Tỷ lệ lạm phát [% năm]NămSo sánh giữa CPI và chỉ số điều chỉnh GDPNguồn: Bài giảng Kinh tế học của Michael Parkin Mục tiêu của chươngXây dựng khái niệm lạm phátTrình bày cách thức đo lường Chỉ số giá tiêu dùng [CPI] vàcách tính lạm phátSo sánh sự giống nhau và khác nhau giữa CPI và chỉ số điềuchỉnh GDPGiải thích một số hạn chế của CPI trong vai trò đo lường lạmphát.64 Hạn chế của chỉ số giá tiêu dùng1.Không phản ánh được sự thay đổi chấtlượng hàng hóaGiá tăng có thể do chất lượng tăngCPI không tính tới sự thay đổi chất lượng →phóng đại tỷ lệ lạm phát cao hơn thực tế65 Hạn chế của chỉ số giá tiêu dùng2.Không phản ánh được sự xuất hiện củahàng hóa mớiHàng hóa mới thường xuyên xuất hiện thay thếhàng hóa cũ: DVD thay VCD; …Chỉ số giá tiêu dùng có thể phóng đại tỷ lệ lạmphát so với thực tế do không tính tới hàng hóamới thay thế hàng hóa cũ.66
Chỉ số giảm phát GDP [tGDP deflator], còn gọi là Chỉ số điều chỉnh GDP thường được ký hiệu là DGDP, là chỉ số tính theo phần trăm phản ánh mức giá chung của tất cả các loại hàng hoá, dịch vụ sản xuất trong nước. Chỉ số điều chỉnh GDP cho biết một đơn vị GDP điển hình của kỳ nghiên cứu có mức giá bằng bao nhiêu phần trăm so với mức giá của năm cơ sở. [Số liệu thống kê của Việt Nam công bố đang tính GDP theo giá của năm 1994].
- DGDP phản ánh sự biến động GDP danh nghĩa do sự biến động của giá [cơ sở để đánh giá lạm phát].
Mục lục
- 1 Công thức tính chỉ số giảm phát GDP
- 2 So sánh Chỉ số giảm phát GDP và CPI
- 3 Xem thêm
- 4 Liên kết ngoài
- 5 Tham khảo
Người ta tính chỉ số giảm phát GDP theo công thức sau:
| Chỉ số giảm phát GDP = 100 x | GDP danh nghĩa |
| GDP thực tế |
- Chỉ số giảm phát GDP là một phương pháp để tính tỷ lệ lạm phát [phương pháp kia là dùng CPI]. Chẳng hạn, tỷ lệ lạm phát năm 2011 theo chỉ số giảm phát GDP được tính theo công thức:
| Tỷ lệ lạm phát 2011 = 100 x | Chỉ số giảm phát GDP 2011 - Chỉ số giảm phát GDP 2010 |
| Chỉ số giảm phát GDP 2010 |
Khác với Chỉ số giá tiêu dùng CPI, DGDP được tính trên giỏ hàng hoá thay đổi do vậy nó phản ánh được sự thay thế giữa các hàng hoá, dịch vụ với nhau. Mặc dù vậy nó lại không phản ánh được sự giảm sút phúc lợi của người tiêu dùng trong trường hợp phải tiêu dùng ít hơn một loại hàng nào đó. Ví dụ: do sau dịch cúm gà, giá gà trở nên quá đắt so với giá thịt lợn nên người tiêu dùng sẽ mua ít thịt gà hơn và mua nhiều thịt lợn hơn. Phúc lợi của người tiêu dùng đã giảm xuống do họ phải tiêu dùng thịt gà ít hơn nhưng DGDP không phản ánh được điều này cho dù nó phản ánh được sự thay thế giữa thịt gà và thịt lợn.
CPI chỉ phản ánh mức giá của hàng tiêu dùng còn DGDP phản ánh giá của cả hàng hoá do doanh nghiệp, chính phủ mua. Vì thế DGDP được coi là phản ánh đúng hơn mức giá chung.
DGDP chỉ phản ánh mức giá của những hàng hoá sản xuất trong nước [vì GDP chỉ tính sản phẩm trong nước] còn CPI phản ánh mức giá của cả hàng hoá nhập khẩu. Ví dụ: khi giá một chiếc xe ô tô Toyota nhập khẩu tăng thì nó được phản ánh ở CPI nhưng không được phản ánh ở DGDP.
Tuy nhiên, trên thực tế, số liệu thống kê cho thấy sự khác biệt giữa CPI và DGDP không lớn.
Chỉ số giá tiêu dùng - CPI
- So sánh chỉ số lạm phát tính theo CPI và chỉ số giảm phát GDP Lưu trữ 2011-01-05 tại Wayback Machine
- Gregory N. Mankiw [1997], Kinh tế học vĩ mô, Nhà xuất bản Thống kê và Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội.
SO SÁNH CHỈ SỐ GIÁ TIÊU DÙNG [CPI] VÀ CHỈ SỐ ĐIỀU CHỈNH [D]
N.GREGORY MANKIW,MACROECONOMICS
Trong nghiên cứu của kinh tế học, để tính lạm phát người ta thường đề cập đến CPI mà đôi khi quên đi chỉ số giá điều chỉnh D. Vậy có phải chỉ số giá điều chỉnh D là không phù hợp để đánh giá?
Trên thực tế cả 2 chỉ số trên đều có những ưu và nhược trong quá trình thực hiện tính toán lạm phát, và vì tùy vào mục đích phân tích khác nhau mà người ta sử dụng chỉ tiêu CPI hay D cho thích hợp. Dưới đây là bảng so sánh cho thấy sự khác biệt của 2 chỉ số tính lạm phát trong nền kinh tế.
| Customer Price Index [CPI] | GDP Deflator [D] |
| Đo lường giá hàng hóa và dịch vụ được mua bởi người tiêu dùng [không bao gồm giá hàng hóa và dịch vụ được mua bởi chính phủ, các hãng] | Đo lường tất cả giá hàng hóa và dịch vụ được sản xuất ra. |
| Tính cho tất cả hàng hóa và dịch vụ được mua, kể cả hàng hóa nhập khẩu | Chỉ tính cho hàng hóa và dịch vụ được sản xuất trong nước |
| Ví dụ: Xe của hãng Honda nhập khẩu vào Việt Nam và được bán tại đây thì sẽ ảnh hưởng đến CPI, nhưng không ảnh hưởng đến D | |
| Cố định sự ảnh hưởng. Nghĩa là nó được tính toán bởi giỏ hàng cố định . Được gọi là chỉ số Laspeyres index | Có sự thay đổi. Nghĩa là nó cho phép có sự thay đổi của giỏ hàng hóa khi mà các thành phần GDP thay đổi. Được gọi là Paasche index |
| Ví dụ: Do hạn hán xảy ra nên mùa màng bị thất thu. Số lượng cam thu hoạch giảm xuống đến 0 và giá của cam vì vậy được đẩy lên mức cao nhất. Vì cam không phải là một bộ phận của GDP, sự tăng lên của giá cam không chỉ ra được sự thay đổi của D. Nhưng ngược lại, CPI được tính toán bởi các giỏ hàng hóa trong đó có cam. Do đó, sự gia tăng của giá cam là một phần nguyên nhân đẩy CPI tăng cao. | |
| Đo lường chi phí cho đời sống, đôi khi cường điệu sự gia tăng trong chi phí | Giảm bớt xu hướng gia tăng chi phí đời sống |
| Ví dụ: Tiếp theo ví dụ trên ta nhận thấy vì giá cam tăng lên nên CPI tăng, nhưng nó quên mất rằng người tiêu dùng có thể chuyển sang dùng hàng thay thế khác, thay vì cam họ có thể tiêu dàng hàng khác như chanh, quýt..và khi đó thì chi phí đời sống cũng không thay đổi nhiều. |
CH. VÕ THỊ THANH THƯƠNG – KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH
CPI so với giảm phát GDP
Nhìn chung, chỉ số giảm phát triển GDP và GDP có vẻ giống nhau nhưng chúng có một vài điểm khác biệt chính. Cả hai đều được sử dụng để xác định lạm phát giá cả và phản ánh tình trạng kinh tế hiện tại của một quốc gia cụ thể.
GDP Deflator tính đến hàng hóa được sản xuất trong nước. Nó không bận tâm với hàng hóa nhập khẩu và nó phản ánh giá của tất cả các hàng hóa, dịch vụ đi kèm. Bộ giảm phát GDP được tính theo quý và trọng số có thể thay đổi trên mỗi phép tính.
GDP là tên viết tắt của Tổng sản phẩm quốc nội, là giá trị tổng thể của tất cả hàng hóa và dịch vụ cuối cùng được thực hiện trong biên giới của một quốc gia trong thời gian xác định. GDP có hai loại: GDP danh nghĩa và GDP thực tế. Tỷ lệ của hai giá trị là bộ giảm phát GDP.
Nếu được biểu thị bằng toán học,
GDP Deflator = [GDP danh nghĩa / GDP thực tế] x 100
Về cơ bản, bộ giảm phát GDP so sánh mức giá trong năm hiện tại với mức trong năm cơ sở.
Có rất nhiều chỉ số giá ngoài kia và GDP không giống như một số trong số chúng dựa trên một giỏ hàng hóa và dịch vụ được xác định trước. Trong bộ giảm phát GDP, cái gọi là rổ trong một năm được tính bằng giá trị thị trường của tất cả các mức tiêu thụ của mỗi hàng hóa, do đó, nó được phép thay đổi theo mô hình chi tiêu và đầu tư của mọi người vì mọi người phản ứng với các mức giá khác nhau.
CPI, viết tắt của Chỉ số giá tiêu dùng, cho biết giá của một giỏ hàng hóa đại diện được mua bởi người tiêu dùng. Nó sử dụng một giỏ hàng hóa và dịch vụ cố định và là thước đo được sử dụng rộng rãi về chi phí sinh hoạt mà người tiêu dùng của một quốc gia phải đối mặt. Giống như giảm phát GDP, nó cũng so sánh giá của thời kỳ hiện tại với thời kỳ cơ sở.
CPI có xu hướng xem xét hàng hóa không đáng kể, ngay cả những hàng hóa lỗi thời không thực sự được mua bởi người tiêu dùng nữa. Tuy nhiên, họ vẫn được xem xét để định giá trong giỏ cố định. Hàng tiêu dùng là ưu tiên chính của thước đo CPI. Giá của các mặt hàng khác được sử dụng trong sản xuất không được xem xét cũng như giá của hàng hóa đầu tư. Chỉ có các mặt hàng tiêu dùng được tính đến, máy móc và thiết bị công nghiệp được sử dụng để sản xuất chúng không được xem xét.
Như bạn có thể thấy, giảm phát GDP không đồng nhất với CPI nhưng cung cấp một giải pháp thay thế cho nhau như một thước đo lạm phát. Trong thời gian dài, cả hai đều cung cấp số lượng tương tự, nhưng chúng có thể phân kỳ trong thời gian ngắn hơn.
Tóm lược:
1. Công cụ giảm phát GDP đo lường một giỏ hàng hóa thay đổi trong khi CPI luôn chỉ ra giá của một giỏ đại diện cố định.2. Giảm phát GDP thường xuyên thay đổi trọng số trong khi CPI được điều chỉnh rất ít khi.
3. CPI sẽ xem xét hàng hóa nhập khẩu vì chúng vẫn được coi là hàng tiêu dùng trong khi giảm phát GDP sẽ chỉ chứa giá hàng hóa trong nước.