| CÁC LỰC LIÊN KẾT |
Ta đã biết rằng các vật tác dụng lên nhau những lực khi chúng tiếp xúc với nhau hoặc khi chúng ở xa nhau thông qua trường. Lực tác dụng của các vật khi chúng tiếp xúc với nhau được gọi là lực liên kết. Dưới đây ta sẽ xét một số loại lực liên kết thường gặp. Thành phần a. Ma sát nghỉ Lực ma sát xuất hiện khi một vật đứng yên trên bề mặt của một vật khác gọi là ma sát nghỉ. Lực ma sát nghỉ không có giá trị xác định, nó phụ thuộc vào giá trị của lực. Giả sử ta tác dụng lên vật một lực kéo Giá trị giới hạn của lực ma sát nghỉ : Trong đó b. Ma sát trượt Khi lực kéo c. Ma sát lăn Lực ma sát xuất hiện khi một vật lăn trên bề mặt một vật khác gọi là lực ma sát lăn. Nó được xác định bởi công thức sau : d. Ma sát nhớt Đó là lực ma sát xuất hiện ở mặt hai lớp chất lưu [chất lỏng hay chất khí] chuyển động đối với nhau. Nếu một vật chuyển động trong chất lưu với vận tốc không lớn lắm, thì lực ma sát nhớt [giữa lớp chất lưu bám dính vào mặt ngoài của vật với lớp chất lưu nằm sát nó] tỷ lệ và ngược chiều với vận tốc: ở đây r là hệ số ma sát nhớt của chất lưu. Trị số của r phụ thuộc vào bản chất và nhiệt độ của chất lưu, nó nhỏ hơn nhiều so với hệ số ma sát trượt và ma sát lăn. Vì vậy người ta thường dùng dầu nhớt bôi trơn mặt tiếp xúc giữa các vật chuyển động để giảm lực ma sát. Nếu vật có dạng hình cầu đường kính d thì lực ma sát nhớt tính theo công thức Stokes: trong đó, 2. Lực căng của dây: |
| Ví dụ |
Một hệ gồm hai vật khối lượng m1 và m2 được nối với nhau bằng một sợi dây Xem lời giải Lời giải Muốn tính lực căng tại A, ta tưởng tượng cắt dây tại A. Để đảm bảo cho hai vật m1 và m2 giữ nguyên chuyển động với gia tốc a thì tại hai đoạn dây ở A sẽ chịu tác dụng của các lực căng + Xét riêng vật m1. Lực tác dụng lên nó gồm: lực kéo Chọn hệ quy chiếu và chiều phù hợp, ta được: + Xét vật m2 . Lực tác dụng lên vật là lực căng hay Ẩn phần giải |
|