Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Lý thuyết hoá hữu cơ rất nhiều vì vậy phần bài tập cũng rất đa dạng. Để các em làm tốt các dạng bài tập phần hóa hữu cơ, Kiến Guru cung cấp cho các em Các công thức hoá học lớp 11 để giúp giải nhanh bài toán hiđrocabon.

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

I. Các công thức hoá học lớp 11: Toán đốt cháy Hidrocacbon

- Công thức tổng quát của một hiđrocabon (HC): CxHy (x, y nguyên dương) hoặc

CnH2n + 2 -2k với k là số liên kết π và vòng trong hiđrocabon.

- Công thức tính số π + v: π + v =

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

- Phương trình đốt cháy:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

- Dựa vào số mol CO2 và H2O sau phản ứng ta có thể xác định được loại hợp chất.

Quan hệ mol CO2 và H2O

Loại hiđrocabon

Phương trình

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Ankan

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Anken

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024
Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Ankin, Ankađien

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Đồng đẳng benzen

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

- Các định luật bảo toàn thường sử dụng:

+ Bảo toàn khối lượng:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

+ Bảo toàn nguyên tố:

Bảo toàn C:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Bảo toàn H:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Bảo toàn O:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024
(trong thành phần phân tử chỉ chứ C và H).

- Công thức tính số C, số H:

+ Số C =

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

+ Số H =

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

- Đối với các bài toán đốt cháy hỗn hợp 2 hiđrocabon thì:

+ Khối lượng mol trung bình:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

hoặc

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024
hoặc
Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

+ Số Ctb =

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Lưu ý: Khi số C trung bình là số nguyên (bằng trung bình cộng của 2 số nguyên tử C) thì số mol 2 chất bằng nhau.

- Bài toán sử dụng hỗn hợp sản phẩm để tiếp tục cho tham gia phản ứng:

+ Dẫn sản phẩm cháy qua bình (1) đựng P2O5, H2SO4 đặc, CaO, muối khan,.... rồi dẫn qua bình 2 đựng dung dịch bazơ như NaOH, Ca(OH)2,...

mbình 1 tăng = mH2O (hấp thụ nước)

mbình 2 tăng = mCO2 (hấp thụ CO2).

+ Dẫn toàn bộ sản phẩm cháy đi qua bình đựng dung dịch bazơ như NaOH, Ca(OH)2,...

mbình tăng = mCO2 + mH20 (hấp thụ cả CO2 và nước).

+ Khối lượng dung dịch tăng: m dd tăng = mCO2 + mH20 – m kết tủa .

+ Khối lượng dung dịch giảm: m dd giảm = m kết tủa – (mCO2 + mH20 ).

+ Lọc bỏ kết tủa, đung nóng dung dịch lại thu được kết tủa nữa:

PT:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Các công thức hoá học lớp 11

II. Các công thức hoá học lớp 11: Tính số đồng phân Hidrocacbon

1. Đồng phân ankan:

- CTTQ: CnH2n+2 (n ≥ 1)

- Ankan chỉ có đồng phân mạch cacbon và từ C4 trở đi mới có đồng phân.

- Công thức tính nhanh:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

2. Đồng phân anken:

- CTTQ: CnH2n (n ≥ 2).

- Anken có đồng phân mạch C, đồng phân vị trí nối đôi và đồng phân hình học.

- Mẹo tính nhanh đồng phân anken:

Xét 2C mang nối đôi, mỗi C sẽ liên kết với 2 nhóm thế (giống hoặc khác nhau).

Ví dụ với C4H8: Trừ đi 2C mang nối đôi sẽ còn 2C và H nhóm thế.

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Nếu đề bài yêu cầu tính đồng phân cấu tạo sẽ là: 1+1+1=3 đồng phân. Nếu yêu cầu tính đồng phân (bao gồm đồng phân hình học) sẽ là 1+1+2=4 đồng phân.

3. Đồng phân ankin:

- CTTQ: CnH2n-2 (n ≥ 2).

- Ankin có đồng phân mạch C, đồng phân vị trí nối ba và không có đồng phân hình học.

- Mẹo tính nhanh đồng phân ankin:

Xét 2C mang nối ba, mỗi C sẽ liên kết với 1 nhóm thế (giống hoặc khác nhau).

Ví dụ với C4H6: Trừ đi 2C mang nối ba sẽ còn 2C và H là nhóm thế.

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Ta có 2 đồng phân ankin.

4. Đồng phân benzen:

- CTTQ: CnH2n-6 (n ≥ 6).

- Công thức tính số đồng phân:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

5. Đồng phân ancol:

- CTTQ của ancol no, đơn chức, mạch hở: CnH2n+1OH hay CnH2n+2O (n ≥ 1).

- Ancol có đồng phân mạch C và đồng phân vị trí nhóm OH.

- Công thức tính số đồng phân:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

6. Đồng phân ete:

- CTTQ của ete no, đơn chức, mạch hở: CnH2n+2O (n ≥ 2).

- Công thức tính số đồng phân:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

7. Đồng phân phenol:

- CTTQ: CnH2n-6O (n ≥ 6)

- Công thức tính nhanh:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

8. Đồng phân anđehit:

- CTTQ của anđehit no, đơn chức, mạch hở: CnH2nO (n ≥ 1). Trong phân tử chứa một nối đôi ở nhóm chức CHO.

- Công thức tính nhanh:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

9. Đồng phân xeton:

- CTTQ của xeton no, đơn chức, mạch hở: CnH2nO (n ≥ 3). Trong phân tử chứ một nối đôi ở nhóm chức CO.

- Công thức tính số đồng phân:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

10. Đồng phân axit:

- CTTQ của axit no, đơn chức, mạch hở: CnH2nO2 (n ≥ 1). Trong phân tử chứa một nối đôi ở nhóm chức COOH.

- Công thức tính số đồng phân:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

III. Các công thức hoá học lớp 11: Phản ứng thế Halogen

- Đây là phản ứng đặc trưng của ankan.

1. Dẫn xuất monohalogen:

- Ankan + Halogen tỉ lệ 1 : 1 thu được dẫn xuất monohalogen.

- Yêu cầu của đề: xác định công thức ankan

- PT:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

hoặc

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

- Dữ kiện: đề bài sẽ cho %C, %H, hay %Halogen.

- Công thức tính:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Kết hợp với dữ kiện đề cho, tìm n.

- Sau khi xác định được CTPT, dựa vào số lượng sản phẩm thế để tìm CTCT của ankan. Khi phản ứng với halogen cho sản phẩm duy nhất, ankan sẽ là ankan đối xứng.

2. Dẫn xuất đi, tri...halogen:

- Ankan + Halogen tỉ lệ 1 : 2, 1 : 3, ...

- Yêu cầu của đề: xác định công thức của dẫn xuất halogen.

- Dữ kiện: đề bài sẽ cho %C, %H, hay %Halogen và CTPT của ankan.

- PT:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

- Công thức tính: (ví dụ với ankan là C3H8)

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Xác định x.

IV. Các công thức hoá học lớp 11: Phản ứng cracking

- Phương trình:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Ankan Anken

hoặc

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024
(x + y = n)

Anken Ankan khác

Ví dụ:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

- Từ ankan đầu, sau phản ứng có thể thu nhiều chất sản phẩm.

- Khối lượng hỗn hợp trước và sau phản ứng không đổi:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

\=>

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024
hay
Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

- Bảo toàn nguyên tố C và H: Khi đề bài cho đốt cháy hỗn hợp sau phản ứng ta qui về đốt cháy hỗn hợp trước phản ứng (một chất sẽ đơn giản hơn nhiều chất).

- Số mol hỗn hợp:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Ví dụ:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

1 1 1

\=>

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

- Hiệu suất phản ứng:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

(Các công thức liên quan đến số mol ta có thể thay thế bằng thể tích).

- Phản ứng cộng phá vỡ liên kết π. Liên kết π là liên kết kết kém bền, nên chúng dễ bị đứt ra để tạo thành liên kết các nguyên tử khác.

1. Cộng H2:

- Chất xúc tác như: Ni, Pt, Pd, ở nhiệt độ thích hợp.

- Sơ đồ:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

- PTTQ:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Với k là số liên kết π trong phân tử, 1π sẽ cộng với 1H2.

- Tùy vào hiệu suất và tỉ lệ của phản ứng mà hỗn hợp Y có thể còn hiđrocacbon không no dư hoặc hiđro dư hoặc cả hai còn dư.

- Trong phản ứng cộng H2, số mol khí sau phản ứng luôn giảm (nY < nX) và bằng mol H2 phản ứng:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

- Bảo toàn khối lượng:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

-

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024
(luôn lớn hơn 1).

- Hỗn hợp X và Y chỉ thay đổi về chất nhưng vẫn bảo toàn H và C, nên thay vì đốt cháy Y ta có thể đốt cháy X. Sử dụng định luật bảo toàn nguyên tố như bài toán đốt cháy.

-

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

a) Xét hiđrocacbon X là anken:

- Sơ đồ:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

- Phương trình:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

-

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024
(= số mol khí giảm).

b) Xét hiđrocacbon X là anken:

- Sơ đồ:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

- Phương trình tổng quát:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

-

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

2. Cộng brom:

- Phương trình:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

- Công thức:

+ m bình tăng = m hiđrocacbon không no

+ Vkhí thoát ra = V hiđrocacbon no

+ nπ =

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

VI. Các công thức hoá học lớp 11: Bài tập về phản ứng của ankin có liên kết ba đầu mạch với dung dịch AgNO3/NH3

- Phản ứng xảy ra chỉ với ankin có nối ba đầu mạch (ank – 1 – in).

- PTTQ:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Kết tủa vàng

Phản ứng với tỉ lệ 1:1

- Riêng với axetilen:

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Phản ứng với tỉ lệ 1:2.

- Gọi

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024
,

+ k = 1: hỗn hợp chỉ gồm ank – 1 – in,

+ 1 < k < 2, hỗn hợp gồm C2H2 (hoặc ankin có 2 nối ba đầu mạch) và ank – 1 – in.

- Mkết tủa = Mankin + 107x (với x là số nối ba đầu mạch).

Một số bài toán hóa học hữu cơ 11 năm 2024

Các công thức hoá học lớp 11

Nếu nắm vững được các phản ứng và Các công thức hoá học lớp 11 trên đây, các em sẽ giải được các dạng bài tập về hiđrocacbon. Hãy luyện tập và vận dụng thật nhiều các em nhé!