Tình trạng này được hiểu là hiện tượng các cơ khớp nhai thức ăn và khớp thái dương hàm có hoạt động bất thường. Đây không phải là một căn bệnh quá nguy hiểm đến tính mạng con người thế nhưng nó có thể gây ra nhiều khó chịu cho người bệnh và những biến chứng nặng về sau nếu không được chữa trị kịp thời. Bệnh có thể chỉ xuất hiện thoáng qua và sẽ biến mất ngay cho nên việc phát hiện ra bệnh sớm để chữa trị là rất khó khăn.
Biểu hiện người bệnh bị đau chính là triệu chứng điển hình của loại bệnh này, các cơn đau có thể xuất hiện âm ỉ từ từ và đôi lúc sẽ đau nhói, đau tức tối. Một số triệu chứng đau cho thấy bạn đang bị rối loạn khớp thái dương hàm là:
- Các vùng cơ có liên quan trong hoạt động nhai thức ăn đều bị đau như vùng dưới hàm, vùng góc hàm.
- Người bệnh có thể bị đau nhức hoặc cảm giác mệt mỏi khi nhai hay cắn chặt thức ăn, nói chuyện, há miệng,...
- Khớp hàm bị cứng khiến người bệnh khó há miệng lớn hoặc cảm giác hàm bị lệch.
- Xuất hiện tiếng kêu khi cơ hàm hoạt động.
- Đau các vùng cơ quan lân cận như phần trong tai, trước tai, đau hai bên thái dương, cổ, vai, gáy và thậm chí đau nhức nửa đầu.
2. Những nguyên nhân có thể gây ra tình trạng rối loạn khớp thái dương hàm là gì?
Tình trạng người bệnh bị rối loạn khớp thái dương hàm không phải chỉ là do một nguyên nhân nào đó gây ra mà có thể là do một nhóm các yếu tố ảnh hưởng đến. Các chuyên gia y tế đã nghiên cứu và chỉ ra những nguyên nhân điển hình của căn bệnh này là:
- Hàm răng không đều, có chiếc to chiếc bé, khấp khểnh, thưa hoặc bị thiếu răng.
- Người bệnh có tật nghiến răng cũng sẽ có nguy cơ bị rối loạn khớp thái dương hàm cao hơn bình thường.
- Những người có tiền sử bị chấn thương đến các cơ quan trên mặt, cụ thể là phần hàm khiến khớp thái dương hàm bị trật.
- Thói quen ăn uống cũng là tác nhân không nhỏ đến tình trạng bệnh này khi người bệnh thường xuyên nhai thức ăn lệch một bên hoặc thường xuyên ăn các loại đồ ăn quá cứng và khó nhai.
- Công việc nhiều khiến người bệnh bị căng thẳng, tâm lý không ổn định cũng sẽ khiến phản xạ co cơ hàm xuất hiện bất thường.
- Những người mắc các chứng bệnh liên quan đến hệ thần kinh cũng sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến phản xạ của các cơ quan nhai thức ăn, xuất hiện tình trạng nghiến răng, lâu dần sẽ dẫn tới tình trạng rối loạn khớp thái dương hàm.
- Theo một số nghiên cứu gen di truyền cũng cho thấy rằng căn bệnh này có thể bị di truyền bởi các cơ khớp thái dương hàm bị lệch bẩm sinh.
3. Mức độ nguy hiểm của tình trạng rối loạn khớp thái dương hàm?
Trong những trường hợp nhẹ thì người bệnh chỉ bị cản trở khả năng ăn một chút vì việc nhai thức ăn thường bị đau nhức, mỏi mệt. Sau một thời gian bệnh có thể sẽ tự khỏi mà không cần phải thực hiện bất cứ việc gì. Tuy nhiên, không phải lúc nào bệnh tình cũng dễ dàng tự chữa khỏi như vậy mà còn gây ra nhiều biến chứng nặng cho người bị rối loạn khớp thái dương hàm như:
- Hoạt động nhai thức ăn phải chịu nhiều áp lực như đau nhức hay mỏi cơ hàm, dần dần sẽ cản trở việc hấp thụ thức ăn khiến cơ thể bị thiếu chất, suy nhược cơ thể và không thể làm được bất kì việc gì.
- Khi bị rối loạn khớp thái dương hàm có thể khiến người bệnh bị đau ngay cả khi há miệng ra.
- Tình trạng bệnh này nếu không được điều trị có thể sẽ khiến các phần xương khớp có liên quan cũng bị ảnh hưởng, xuất hiện viêm nhiễm khó có thể chữa trị.
4. Chữa bệnh rối loạn khớp thái dương hàm bằng cách nào?
Khi bạn xuất hiện các dấu hiệu có thể là triệu chứng của rối loạn khớp thái dương hàm thì việc đầu tiên cần làm đó chính là tìm tới các cơ sở y tế để xác định bệnh tình. Bệnh có thể được cải thiện rất nhanh và mang lại hiệu quả tốt khi người bệnh phát hiện ra bệnh sớm.
- Mặc dù không có loại thuốc nào đặc trị bệnh rối loạn khớp thái dương hàm, thế nhưng tùy thuộc vào những triệu chứng bệnh và tình trạng sức khỏe hiện tại của bệnh nhân mà các bác sĩ sẽ chỉ định một số loại thuốc giảm đau phù hợp nhất. Đồng thời kết hợp với các biện pháp thư giãn tâm lý giúp bệnh tình mau chóng thuyên giảm.
- Người bệnh có thể sử dụng máng nhai thư giãn để giảm thiểu các triệu chứng đau nhức của bệnh tình, giúp cố định lại khớp cắn và giảm áp lực lên phần khớp thái dương hàm.
- Trong trường hợp khớp cắn của người bệnh không được điều chỉnh hết được bởi máng nhai thì bác sĩ sẽ chỉ định mài chỉnh lại khớp cắn sao cho bệnh không bị tái lại.
- Phương pháp niềng răng cũng sẽ được áp dụng để nắn chỉnh lại khớp cắn hiệu quả, tuy nhiên việc niềng răng sẽ phải mất một khoảng thời gian khá dài vậy nên phương pháp này thường được áp dụng kết hợp với các cách chữa bệnh khác.
- Trong một vài trường hợp các phương pháp trên chưa mang lại kết quả tốt nhất bởi tình trạng bệnh đã nặng thì khả năng cao người bệnh sẽ được chỉ định thực hiện các ca phẫu thuật khớp hàm.
Để việc điều trị bệnh tình được diễn ra suôn sẻ nhất thì các bệnh nhân bị rối loạn khớp thái dương hàm cũng nên sửa đổi thói quen sinh hoạt chưa lành mạnh như: Việc nhai thức ăn, loại thực phẩm ăn, tâm lý người bệnh,...
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
Viêm khớp thái dương hàm khiến người bệnh khó khăn trong ăn uống và đau nhức khó chịu. Tùy theo nguyên nhân gây bệnh, các chuyên gia sẽ cho người bệnh dùng các loại thuốc cải thiện viêm khớp thái dương hàm khác nhau.
Viêm khớp thái dương hàm là bệnh gì?
Khớp thái dương hàm hay còn gọi là khớp cắn kết nối xương hàm với xương hộp sọ. Hai đầu xương hàm và xương sọ tại vị trí khớp thái dương hàm được bao bọc bởi sụn, ngăn cách một đĩa khớp [còn gọi đĩa hấp thụ] nhỏ ở giữa. Khi khớp thái dương hàm bị tổn thương hay thoái hóa, hai đầu xương và sụn khớp sẽ là hai bộ phận thoái hóa đầu tiên.
Khớp thái dương hàm có chức năng quan trọng nhất trong hệ thống nhai. Do đó, khi có rối loạn hay bị viêm sẽ rất phiền hà. Các cơ khu vực hàm co thắt, sưng đau, khó thực hiện hoạt động mở, đóng miệng, cắn và nhai thức ăn. Đây là chứng bệnh phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi từ 30 - 50.
Viêm khớp thái dương hàm là chứng bệnh ảnh hưởng đến hoạt động nhai
Triệu chứng viêm khớp thái dương hàm
Đặc điểm nổi bật của các cơn đau thái dương hàm có thể lan lên đến tai hoặc lan xuống họng, gây đau đầu hoặc đau khu vực phía trong [đau răng].
Phần lớn người bệnh chỉ đau nhẹ, tự nhiên khỏi, nhưng đôi khi bệnh sẽ phát triển đến giai đoạn hàm dưới thường khó cử động, đau nhiều, liên tục, đặc biệt khi nhai. Thường phải dùng thuốc đặc trị viêm khớp thái dương hàm khi xuất hiện triệu chứng này vì gây khó chịu, phiền hà trong ăn uống, nói chuyện.
Có thể tạm chia các triệu chứng đau do viêm khớp thái dương hàm thành các dạng:
- Đau ở một hoặc cả hai khớp thái dương hàm: Viêm khớp thái dương hàm gây đau khớp có thể ở một bên hoặc hai bên mặt.
- Đau lan đến tai, răng hoặc vùng họng cùng bên: Một số trường hợp viêm khớp thái dương hàm có kèm theo các cơn đau lan truyền đến răng và thái dương. Cơn đau lan truyền lên đầu, gây chóng mặt. Đặc biệt, viêm khớp thái dương hàm thường kèm theo cảm giác đau khu vực xung quanh tai, ù tai khiến khả năng nghe bị ảnh hưởng. Hoặc lan xuống thành họng cùng bên.
- Gây khó nhai hoặc khó nói chuyện: Đau khu vực quai hàm khiến người bệnh há miệng, nhai và nói khó khăn. Đặc biệt là khi cắn một vật gì đó.
- Cứng khớp, gây khó khăn cho việc mở hoặc đóng miệng: Rất nhiều bệnh nhân nghe có tiếng lục cục khi nhai và há miệng khó khăn. Lúc này, cơn đau diễn ra thường xuyên hơn và tăng dần cường độ vì một khi đã xuất hiện tiếng kêu lục cục lúc nhai thì cho thấy khớp thái dương hàm đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
- Đau mặt, sưng mất cân đối: Người bệnh thường có cảm giác mỏi mặt, sưng mặt phía bên khớp thái dương hàm bị đau và cơ nhai. Cơn đau kéo dài liên tục làm cho phì đại cơ nhai. Phì đại cơ nhai sẽ làm cho khuôn mặt không đều, một bên phình to [bên khớp bị viêm], một bên bình thường vì thế khuôn mặt của những người bị viêm khớp thái dương hàm thường trở nên mất cân đối.
Có thể tóm gọn triệu chứng viêm thái dương hàm điển hình trong 3 chữ: “đau - sưng - cứng” khớp thái dương hàm
Nguyên nhân viêm khớp thái dương hàm
Các nguyên nhân gây viêm khớp thái dương hàm được phân làm hai nhóm: do bệnh lý và không do bệnh lý. Trong đó, có đến 50% trường hợp bị viêm khớp thái dương hàm là do bệnh lý viêm khớp dạng thấp.
Nguyên nhân không phải bệnh lý
- Cơ khớp thái dương hàm làm việc quá sức: Các chuyển động như nhai kẹo cao su, nghiến răng khi ngủ, cắn móng tay, nhai một bên… lặp đi lặp lại thường xuyên tạo áp lực lớn lên khớp thái dương hàm hoặc khiến cơ khớp khu vực này bị quá tải. Viêm khớp thái dương hàm thông thường sẽ là biểu hiện quá tải đầu tiên.
- Há miệng quá rộng một cách đột ngột: có thể chỉ gây đau nhức trong vài ngày nhưng nếu làm trật khớp thái dương hàm thì quá trình điều trị sẽ phức tạp hơn. Có thể mất đến vài tháng để điều trị và phục hồi.
- Chấn thương do va đập: Tai nạn xe cộ, bị ngã, va chạm mạnh có thể làm khớp thái dương hàm bị viêm, tổn thương, gây sưng đau cho đến khi khớp thái dương hàm khỏe hẳn và hoạt động trở lại bình thường.
- Sau khi nhổ răng: cũng có thể làm viêm thái dương hàm, đặc biệt là khi nhổ răng số 7 và 8. Những người có răng mọc lệch, mọc chen chúc làm sai khớp thái dương hàm cũng có nguy cơ gây viêm.
- Yếu tố cảm xúc: Lo lắng, mất ngủ, căng thẳng và mệt mỏi thường xuyên gây căng cơ hàm và gây đau thái dương hàm mạn tính.
Nguyên nhân bệnh lý
- Nhiễm khuẩn khớp [nhiễm trùng khớp]: Nhiễm khuẩn khớp thái dương hàm do các loại vi khuẩn thông thường gây ra, khiến khớp thái dương hàm viêm và đau dữ dội. Các loại vi khuẩn thường gặp là: tụ cầu khuẩn vàng và trắng; liên cầu khuẩn tán huyết anpha, beta và cả không tan huyết, liên cầu khuẩn gram âm; trực khuẩn perfringens, clostridium oedematiens, thoi xoắn khuẩn; Não mô cầu. Đường vào của vi khuẩn trong các loại viêm nhiễm thông thường ở vùng khớp thái dương hàm bao gồm: vết thương ở da, chân lông, tuyến bã nhờn; Từ những ổ nhiễm trùng liên quan đến răng và vùng quanh răng; những nhiễm trùng sâu trong các cơ quan tổ chức.
- Viêm khớp dạng thấp [chiếm 50% bệnh nhân]: cụ thể đó là bệnh viêm đa [nhiều] khớp dạng thấp, trong đó có khớp thái dương hàm. Đây là bệnh do hệ miễn dịch “hiểu lầm” các khớp có chứa yếu tố gây hại nên tấn công, gây tổn thương khớp trong thời gian dài và không thể chữa dứt điểm. Bệnh gây cứng khớp kéo dài hơn 30 phút, gây sưng nóng đỏ và đau ở khớp thái dương hàm và nhiều khớp khác [bàn tay, bàn chân, gối…]. Đồng thời, viêm khớp thái dương hàm do viêm khớp dạng thấp có thể đi kèm với các triệu sốt, mệt mỏi xanh xao.
- Thoái hóa khớp: Điển hình bởi sự thoái hóa, hư hại sụn khớp và các đầu xương tại khớp thái dương hàm. Trường hợp nghiêm trọng có thể thấy hẹp khe khớp, mọc gai hoặc biến đổi cấu trúc… trên các phương tiện chẩn đoán như X-Quang. Thường gặp ở người lớn tuổi [trên 50 tuổi] nhưng không phổ biến so với khớp gối, cột sống lưng và cổ. Bệnh gây đau và cứng khớp thái dương hàm [khoảng 15 phút mỗi sáng] nhưng ít có biểu hiện đỏ và viêm như các loại viêm khớp dạng thấp hay nhiễm khuẩn khớp.
- Viêm - thoái hóa thứ phát khớp thái dương hàm: Viêm - thoái hóa thứ phát chỉ tình trạng gây viêm - thoái hóa do một nguyên nhân khác gây ra [không phải do khớp thái dương hàm tự sưng và viêm]. Thường gặp sau chấn thương mạn tính khu vực gần khớp thái dương hàm. Lâu dài làm ảnh hưởng đến khả năng nhai.
Trong những trường hợp viêm khớp thái dương hàm nhẹ, có nguyên nhân rõ ràng chỉ cần sử dụng thuốc giảm đau, kháng viêm thông thường bệnh sẽ khỏi sau năm đến bảy ngày. Các trường hợp còn lại nên khám với bác sĩ răng hàm mặt và trong một số ít nên khám với bác sĩ nội thần kinh để tìm ra đúng nguyên nhân để có thể điều trị dứt điểm bệnh.
Khi xuất hiện các dấu hiệu trên, người bệnh nên đến khám tại các chuyên khoa xương khớp, để các bác sĩ chẩn đoán bệnh tình trạng viêm khớp thái dương hàm và chỉ định nên uống thuốc gì. Với mỗi nguyên nhân gây bệnh khác nhau sẽ dùng các phương pháp điều trị khác nhau.
Tuy nhiên, với bệnh viêm khớp nói chung và viêm khớp thái dương hàm nói riêng, người bệnh cần lưu ý đến các tổn thương tại sụn khớp và các đầu xương [xương sọ và xương hàm]. Vì khi khớp bị đau, sụn khớp và các đầu xương tại khớp sẽ là hai bộ phận có khả năng bị thương tổn đầu tiên. Nếu các tổn thương không tự khỏi và tiếp tục kéo dài, các di chứng hư tổn có thể sẽ thể hiện rõ trên X-Quang. Điển hình là hình ảnh khe khớp hẹp dần, mật độ xương giảm, thậm chí bị lệch cả cấu trúc ban đầu của khớp.
Có đến 50% những trường hợp bị viêm khớp thái dương hàm là do viêm khớp dạng thấp. Bệnh gây tổn thương sụn khớp và xương dưới sụn dài hạn, gây ra các cơn đau từ âm ỉ đến dữ dội không thể điều trị dứt điểm.
Chẩn đoán viêm khớp thái dương hàm
Tùy vào việc thăm khám lâm sàng, xem xét bệnh sử, nguyên nhân trực tiếp gây tổn thương mà các bác sĩ sẽ lựa chọn một hoặc kết hợp các kỹ thuật cận lâm sàng bên dưới để đưa ra phương hướng điều trị phù hợp.
có thể đánh giá được độ dày bao khớp, tụ dịch khớp, ăn mòn xương lồi cầu [đầu tròn được bao bọc bởi sụn khớp].