Tại sao trẻ bị não úng thủy
|
Để lại nhiều di chứng Show
Ngày 31-5 tại Bệnh viện (BV) Nhi Đồng 1, chị Nguyễn Thị Bo Bo - mẹ của bé Ôn Vĩnh Hằng (7 tuổi, Q. Tân Bình, TP.HCM) - cho biết lúc hai tháng tuổi đầu cháu Hằng bắt đầu to ra. Chị đưa con đến BV Chợ Rẫy khám bệnh. Các bác sĩ cho biết cháu phải nhập viện để mổ với chi phí hơn 20 triệu đồng. Do hoàn cảnh khó khăn, chị đành ôm con về. Lúc 17 tháng, bé mới được đoàn phẫu thuật từ thiện của nước ngoài qua mổ miễn phí tại BV Nhi Đồng 1. Sau mổ, bé Hằng phát triển thể chất và tinh thần khá tốt, cháu lanh lợi và nói chuyện như trẻ bình thường. Tuy nhiên, do mổ trễ nên đầu cháu Hằng vẫn rất to, không thể đi và tự ngồi được. Ngày 26-5-2006, cháu Hằng nhập viện để mổ lại do ống dẫn lưu dịch não tủy từ não xuống bụng bị đứt, phải thay ống khác. Bác sĩ Nguyễn Đức Tuấn - khoa phỏng chỉnh hình BV Nhi Đồng 1 - cho biết não úng thủy là một trong những dị tật của ống thần kinh. Nguyên nhân phần lớn do bẩm sinh. Dị tật ống thần kinh là một trong những dị tật nặng, để lại nhiều di chứng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của trẻ sau này. Tại BV Nhi Đồng 1 mỗi năm có 52 trường hợp nhập viện, trong đó não úng thủy chiếm đa số với tỉ lệ 86%, còn lại là bệnh thoát vị tủy màng tủy, thoát vị não màng não... "Thời gian vàng": dưới 6 tháng tuổi
Tuổi phẫu thuật tốt nhất cho trẻ, hay còn gọi là “thời gian vàng”, là dưới sáu tháng tuổi. Nếu được mổ sớm cho kết quả đa số rất tốt, đầu trẻ sẽ không bị to do ứ nước và trí tuệ của trẻ phát triển bình thường. Thế nhưng hiện nay đa số trẻ bị não úng thủy đến BV điều trị trễ. Một số đã quá chỉ định mổ, sẽ để lại di chứng rất khó chữa trị. Nguyên nhân trẻ điều trị trễ là do hoàn cảnh kinh tế hoặc cha mẹ thiếu hiểu biết về bệnh, thấy trẻ tuy đầu to nhưng ăn uống, vui chơi bình thường nên không chú ý. Cho đến khi thấy trẻ có biểu hiện bú ói, mắt lờ đờ chỉ thấy tròng trắng mới đưa đến BV. Làm sao biết trẻ bị não úng thủy? Theo bác sĩ Đức Tuấn, với những trẻ bị não úng thủy bẩm sinh, kỹ thuật siêu âm hiện nay đã phát hiện được sớm ngay từ khi trẻ còn trong bụng mẹ. Ngoài ra, cũng cần lưu ý những trẻ bị não úng thủy thường có mẹ bị đa ối trong thời kỳ mang thai. Vì vậy sau khi sinh, gia đình cần đưa trẻ đi khám sớm để được điều trị sớm. "Dị tật ống thần kinh có thể phòng ngừa được nếu bà mẹ uống bổ sung acid folic" - bác sĩ Đức Tuấn cho biết. Theo bác sĩ Đức Tuấn, acid folic giúp cho sự hình thành ống thần kinh được hoàn chỉnh. Ngoài tác dụng chống dị tật ống thần kinh, acid folic còn có vai trò quan trọng trong việc giúp gia tăng hồng cầu. Nếu thai phụ sử dụng đúng còn giúp làm tăng trọng lượng em bé khi sinh. Acid folic (còn gọi là vitamin B9) thuộc vitamin nhóm B, có vai trò giúp cho sự đóng ống thần kinh được hoàn chỉnh trong thời kỳ bào thai. Tuy nhiên, acid folic chỉ có vai trò trong một thời điểm nhất định. Vì vậy, thầy thuốc thường khuyến cáo phụ nữ đã lập gia đình sử dụng acid folic trước khi có dự định mang thai ba tháng và trong ba tháng đầu của thai kỳ. Acid folic cũng có nhiều trong các loại ngũ cốc, các loại rau có màu xanh đậm. Nếu trong thời kỳ mang thai ăn đủ các loại thực phẩm này thì không cần thiết bổ sung acid folic. Trungtamthuoc.com - Bệnh não úng thủy ở trẻ em là bệnh lý ít khi gặp, nhưng nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Vậy để hiểu rõ hơn về căn bệnh này, bạn đọc hãy theo dõi qua bài viết dưới đây nhé! 1 Đại cương về não úng thủyBệnh não úng thủy còn được gọi trong tiếng anh là Hydrocephalus. Bệnh là do có xáo trộn về sự hình thành, di chuyển và sự hấp thu của dịch não tủy. Từ đó làm gia tăng thể tích của khối chất lỏng này trong hệ thống thần kinh trung ương.[1] Bình thường, dịch não tủy được sản xuất liên tục với tốc độ là 20cc/giờ, chúng được đẩy ra ngoài não thất và được lấy ra khỏi não bộ với tỉ lệ tương tự. Khi quá trình lưu thông và hấp thu chất dịch ra khỏi não bị tắc nghẽn, làm chúng bị ứ đọng dẫn đến hiện tượng não úng thủy. 2 Nguyên nhân gây não úng thủyCó rất nhiều nguyên nhân có thể gây ra tình trạng não úng thủy ở trẻ. chúng được chia làm 2 nhóm là nguyên nhân bẩm sinh và nguyên nhân mắc phải.[1] 2.1 Nguyên nhân bẩm sinhCác nguyên nhân bẩm sinh gây não úng thủy ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ như sau:
2.2 Nguyên nhân mắc phảiNhiễm trùng: Viêm màng não, đặc biệt là do vi khuẩn, và u nang ở não có thể gây tràn dịch não hay não úng thủy. Xuất huyết: Xuất huyết não thất có thể do sinh non, xuất huyết dưới màng nhện, hay vỡ dị tật mạch máu.. Chấn thương đầu: Chiếm khoảng 20% các trường hợp não úng thủy ở trẻ em, cũng có thể do khối u, áp xe,... Tăng áp lực xoang tĩnh mạch: Có thể liên quan đến loạn sản sụn. Các phẫu thuật thần kinh có thể gây chảy máu vào hệ thống não thất.[2] 3 Triệu chứng của trẻ khi bị não úng thủyVới trẻ sơ sinh, khi bị não úng thủy, trẻ thường có biểu hiện như sau:
Còn các đối tượng là trẻ em thì thường có biểu hiện như sau:
4 Biến chứng của não úng thủyKhi não thất chứa qua nhiều dịch não tủy. Chúng sẽ khiến não không phát triển cả về thế chất và trí tuệ, đồng thời còn làm suy yếu thị giác ở trẻ. Ở một số trẻ, khi áp lực nội sọ tăng lên quá cao có thể dẫn đến hôn mê và tử vong. Não úng thủy có thể gây ra các bệnh thứ cấp khác như xuất huyết nội tâm thất ở trẻ sinh non, nhiễm trùng não. Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh não úng thủy ở trẻ có thể khỏi được. Nhưng nếu không chữa trị thì kết quả có thể dẫn đến tử vong. 5 Chẩn đoán não úng thủyĐể chẩn đoán bệnh, trước hết có thể dựa vào các dấu hiệu lâm sàng như: Sự gia tăng kích thước của đầu một cách bất bình thường. Bình thường, đầu của trẻ được xác định bởi một loạt các số đo dựa trên biểu đồ đường cong phát triển. Khi trẻ bị não úng thủy, kích thước của đầu tăng nhanh bất thường và không tuân theo quy luật phát triển bình thường. Tuy nhiên, không phải lúc nào kích thước đầu phát triển nhanh cũng là não úng thủy. Ví dụ như, bệnh đầu to lành tính Benign cũng làm đầu to ra và phát triển lớn lên trong năm đầu tiên. Thóp trước của trẻ phồng ra và căng lên. Thỉnh thoảng thấy mắt trẻ nhìn xuống hoặc lé trong một lúc lâu. Đồng thời, để chẩn đoán chính xác hơn, người bệnh cần được cho làm một số xét nghiệm như:
6 Điều trị não úng thủyĐể điều trị não úng thủy, cần phải can thiệp phẫu thuật. Các liệu pháp điều trị nội khoa không có hiệu quả lâu dài trong điều trị bệnh, mà chỉ là liệu pháp điều trị tạm thời. Trong đó phương pháp ngoại khoa được lựa chọn trong điều trị là dẫn lưu dịch não tủy. 6.1 Dùng phương pháp dẫn lưu để điều trị dịch não tủyDẫn lưu dịch não tủy hay còn gọi là đặt ống Shunt. Hầu hết bệnh nhân cuối cùng đều được lựa chọn phương pháp đặt Shunt, chỉ có khoảng 25% người bệnh được điều trị khỏi mà không cần đặt Shunt. Điều trị bằng phương pháp đặt Shunt có thể tránh một số biến chứng của bệnh dẫn đến khuyết tật. Nhưng nếu không được dùng đúng nhóm đối tượng và đúng cách cũng có thể gây ra biến chứng. Vì thế, cần lựa chọn đúng trẻ cần phải đặt Shunt và phải đảm bảo các điều kiện đặt Shunt đều đạt tiêu chuẩn trước khi sử dụng phương pháp này. [4] Các đối tượng không lựa chọn phương pháp đặt Shunt:
Một số phương pháp được lựa chọn thay thế cho đặt shunt:
6.2 Chăm sóc trước và sau khi phẫu thuậtCần hỏi kỹ tình trạng của bé từ cha mẹ. Bởi mẹ là người nắm rõ nhất tình trạng của bé cũng như những thay đổi của trẻ như triệu chứng lần đầu tiên của bé là khi nào? Bé có những biểu hiện như thế nào? Tình trạng điều kiện kinh tế gia đình ra sao? Thu thập số liệu về sự phát triển về kích thước chu vi đầu của trẻ. Đối với bé dưới 20 tháng tuổi, bệnh não úng thủy càng nặng thì càng ngày đầu sẽ càng có kích thước to hơn. Giải phẫu đặt Shunt chỉ khi nào chu vi đầu trẻ tăng lên cao. Cần đánh giá tình trạng của trẻ trước khi phẫu thuật. Có cần phải làm giảm áp lực nội sọ trước khi phẫu thuật đặt shunt hay không. Tùy thuộc vào tình trạng của bé mà cân nhắc xem dùng kháng sinh trước và sau khi phẫu thuật như nào? Hướng dẫn cho phụ huynh các cách chăm sóc trẻ trước và sau khi phẫu thuật để tránh các biến chứng có thể xảy ra. Ở bài viết này chúng tôi đã cung cấp cho bạn các kiến thức về bệnh não úng thủy. Hi vọng qua bài viết này, bạn có thể nhận biết sớm các dấu hiệu bệnh não úng thủy ở trẻ và đưa bé đi khám kịp thời. Tài liệu tham khảo
|
