắt đầu hình thành hàng rào bảo vệ gây ra các tác dụng phụ. Bạn không cần quá lo lắng nếu gặp những dấu hiệu sau đây:

• Vùng da xung quanh vị trí tiêm trên cánh tay có thể xuất hiện tình trạng sưng tấy, mẩn đỏ và gây cảm giác đau đớn.

• Đau đầu, đau cơ, mỏi khắp người, buồn nôn, ớn lạnh, sốt,...

Để giảm khó chịu sau khi tiêm, bạn có thể tham khảo một số cách làm sau;

• Nghỉ ngơi, hạn chế vận động nặng bên cánh tay tiêm.

• Bổ sung thật nhiều nước như oresol.

• Sử dụng thuốc giảm đau, hạ sốt nếu sốt trên 38.5. Chườm ấm hoặc lau người nếu sốt nhẹ dưới 38.5.

• Mặc những trang phục thoáng mát, dễ chịu.

Ngoài ra, ở một số loại vắc xin, mức độ của tác dụng phụ ở mũi tiêm thứ 2 có thể nặng hơn và tần suất cũng nhiều hơn mũi tiêm đầu. Nhưng cũng có nhiều người sau khi tiêm xong không hề xuất hiện bất kỳ tác dụng phụ nào.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Ngoài ra, sau khi tiếp vắc xin nếu thấy một trong các dấu hiệu sau hãy nhanh chóng đến bệnh viện hoặc liên hệ đội cấp cứu lưu động:

• Ở vùng miệng: có cảm giác tê tê quang ở môi và lưỡi.

• Ở vùng da: xuất hiện các nốt mẩn đỏ, phát ban, càng ngày càng lan rộng, da chuyển thành màu đỏ thậm chí là màu tím, hoặc da bị chảy máu, xuất huyết dưới da.

• Ở họng: cảm giác khô rát, căng cứng, ngứa ngáy, khó nói chuyện.

• Thần kinh: đau đầu dai dẳng và dữ dội; ngủ gà, hôn mê, co giật; chóng mặt, say xẩm mặt mày, mệt mỏi bất thường,...

• Tim mạch: có cảm giác hồi hộp, lo lắng, đánh trống ngực kéo dài.

• Đường ruột: Buồn nôn, đau quặn, tiêu chảy.

• Hô hấp: Khó thở, thở rít, thở khò khè.

• Toàn thân: Đau dữ dội ở một hay nhiều nơi mà không do chấn thương nào cả, sốt cao trên 39 độ mà không đáp ứng thuốc hạ số.

Sốt cao trên 39 độ kèm các biểu hiện bất thường khác cần đến ngay cơ sở y tế để được cấp cứu kịp thời

Sau khi đọc xong bài viết này chắc hẳn bạn đã có được câu trả lời cho thắc mắc sau tiêm bao lâu thì an toàn. Thông thường, sau khi tiêm mũi 1 ít nhất 12 ngày cơ thể sẽ sinh sáng thể, còn sau khi tiêm mũi 2 được được 1 tháng trở lên vắc xin sẽ đạt hiệu quả tối ưu. Tuy nhiên, vắc xin không bảo vệ tuyệt đối cơ thể khỏi các nguồn lây bệnh, do vậy không nên vì đã tiêm vắc xin mà chủ quan, cần thực hiện đầy đủ nguyên tắc 5K mà Bộ Y tế đã đề ra để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng.

CẤP CỨU[028] 54 11 35 00

• Tìm Bác SÄ©
• Đặt hẹn
  Khám Bệnh
• Hỏi Đáp

Sau khi tiêm, vắc xin sẽ đưa gen vào các tế bào trong cơ thể. Các tế bào này sẽ sử dụng gen để tạo ra protein gai. Khi đó, hệ thống miễn dịch sẽ nhận biết đây là protein ngoại lai rồi tạo ra kháng thể [từ “tế bào B”] và kích hoạt các tế bào bạch cầu cụ thể [gọi là “tế bào T”] để tấn công các protein ngoại lai này.

Sau này, nếu nhiễm vi rút SARS-CoV-2, hệ thống miễn dịch sẽ nhận ra và sẵn sàng bảo vệ cơ thể chống lại vi rút đó.

Vắc xin AstraZeneca phòng Covid-19 không chứa vi-rút Covid-19 và không thể gây bệnh Covid-19. Adenovirus trong vắc xin không thể sản sinh và không thể gây bệnh.

Không, vắc xin Covid-19 sẽ không cho kết quả dương tính đối với phương pháp xét nghiệm bằng kỹ thuật PCR hoặc xét nghiệm kháng nguyên. Đó là do các phương pháp này chỉ phát hiện bệnh Covid-19 đang hoạt động chứ không thể kiểm tra bệnh nhân đã miễn dịch hay chưa. Tuy nhiên, do vắc xin Covid-19 thúc đẩy phản ứng miễn dịch nên những người đã tiêm chủng thường cho kết quả dương tính khi xét nghiệm kháng thể [trong huyết thanh], đây là xét nghiệm kiểm tra khả năng miễn dịch Covid-19 của bệnh nhân.

VẮC XIN ASTRAZENECA PHÒNG COVID-19 ĐƯỢC SỬ DỤNG NHƯ THẾ NÀO?

Vắc xin AstraZeneca phòng Covid-19 thường được tiêm vào bắp tay. Vắc xin này sẽ được tiêm thành 2 liều. Bạn sẽ được thông báo thời gian quay lại để tiêm liều thứ hai. Liều thứ hai có thể được tiêm trong khoảng từ 4 đến 12 tuần sau khi tiêm liều đầu tiên. 

Thời gian theo dõi sau tiêm chủng:

• 30 phút: cho những người có tiền sá»­ phản ứng dị ứng tức thì vá»›i vắc xin hoặc phÆ°Æ¡ng pháp tiêm ở mọi mức Ä‘á»™ hay có tiền sá»­ sốc phản vệ vì bất kỳ nguyên nhân nào;
• 15 phút: cho những trường hợp còn lại.

Vắc xin phòng Covid-19 sẽ bảo vệ hiệu quả trong vòng 2 đến 3 tuần sau liều đầu tiên. Phải mất 2 tuần sau khi tiêm liều thứ 2 để đạt hiệu quả bảo vệ tốt nhất, do đó, điều cần thiết là phải tiêm đủ hai liều để bảo vệ bản thân chống lại Covid-19.

Hiện tại chưa rõ vắc xin AstraZeneca phòng Covid-19 có khả năng bảo vệ trong bao lâu, tuy nhiên các chuyên gia tin rằng khả năng miễn dịch của vắc xin Covid-19 sẽ kéo dài hơn sáu tháng và có thể kéo dài lâu hơn, ít nhất là một năm.

TRẺ EM CÓ THỂ TIÊM VẮC XIN ASTRAZENECA PHÒNG COVID-19 KHÔNG?

Hiện nay, vắc xin AstraZeneca phòng Covid-19 chỉ được phép sử dụng cho người từ 18 tuổi trở lên. Vắc xin AstraZeneca đang được tiến hành thử nghiệm trên trẻ em, các loại vắc xin phòng Covid-19 khác đã được cấp phép sử dụng cho trẻ em từ 12 đến 17 tuổi ở một số quốc gia.

NGƯỜI BỊ SUY GIẢM MIỄN DỊCH CÓ THỂ TIÊM VẮC XIN ASTRAZENECA PHÒNG COVID-19 KHÔNG?

Mặc dù những người bị suy giảm miễn dịch [người có hệ thống miễn dịch suy yếu] có thể không đáp ứng tốt với vắc xin, nhưng không cần lo ngại về tính an toàn. Những người bị suy giảm miễn dịch nên được tiêm chủng vì họ có nguy cơ mắc bệnh Covid-19 cao hơn.

PHỤ NỮ MANG THAI HOẶC CHO CON BÚ CÓ THỂ TIÊM VẮC XIN ASTRAZENECA PHÒNG COVID-19 KHÔNG?

Phụ nữ mang thai khi được tiêm chủng sẽ tạo ra kháng thể chống lại vi rút và truyền những kháng thể này cho thai nhi qua nhau thai

Phụ nữ mang thai có nguy cơ cao mắc bệnh Covid-19 ở mức độ nặng. Phụ nữ mắc bệnh Covid-19 còn có nguy cơ sinh non cao gấp 2 đến 3 lần so với phụ nữ không mắc bệnh Covid-19 và có nguy cơ cao gặp các biến chứng bất lợi khác trong thai kỳ. Phụ nữ mang thai có bệnh lý nền thậm chí còn có nguy cơ bị biến chứng nghiêm trọng do nhiễm Covid-19 cao hơn.

Vì những lý do này, nhiều quốc gia bao gồm Mỹ, Anh, Israel và Pháp khuyến cáo phụ nữ mang thai nên tiêm vắc xin và họ được xem là trường hợp ưu tiên. Thai phụ có thể tiêm vắc xin vào bất kỳ giai đoạn nào trong thai kỳ. Không có lý do gì cần trì hoãn việc mang thai sau khi tiêm vắc xin phòng Covid-19.

Vắc xin phòng Covid-19 được biết là không gây nguy cơ cho phụ nữ cho con bú hoặc trẻ bú sữa mẹ. Trên thực tế, các nghiên cứu đã chứng minh rằng kháng thể có thể được truyền từ mẹ sang con thông qua sữa mẹ. Do đó, phụ nữ cho con bú có thể tiêm vắc xin phòng Covid-19.

NHỮNG NGƯỜI ĐÃ TIÊM MỘT LOẠI VẮC-XIN KHÁC GẦN ĐÂY CÓ THỂ TIÊM VẮC-XIN ASTRAZENECA PHÒNG COVID-19 KHÔNG?

Vắc xin phòng Covid-19 và các loại vắc xin khác có thể được tiêm mà không cần quan tâm đến thời gian. Điều này bao gồm việc tiêm đồng thời vắc xin phòng Covid-19 và các loại vắc xin khác trong cùng một ngày, cũng như tiêm đồng thời trong vòng 14 ngày.

BẠN CÓ BỊ RỐI LOẠN ĐÔNG MÁU HAY ĐANG DÙNG THUỐC LÀM LOÃNG MÁU KHÔNG? 

Như tất cả các loại vắc xin khác, vắc xin phòng Covid-19 có thể được sử dụng cho những bệnh nhân này, miễn là bác sĩ xác định nguy cơ chảy máu của bệnh nhân đủ thấp và vắc xin có thể được tiêm bắp với độ an toàn hợp lý. Dưới đây là khuyến cáo về kỹ thuật tiêm bắp cho bệnh nhân bị rối loạn đông máu hoặc đang dùng thuốc làm loãng máu: nhân viên nên sử dụng kim tiêm cỡ nhỏ [cỡ 23 hoặc nhỏ hơn], sau đó ấn mạnh vào chỗ tiêm, nhưng không chà xát, trong ít nhất 2 phút. 

LÝ DO NÀO MÀ BẠN KHÔNG NÊN TIÊM CHỦNG?

Có rất ít người không thể tiêm chủng vắc xin phòng Covid-19.

Vắc xin không nên tiêm cho:

• Người được xác định là có phản ứng phản vệ vá»›i bất kỳ thành phần nào của vắc xin;
• Người được xác định là có phản ứng phản vệ vá»›i liều đầu tiên của vắc xin phòng Covid-19 cùng loại.

Những người có tiền sử phản ứng dị ứng nghiêm trọng với thực phẩm, với một loại thuốc hoặc vắc xin đã xác định, hoặc với côn trùng đốt vẫn có thể tiêm bất kỳ loại vắc xin phòng Covid-19 nào, miễn là họ không dị ứng với bất kỳ thành phần nào của vắc xin. Điều quan trọng là phải thông báo cho người tiêm vắc xin biết nếu bạn đã từng có phản ứng dị ứng nghiêm trọng [sốc phản vệ].

Hôm nay bạn có bị ốm không?

Không có bằng chứng nào cho thấy bệnh cấp tính làm giảm hiệu quả của vắc xin hoặc làm tăng sự cố bất lợi của vắc xin. Tuy nhiên, để đề phòng bệnh cấp tính ở mức độ vừa hoặc nặng, nên trì hoãn tiêm tất cả các loại vắc xin cho đến khi tình trạng bệnh được cải thiện. Các bệnh nhẹ [như nhiễm trùng đường hô hấp trên, tiêu chảy] thì KHÔNG chống chỉ định tiêm chủng. Đừng trì hoãn tiêm vắc xin nếu bạn đang dùng thuốc kháng sinh.

Bạn có tiêm vắc xin khác trong 14 ngày qua không? 

Vắc xin phòng Covid-19 nên được tiêm đơn lẻ, và cách ít nhất 14 ngày trước hoặc sau khi tiêm các loại vắc xin khác.

CÁC NGUY CƠ DO VẮC XIN ASTRAZENECA PHÒNG COVID-19 GÂY RA?

Tương tự như tất cả các loại thuốc, vắc xin có thể gây ra tác dụng phụ. Cho đến nay, hàng triệu người đã được tiêm chủng vắc xin AstraZeneca phòng Covid-19 và các báo cáo về tác dụng phụ nghiêm trọng, như phản ứng dị ứng và cục máu đông, là rất hiếm. Không báo cáo nào cho thấy có biến chứng lâu dài. Hầu hết tác dụng phụ của vắc xin AstraZeneca phòng Covid-19 thường nhẹ và ngắn hạn [trong vài ngày], và không phải ai cũng gặp phải [chiếm khoảng 10-20% số người được tiêm chủng], bao gồm:

• Đau cánh tay ở vị trí tiêm;
• Cảm thấy mệt;
• Đau đầu;
• Cảm thấy Ä‘au nhức
• Buồn nôn;
• Má»™t số người sẽ gặp các triệu chứng giống bệnh cúm nhẹ;
• Rất ít người bị sốt hoặc cảm thấy nóng hay lạnh run 1 hoặc 2 ngày sau khi tiêm;
• Má»™t tác dụng phụ ít gặp là sÆ°ng hạch nách hoặc cổ ở cùng bên vá»›i cánh tay đã tiêm vắc xin. Tác dụng này có thể kéo dài khoảng 10 ngày, nhÆ°ng nếu kéo dài lâu hÆ¡n, hãy đến gặp bác sÄ©.

Phản ứng dị ứng

Các phản ứng dị ứng [quá mẫn] ​​đã từng xảy ra ở những người được tiêm chủng. Các trường hợp sốc phản vệ [phản ứng dị ứng nghiêm trọng] rất hiếm gặp. Nếu có phản ứng với vắc xin, nó thường xảy ra trong vài phút. Các dấu hiệu của phản ứng dị ứng có thể bao gồm phát ban gây ngứa da, khó thở và sưng mặt hoặc lưỡi.

Như tất cả các loại vắc xin khác, vắc xin AstraZeneca phòng Covid-19 phải được tiêm dưới sự giám sát của nhân viên y tế, có chuẩn bị sẵn phác đồ điều trị thích hợp trong trường hợp xảy ra phản ứng dị ứng. Nhân viên tiêm vắc xin sẽ được đào tạo để xử trí và điều trị các phản ứng dị ứng ngay lập tức.

Cục máu đông

Trường hợp hình thành cục máu đông [huyết khối] rất hiếm gặp với tỷ lệ khoảng 1/200.000 đến 1/400.000 người được tiêm chủng, do đó tỷ lệ xảy ra sẽ thấp hơn 0,001% so với nguy cơ tử vong là từ 0,5% đến 1% nếu nhiễm Covid-19. Cục máu đông có thể hình thành ở tĩnh mạch hoặc động mạch, đặc biệt là ở các vị trí bất thường như trong não hoặc bụng, kèm theo lượng tiểu cầu trong máu thấp, và xảy ra từ 5 ngày đến 4 tuần sau khi tiêm. 

TÁC DỤNG PHỤ CÓ KHÁC NHAU Ở MỖI LIỀU KHÔNG?

Tác dụng phụ có thể xảy ra sau liều đầu tiên và/hoặc liều thứ hai. Ngay cả khi bạn đã có tác dụng phụ sau liều đầu tiên, bạn vẫn cần tiêm liều thứ hai [trừ khi bạn có phản ứng dị ứng nghiêm trọng sau liều đầu tiên]. 

BẠN NÊN LÀM GÌ NẾU CÓ TÁC DỤNG PHỤ?

Nếu có tác dụng phụ, bạn nên nghỉ ngơi cho đến khi cảm thấy khỏe hơn. Bạn có thể dùng thuốc giảm đau, như paracetamol, nếu cần.

Bạn nên liên hệ với bác sĩ nếu

• Triệu chứng trở nên tồi tệ hoặc cảm thấy lo lắng;
• SÆ°ng hạch hÆ¡n 10 ngày;
• Khi có các triệu chứng bất thường và kéo dài, nhÆ° sốt cao hÆ¡n 4 ngày.

Nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào sau đây từ khoảng 4 ngày đến 4 tuần sau khi tiêm, bạn nên liên hệ với bác sĩ ngay lập tức:

• Bầm tím ở chá»— khác vá»›i vị trí đã từng tiêm;
• Khó thở, Ä‘au ngá»±c, phù chân hoặc Ä‘au bụng kéo dài;
• CÆ¡n Ä‘au đầu dữ dá»™i má»›i xuất hiện nhÆ°ng không đỡ khi dùng thuốc giảm Ä‘au thông thường hoặc ngày càng trầm trọng hÆ¡n;
• Đau đầu hÆ¡n khi nằm xuống hoặc cúi xuống, hoặc kèm theo mờ mắt, buồn nôn và nôn ói, khó nói, yếu á»›t, lÆ¡ mÆ¡ hoặc co giật. 

Bạn có thể liên hệ với Khoa Cấp cứu củaBệnh viện FV bất cứ lúc nào qua số

[028] 54 11 35 00

Tham khảo

• Everything you need to know about COVID-19 vaccines. The Pharmaceutical Journal, May 2021; Online: DOI:10.1211/PJ.2021.1.71237
• Vaccines for COVID-19. Centers for Disease Control and Prevention [CDC]. //www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/index.html
• Coronavirus [COVID-19] vaccine. NHS. //www.nhs.uk/conditions/coronavirus-covid-19/coronavirus-vaccination/coronavirus-vaccine/
• Efficacy of ChAdOx1 nCoV-19 [AZD1222] vaccine against SARS-CoV-2 variant of concern 202012/01 [B.1.1.7]: an exploratory analysis of a randomised controlled trial. The Lancet Volume 397, Issue 10282, P1351-1362, April 10, 2021
• Important information about pregnancy and breastfeeding. NHS Scotland. nhsinform.scot/covid19vaccinepregnancy
• COVID-19 vaccines and pregnancy. Royal College of Obstetricians and Gynaecologists. //www.rcog.org.uk/covid-vaccine
• COVID-19 Vaccines While Pregnant or Breastfeeding. Centers for Disease Control. //www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/recommendations/pregnancy.html