1. Tiểu sử
- Nguyễn Trãi sinh năm 1380, mất năm 1442, hiệu là Ức Trai, quê ở làng Chi Ngại [Chi Linh, Hải Dương] sau rời về Nhị Khê [Thường Tín, Hà Tây, nay thuộc Hà Nội]
- Gia đình: Nguyễn Trãi sinh ra trong một gia đình cả bên nội và bên ngoại đều có hai truyền thống lớn là yêu nước và văn hóa, văn học. Chính điều này đã tạo điều kiện cho Nguyễn Trãi được tiếp xúc và thấu hiểu tư tưởng chính trị của Nho giáo.
- Con người:
+ Nguyễn Trãi mồ côi mẹ từ lúc 5 tuổi.
+ Năm 1400, đỗ Thái học sinh và cùng cha làm quan dưới triều Hồ
+ Năm 1407, giặc Minh cướp nước ta, Nguyễn Trãi theo Lê Lợi tham gia khởi nghĩa và góp phần to lớn vào chiến thắng vẻ vang của dân tộc.
+ Cuối năm 1427, đầu năm 1428, cuộc khởi nghĩa Lam Sơn toàn thắng, Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Lợi viết Bình Ngô đại cáo và hăng hái tham gia vào công cuộc xây dựng lại đất nước
+ Năm 1439, Nguyễn Trãi xin về ở ẩn tại Côn Sơn
+ Năm 1440, ông được Lê Thái Tông mời ra giúp nước
+ Năm 1442, Nguyễn Trãi chịu oan án Lệ Chi viên và bị khép vào tội "tru di tam tộc".
+ 1464, Lê Thánh Tông minh oan cho Nguyễn Trãi và cho sưu tầm lại thơ văn của ông.
- Thời đại: Nguyễn Trãi sống trong thời đại xã hội nhiều biến động, loạn lạc - mâu thuẫn nội bộ trong triều đình phong kiến, đất nước có giặc ngoại xâm, đời sống nhân dân cơ cực và các cuộc khởi nghĩa của nhân dân nổ ra khắp nơi… điều này đã hướng ngòi bút của ông hướng tới hiện thực đời sống.
2. Sự nghiệp sáng tác
- Nguyễn Trãi là tác giả xuất sắc về nhiều thể loại văn học, bao gồm cả chữ Hán và chữ Nôm
+ Sáng tác viết bằng chữ Hán: Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, Ức Trai thi tập, Chí Linh sơn phú, Băng Hồ di sự lục, Lam Sơn thực lục, Văn bia Vĩnh Lăng, Văn loại.
+ Sáng tác viết bằng chữ Nôm: Quốc âm thi tập gồm 254 bài thơ viết theo thể Đường luật hoặc Đường luật xen lục ngôn.
+ Ngoài sáng tác văn học, Nguyễn Trãi còn để lại cuốn Dư địa chí, một bộ sách địa lí cổ nhất Việt Nam.
- Phong cách sáng tác:
+ Văn chính luận: Nguyễn Trãi là nhà văn chính luận kiệt xuất, những tác phẩm văn chính luận của ông có luận điểm vững chắc, lập luận chặt chẽ với giọng điệu linh hoạt
+ Nguyễn Trãi là nhà thơ trữ tình sâu sắc.
II. Tác phẩm
1. Hoàn cảnh ra đời
- Sau khi quân ta đại thắng, tiêu diệt và làm tan rã 15 vạn viện binh của giặc, Vương Thông buộc phải giảng hòa, rút quân về nước, Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Lợi viết Đại cáo Bình Ngô.
- Đại cáo bình Ngô có ý nghĩa trọng đại như một bản tuyên ngôn độc lập, được công bố vào thánh Chạp, năm Đinh Mùi [tức đầu năm 1428]
2. Thể cáo
- Cáo là thể văn nghị luận có từ thời cổ ở Trung Quốc, thường được vua chúa hoặc thủ lĩnh dùng để trình bày một chủ trương, một sự nghiệp, tuyên ngôn một sự kiện để mọi người cùng biết.
- Cáo có thể viết bằng văn xuôi hay văn vần nhưng phần lớn được viết bằng văn biền ngẫu, có vần hoặc không có vần, thường có đối, câu dài ngắn không gò bó, mỗi cặp hai vế đối nhau.
- Lời lẽ đanh thép, lí luận sắc bén, kết cấu chặt chẽ, mạch lạc.
3. Bố cục [4 phần]
- Phần 1 [từ đầu đến “chứng cớ còn ghi”]: Luận đề chính nghĩa [Tiền đề lí luận]
- Phần 2 [tiếp đó đến “Ai bảo thần dân chịu được”]: Bản cáo trạng hùng hồn, đẫm máu về tội ác của kẻ thù. [Soi chiếu lí luận vào thực tiễn]
- Phần 3 [tiếp đó đến “Cũng là chưa thấy xưa nay”]: Bản hùng ca về cuộc khỏi nghĩa Lam Sơn
- Phần 4 [còn lại]: Lời tuyên bố độc lập
4. Giá trị nội dung
Đại cáo bình Ngô là bản tuyên ngôn độc lập, qua đó vạch tội ác của kẻ thù xâm lược, ca ngợi thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn
5. Đặc sắc nghệ thuật
- Lí luận chặt chẽ, hợp lí lời lẽ hùng hồn
- Sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố chính luận và yếu tố văn chương
- Sử dụng các biện pháp nghệ thuật: liệt kể, phóng đại, so sánh, đối lập….
18/03/2022 29
A. Ca ngợi Lê Lợi, chủ soái của khởi nghĩa Lam Sơn.
B. Tố cáo tội ác của quân xâm lược.
C. Tổng kết toàn diện cuộc kháng chiến chống quân Minh.
Đáp án chính xác
D. Biểu dương sức mạnh công trạng của nghĩa quân Lam Sơn.
CÂU HỎI HOT CÙNG CHỦ ĐỀ
Tuấn kiệt như sao buổi sớm – Nhân tài như lá mùa thu ý nói điều gì?
Xem đáp án » 18/03/2022 117
Dòng nào dưới đây nói đúng nhất mối quan hệ giữa việc nhân nghĩa và yên dân được tác giả phát biểu trong câu: Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân – Quân điếu phạt trước lo trừ bạo.
Xem đáp án » 18/03/2022 63
Câu văn nào mang ý nghĩa khái quát nhất về tội ác trời không dung đất không tha của quân Minh?
Xem đáp án » 18/03/2022 44
Đại cáo trong nhan đề tác phẩm được hiểu là gì?
Xem đáp án » 18/03/2022 33
Theo bố cục, các nội dung cụ thể sau đây được sắp xếp theo trình tự thế nào trong bài Đại cáo bình Ngô?
[1] Nêu luận đề chính nghĩa.
[2] Vạch rõ tội ác của kẻ thù.
[3] Kể lại quá trình chinh phạt gian khổ và tất thắng của cuộc khởi nghĩa.
[4] Tuyên bố thành quả của kháng chiến, khẳng định sự nghiệp chính nghĩa.
Xem đáp án » 18/03/2022 31
Tư tưởng bao trùm và xuyên suốt bài đại cáo là gì ?
Xem đáp án » 18/03/2022 21
Ở Đại cáo bình Ngô, Nguyễn Trãi tố cáo giặc Minh về:
Xem đáp án » 18/03/2022 20
Cơ sở nhân nghĩa của bài cáo thể hiện rõ và đầy đủ ý nghĩa nhất trong từ ngữ nào?
Xem đáp án » 18/03/2022 20
Trong những tội ác của giặc Minh dưới đây, tội ác nào là man rợ nhất:
Xem đáp án » 18/03/2022 18
Trong bài Đại cáo bình Ngô, có đến tám lần tác giả sử dụng các từ ngữ tách dòng riêng như một kiểu câu văn đặc biệt: Từng nghe, vậy nên, vừa rồi, ta đây, lại ngặt vì, thế mà, trọn hay, bởi thế. Cách sử dụng loại câu văn như vậy, chủ yếu có tác dụng gì?
Xem đáp án » 18/03/2022 17
Tác phẩm nào của Nguyễn Trãi được đánh giá là “Có sức mạnh của 10 vạn quân” [Phan Huy Chú]
Xem đáp án » 18/03/2022 17
Là một áng “thiên cổ hùng văn”, thành công quan trong, dễ thấy nhất của Đại cáo bình Ngô là đã kết hợp một cách tự nhiên, hài hòa giữa:
Xem đáp án » 18/03/2022 15
Trong bài Đại cáo bình Ngô, “nhân nghĩa” của Nguyễn Trãi là?
Xem đáp án » 18/03/2022 14
Dòng nào sau đây khái quát không đúng những đóng góp của Nguyễn Trãi trong quá trình phát triển của văn học dân tộc?
Xem đáp án » 18/03/2022 13