Giải mã hang quan tài ở thanh hóa

Khu hang động nằm cheo leo trên đỉnh một ngọn núi, bên trong hang chứa rất nhiều chiếc quan tài đã rỗng hoặc mục nát. Theo người dân bản địa, hang động này được phát hiện hàng chục năm về trước, tuy nhiên, không rõ những cỗ quan tài bên trong có từ bao giờ.

Hang quan tài (hay còn gọi là Hang Ma, Hang Phi) nằm trên đỉnh núi Phi (thuộc khu Khằm, thị trấn Hồi Xuân, huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa), cách trung tâm thành phố Thanh Hóa gần 200km về phía tây. Đây là địa điểm kỳ bí, nổi tiếng của huyện miền núi Quan Hóa, nơi đây luôn tạo nên sự tò mò không chỉ đối với các du khách mà cả những người dân bản địa.

Hang quan tài (điểm khoang đỏ) nằm trên khu vực gần đỉnh núi. Ảnh: Quách Du

Để lên được hang động này, cần phải đi thuyền qua con sông Lò hung dữ tới khu vực chân núi Phi. Từ đây, tiếp tục trải qua hàng trăm bậc thang và đu mình qua các vách núi hiểm trở mới tiếp cận được khu vực cửa hang.

Là người dẫn đường cho đoàn khám phá hang động trên, bà Hà Thị Mân – cán bộ văn hóa thị trấn Hồi Xuân (huyện Quan Hóa) cho biết, hang quan tài được người dân thường gọi là Hang Ma hoặc Hang Phi, địa điểm này rất kỳ bí và hiểm trở, khách tham quan và người dân địa phương trước khi lên hang thường chuẩn bị một ít đồ lễ (như bánh kẹo, hương) để thắp hương cho những người đã khuất.

Để lên được cửa hang, du khách phải leo qua vách núi hiểm trở. Ảnh: Quách Du

“Những năm trước đây, đường lên hang động rất khó khăn, phải trèo lên độ cao cả trăm mét và vượt qua các mỏm đá lởm chởm bên vách núi. Tuy nhiên, thời gian gần đây, địa điểm này được đầu tư xây dựng tuyến đường với hàng trăm bậc thang dẫn lên khu vực gần cửa hang, nên việc tham quan, khám phá thuận tiện hơn” – chị Mân nói.

Ông Hà Văn Thắng (57 tuổi, trú tại khu Khằm, thị trấn Hồi Xuân, huyện Quan Hóa), một thầy mo trên địa bàn cho biết, hang động trên được người dân phát hiện vào năm 1980, đến nay, đã gần 40 năm trôi qua, tuy nhiên, người dân nơi đây vẫn không hiểu, bằng cách nào mà người xưa có thể đưa những cỗ quan tài nặng hàng tạ lên trên đỉnh núi.

Ông Hà Văn Thắng, không hiểu bằng cách nào mà người xưa đưa được những cỗ quan tài lên trên đỉnh núi. Ảnh: Quách Du

"Ban đầu khi phát hiện, bên trong những chiếc quan tài này còn sót lại ít các mảnh xương, tuy nhiên đến nay, chỉ còn trơ lại các chiếc quan tài mục rỗng. Hầu hết, những chiếc quan tài được làm bằng các cây gỗ lớn, bên trong đục rỗng. Đây được xem là cách an táng người chết phổ biến của đồng bào dân tộc Thái trên địa bàn trước đây, có thể người xưa đưa quan tài lên cao để an táng với mục đích, mong người chết sớm được siêu thoát” – ông Thắng nói.

Theo quan sát của PV Báo Lao Động, bên trong khu vực hang động được chia làm 3 khu, mỗi khu có hàng chục chiếc quan tài đã bật nắp, với đủ các kích cỡ to nhỏ, nằm chồng lên nhau. Một số khác được đặt trên các giá đỡ, nằm cheo leo trên vách hang động.

Bên trong khu vực hang, có rất nhiều các cỗ quan tài xếp chống lên nhau. Ảnh: Quách Du

Ông Lữ Đình Bưu – Chủ tịch UBND thị trấn Hồi Xuân, huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa cho biết, hang quan tài đã được huyện Quan Hóa đưa vào quy hoạch và xây dựng để trở thành địa điểm du lịch tâm linh.

“Vừa qua, một tuyến đường dẫn lên khu vực hang đã hoàn thành, tạo điều kiện thuận lợi để bà con, du khách đến tham quan, khám phá. Tời đây, một số hạng mục, công trình khác cũng sẽ được đầu tư, sớm đưa khu hang quan tài trở thành điểm du lịch tâm linh trên địa bàn”- ông Bưu nói.

Khi nói đến vùng đất phía Tây của tỉnh Thanh Hóa, người ta thường hình dung về những ngọn núi cao vút, với mây mù che phủ suốt năm, và những hang động bí ẩn nằm sâu trong lòng những khối đá khổng lồ.

Tuy nhiên, điều đặc biệt và hấp dẫn nhất ở vùng này chính là sự tồn tại của nhiều hang quan tài gỗ kỳ lạ, như hang Phi, hang Lũng Mu, hang Cáng, và nhiều điểm khám phá thú vị khác. Các hang này chứa đựnghàng trăm bộ quan tài gỗ, cùng với mảnh xương, gốm sứ, và đồng tiền cổ. Điều đặc biệt là nguồn gốc và lý do tại sao chúng xuất hiện vẫn là một điều bí ẩn.

Hang quan tài nằm ở lưng chừng núi, khó người tiếp cận. Ảnh nguồn: Internet

Điều này đã làm chonơi đâytrở nên nổi tiếng và thu hút sự tò mò của những người quan tâm đến lịch sử và văn hóa của khu vực. Đặt câu hỏi về việc làm thế nào những quan tài này đã được đưa lên những đỉnh núi cao và khó tiếp cận như vậy, và liệu người xưa đã sử dụng những hệ thống dây cáp hay dây thừng nào để vận chuyển chúng từ dưới lên trên, vẫn là một vấn đề chưa được giải quyết một cách hoàn toàn. Nhiều giả thuyết đã được đưa ra, nhưng đến nay, không có câu trả lời chính thức nào.

Khám phá hang quan tài gỗ

Để tìm đến và khám phá những hang quan tài đặc biệt này, người ta phải có sự hỗ trợ của người địa phương, những người được gọi là "thổ địa" và có kiến thức về khu vực này. Điểm khó khăn lớn nhất trong hành trình là con đường lên núi đầy khó khăn và nguy hiểm.

Đây là những đỉnh núi thẳng đứng, không có cây cỏ, và đặc biệt là những vách đá gồm nhiều hòn đá nhỏ nằm rời rạc, có thể gây tai nạn nghiêm trọng nếu không cẩn thận. Do đó, người thám hiểm phải là những người dũng cảm và có sức khỏe tốt để vượt qua những thử thách khó khăn này.

Những cỗ quan tài trong hang

Sau hành trình dài và mạo hiểm, những hang quan tài bí ẩn cuối cùng đã xuất hiện. Cảm giác khi bước vào hang đầu tiên thật sự gai lạnh và đáng sợ. Tại hang Lũng Mu, quan tài gỗ nằm la liệt từ cửa hang, nhưng chỉ có vỏ, không chứa di cốt bên trong. Các quan tài được đục rỗng từ những thân cây gỗ cứng như lim, lát, sến. Mặc dù hang rộng từ 70 - 100m, nhiều quan tài đã bị mục nát và hư hại, nằm ngổn ngang, nhiều cỗ bị mối và mọt gặm nát vun thành từng đống.

Hang Lũng Mu còn có thêm hai tầng bên trong, nơi chứa nhiều cỗ quan tài gỗ, một số trong số chúng vẫn khá chắc chắn và có nắp đậy. Tuy nhiên, không phát hiện thấy hài cốt hoặc những vật dụng chôn cất cùng người chết.

Hang Phi cũng có nhiều quan tài gỗ, nhưng không nhiều bằng hang Lũng Mu, và quan tài ở đây cũng đã mục nát. Tại những hang quan tài thuộc thôn Khung, xã Thiết Kế, huyện Bá Thước, không có gì đặc biệt về hình thức. Những quan tài ở đây đã bị hủy hoại nặng nề, và một số mẩu xương lạ thường được tìm thấy, bao gồm cả xương người.

Câu hỏi chưa có câu trả lời

Trên đỉnh núi Pha Dờn ở hang Hòm, Quan Sơn, đã được phát hiện hơn 50 tấm "thuyền" đặc biệt, mô phỏng những mẫu thuyền được biết đến trong nền văn hóa Đông Sơn. Sự hiện diện của những tấm thuyền này khiến khu vực này càng trở nên bí ẩn. Ngoài ra, quanh khu vực hang, người ta còn tìm thấy nhiều mảnh sứ, tiền xu, và thậm chí cả vài chiếc xương người nằm ngổn ngang.

Hầu hết người dân sống xung quanh khu vực các hang quan tài không biết rõ về nguồn gốc của chúng. Chúng tồn tại từ bao giờ và thuộc về đời nào vẫn là điều bí ẩn không thể giải quyết. Một câu hỏi lớn đặt ra là làm thế nào các quan tài này có thể được đưa lên đỉnh núi cao và khó tiếp cận như vậy.

Một số giả thuyết đã được đề xuất, nhưng vẫn chưa có câu trả lời chính thức. Người xưa có thể đã sử dụng hệ thống dây cáp hoặc dây thừng để vận chuyển quan tài từ dưới lên trên, nhưng cách này vẫn chưa được xác minh.

Những hang quan tài gỗ ở vùng đất phía Tây Thanh Hóa đang trở thành một bí ẩn chưa lời giải. Với nền văn hóa độc đáo và những câu hỏi khó hiểu, chúng tạo nên một điểm đến hấp dẫn cho những ai muốn tìm hiểu sâu hơn về lịch sử và văn hóa của khu vực này.