Thế nào là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài

Một quốc gia có thể lụi tàn và bị xóa xổ nếu không có giáo dục đào tạo. Thực tế trong lịch sử đã chứng minh, Thực dân Pháp thi hành chính sách “ngu để trị” hạn chế sự tiếp xúc văn minh cũng như giáo dục đối với người Nam để dễ dàng cai trị. Hiện nay, Giáo dục đào tạo luôn là vấn đềquan trọngvà được coi như “quốc sách hàng đầu”. Nhưng đã đúng với vị trí “hàng đầu” chưa ?

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng công tác xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện cán bộ cách mạng, coi đó là công việc hệ trọng của Đảng. Ngay từ khi Đảng chưa ra đời, năm 1925, trong Thư gửi Thanh niên An Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trăn trở về lớp thế hệ kế cận cùng những phân tích, nhận định về nguồn lực con người của nước ta và các nước bạn.

Công tác giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng phát triển nguồn nhân lực, nhân tài nói chung và đội ngũ cán bộ nói riêng là một quá trình với nhiều bước, nhiều nội dung. Hay nói cách khác đó là một hệ thống có mối liên hệ mật thiết, ràng buộc, quy định lẫn nhau, bắt đầu từ việc tạo nguồn, đánh giá, kiểm tra thông qua tuyển dụng. Tiếp đó là quá trình thử thách, rèn luyện trong môi trường thực tiễn, rồi tổng hợp, đúc rút kinh nghiệm và kết thúc ở quá trình tổng kết, khái quát hóa thành lý luận, làm tài liệu học tập, đào tạo, bồi dưỡng cho quá trình mới, thế hệ mới. Những nội dung cụ thể cần lưu ý trong quá trình đó như sau:

Chú trọng giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng trong giai đoạn tạo nguồn. Có thể nói ở giai đoạn này, giáo dục nhà trường đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành ý thức đạo đức, lối sống, tình cảm, phong cách, tri thức khoa học của những thế hệ tương lai của đất nước. Đây cũng là giai đoạn giáo dục nền tảng, quan trọng nhất, quyết định đến nhân cách người học. Sản phẩm của giáo dục phổ thông là tiền đề quan trọng quyết định đến chất lượng nguồn nhân lực sau này.

Công cuộc đổi mới giáo dục, đào tạo ở nước ta thời gian qua đã đạt được một số thành tựu. Tuy nhiên, nền giáo dục vẫn bộc lộ nhiều hạn chế, chậm được khắc phục như: chất lượng giáo dục và đào tạo chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển của xã hội; cơ cấu giáo dục, đào tạo giữa các ngành nghề, lĩnh vực chưa hợp lý; chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học lạc hậu, chậm đổi mới. Sự mất cân đối trong giáo dục, đào tạo dẫn đến tình trạng nguồn nhân lực vừa thừa, vừa thiếu, vừa yếu. Thêm vào đó, công tác quản lý, tổ chức thi, kiểm tra, đánh giá bộc lộ nhiều yếu kém dẫn đến chất lượng đào tạo chưa theo sát với thực tế, còn nặng bệnh thành tích. Các mô hình học tập quốc tế được áp dụng nhưng thiếu sự đánh giá, vận dụng rập khuôn, máy móc. Việc mở và cho phép mở rất nhiều chương trình đào tạo với nhiều loại hình sở hữu, ngành nghề đào tạo nhưng không quản lý được dẫn đến chất lượng giáo dục, đào tạo nói chung còn kém. Bằng cấp mang tính hình thức, không đánh giá đúng năng lực người học…

Những hạn chế nếu trên cần phải được chấn chỉnh ngay từ giai đoạn đào tạo, bồi dưỡng cơ bản, giai đoạn tạo nguồn cán bộ. Nếu không, những hạn chế này sẽ trở thành “mầm bệnh” len lỏi sâu vào hệ thống giáo dục, đào tạo và sản phẩm của nó sẽ là nguồn nhân lực yếu kém, những cán bộ không đủ tài, không đủ đức. Từ đó đặt ra yêu cầu cần phải xây dựng chiến lược đào tạo với kế hoạch, lộ trình cụ thể; chương trình đào tạo, bồi dưỡng đổi mới; phương pháp giảng dạy, học tập, nghiên cứu khoa học tiến bộ, bố trí các nguồn lực hợp lý và có tính liên thông, liên kết.

Đổi mới công tác tuyển dụng, lựa chọn được những người thực đức, thực tài. Thi tuyển là một cách thức tốt để lựa chọn được người tài tham gia vào tổ chức, bộ máy nào đó. Tuy nhiên, cách thức thi tuyển như thế nào, tiến hành các bước ra sao để việc thi tuyển có hiệu quả không phải là dễ. Quá trình thi với nhiều giai đoạn từ việc ra điều kiện dự tuyển đến ra đề, tổ chức thi, chấm thi là một tiến trình các công việc khó khăn, phức tạp, yêu cầu trí tuệ, bản lĩnh và trách nhiệm của những người tham gia. Công khai, minh bạch trong thi tuyển sẽ giúp chọn ra người có đủ năng lực, trình độ, đáp ứng yêu cầu công việc. Ngược lại, nếu bất kỳ khâu nào trong quá trình thi tuyển thiếu minh bạch, bị làm sai lệch vì lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm, thì việc thi tuyển coi như thất bại.

Trong lịch sử phong kiến Việt Nam, tuy hệ thống giáo dục chưa toàn diện, rộng khắp, nhưng thông qua thi tuyển đã lựa chọn được rất nhiều người tài giỏi, lưu danh sử sách. Ngày nay, với hệ thống giáo dục rộng khắp, toàn diện, cần phải xây dựng hệ thống thi tuyển một cách bài bản, khoa học để lựa chọn những “hạt giống đỏ” cho đất nước. Việc tổ chức thi tuyển cần có sự thống nhất giữa các cơ quan, đơn vị để đảm bảo công bằng giữa các ứng viên với cùng yêu cầu về trình độ, vị trí việc làm. Nội dung đề thi cần sát thực tế để khai thác tối đa trí tuệ, kỹ năng giải quyết vấn đề của ứng viên. Một đề thi mang tính khoa học không chỉ đánh giá năng lực người học mà còn là cơ sở điều chỉnh quá trình dạy và học. Việc kiểm tra, giám sát trong quá trình thi tuyển cũng cần được lưu ý để tránh những gian lận trong quá trình thi tuyển, đảm bảo dân chủ, công khai, minh bạch. Chỉ khi có đủ tính cạnh tranh và công khai, minh bạch mới có được sự sàng lọc giữa các ứng viên, thông qua đó phát hiện và chọn được cán bộ phù hợp.

Xây dựng môi trường làm việc, lao động sáng tạo có nền nếp, kỷ luật, tôn trọng cá nhân, đồng thời chống chủ nghĩa cá nhân. Sau khi tuyển dụng được người tài, cần tạo môi trường làm việc năng động, sáng tạo, dân chủ để họ yên tâm công tác, phát triển và cống hiến. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã rất khéo dùng người tài, tạo mọi điều kiện để nhân tài phát triển và cống hiến, nhất là trong bối cảnh đất nước vô cùng khó khăn về kinh tế, thù trong giặc ngoài. Người còn có phương pháp rèn luyện, bồi dưỡng nhân tài để họ ngày càng hoàn thiện nhân cách. Để dùng được nhân tài, Người luôn nhắc nhở những người làm cán bộ lãnh đạo, quản lý phải dân chủ, nêu gương. Một môi trường dân chủ là môi trường để người tài được trọng dụng và cống hiến. Môi trường thiếu dân chủ sẽ là mảnh đất cho chủ nghĩa cá nhân sinh sôi nảy nở với những hành vi tham ô, lãng phí…

Thực tế trong xã hội hiện nay, nhiều người tài giỏi không lựa chọn hoặc rời bỏ khu vực công, “đầu quân” cho những tập đoàn, những cơ sở nghiên cứu, giảng dạy khu vực tư nhân. Nguyên nhân chính là bởi môi trường làm việc của khu vực công còn nhiều hạn chế. Nhiều ràng buộc trong cơ chế, chính sách ở khu vực này không kích thích được lao động sáng tạo, không tạo động lực phát triển, tiến bộ cho đội ngũ cán bộ.

Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng trong quá trình làm việc của cán bộ. Vừa làm việc vừa đào tạo, bồi dưỡng giúp cán bộ cập nhật kiến thức, bổ sung kỹ năng, nâng cao trình độ chuyên môn và phương pháp công tác. Đào tạo, bồi dưỡng trong giai đoạn này mang tính thường xuyên, liên tục và đòi hỏi sự chủ động, tự giác của cán bộ. Các lớp học, khóa đào tạo chỉ mang tính hệ thống, gợi mở, cung cấp thông tin, phương pháp để người học tiếp cận và tự học tốt hơn.

Trong bối cảnh hiện nay, cần chú trọng đào tạo vừa học, vừa làm đối với các đối tượng nghiên cứu chuyên sâu, hướng tới hình thành đội ngũ cán bộ là chuyên gia trong các lĩnh vực, tránh tình trạng không có chuyên gia hoặc khó tìm chuyên gia. Giai đoạn đào tạo, bồi dưỡng này không tách rời các giai đoạn trước đó mà là sự bổ sung, tiếp nối các thành quả giáo dục, đào tạo trước đó đã hình thành. Đào tạo, bồi dưỡng mang tính chất hệ thống hơn, chương trình chuyên sâu hơn để hướng tới mục tiêu giáo dục, đào tạo suốt đời. Việc nâng cao trình độ nghiên cứu khoa học, nâng cao tay nghề, mong muốn sự chuyên nghiệp, đẳng cấp phải là một nhu cầu thiết yếu của mỗi người chứ không phải sự bắt buộc, gò ép theo các tiêu chuẩn. Từ đó cũng hình thành lối sống văn minh, tích cực, hình thành lớp thế hệ nhân lực, nhân tài có tầm nhìn xa, có chiến lược, bản lĩnh, dám nghĩ, dám làm và dám chịu trách nhiệm, có khát vọng xây dựng đất nước hùng cường.

Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực, nhân tài, xây dựng đội ngũ cán bộ là công việc quan trọng hàng đầu tạo ra nguồn sức mạnh nội sinh to lớn cho đất nước, dân tộc. Gắn liền công tác giáo dục, đào tạo với việc phát triển nguồn nhân lực, nhân tài, xây dựng đội ngũ cán bộ đủ năng lực làm việc trong bối cảnh hội nhập chính là việc tác động tổng thể vào các nhân tố, các giai đoạn của quá trình nêu trên. Các giải pháp độc lập, thiếu tính liên kết chỉ làm tăng thêm chi phí đầu tư, lãng phí nguồn lực và hiệu quả thấp./.

ThSNguyễn Đức Bảo - Vụ Công tác đại biểu, Ban Công tác đại biểu Quốc hội

Theo: xaydungdang.org.vn

Một quốc gia có thể lụi tàn và bị xóa xổ nếu không có giáo dục đào tạo. Thực tế trong lịch sử đã chứng minh, Thực dân Pháp thi hành chính sách “ngu để trị” hạn chế sự tiếp xúc văn minh cũng như giáo dục đối với người Nam để dễ dàng cai trị. Hiện nay, Giáo dục đào tạo luôn là vấn đềquan trọngvà được coi như “quốc sách hàng đầu”. Nhưng đã đúng với vị trí “hàng đầu” chưa ?

Giáo dục và Đào tạo là quốc sách hàng đầu của quốc giaQuan điểm của Đảng và Nhà nước về Giáo dục và Đào tạo trong thời kỳ mớiViệt Nam đang trong thời kỳ phát triển mới, công nghiệp, dịch vụ, du lịch phát triển mạnh mẽ theo dòng công nghệ 4.0 hiện đại. Vấn đề đặt ra là con người, làm sao đào tạo được những con người mới trong thời đại mới? Câu hỏi này thuộc về lĩnh vực Giáo dục và Đào tạo. Trong thời đại kinh tế hội nhập, nền tảng công nghệ phát triển cần hướng giao dục đến mục đích nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài.Bạn đang xem: Nâng cao dân trí đào tạo nhân lực bồi dưỡng nhân tài là gì

Với mục đích như vậy đối tượng giáo dục hướng đến không ai khác chính là con người. Phấn đấu cho mục tiêu nói trên, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI coi phát triển nhanh khoa học, công nghệ là động lực của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa; đào tạo và phát triển nhanh nguồn nhân lực là yếu tố quyết định, trong đó, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là khâu đột phá của chiến lược phát triển kinh tế – xã hội.Bạn đang xem: Bồi dưỡng nhân tài là gì

Đảng và Nhà nước luôn chú trọng đến lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Con người sinh ra không được dạy làm người, không được giáo dục đến nơi đến chốn sẽ nguy hại đến văn hóa dân tộc, nguy hại đến tương lai các thế hệ sau này. Muốn đất nước phát triển đi lên nhanh chóng phải có một nguồn nhân lực dồi dào đã qua đào tạo, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao. Qua Giáo dục – Đào tạo phát hiện và bồi dưỡng nhân lực bền vững cho đất nước.

Bạn đang xem: Bồi dưỡng nhân tài là gì

Trong báo cáo của Bộ Chính trị trình Đại hội Đảng lần thứ 12 đã nêu rõ “Giáo dục là quốc sách hàng đầu. Phát triển giáo dục và đào tạo nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”. Ban đầu giáo dục chú trọng truyền đạt kiến thức, sau đó được nhấn mạnh phải giáo dục một cách toàn diện từ năng lực làm việc đến phẩm chất đạo đức, học đi đôi với hành. Mọi điều được học phải được thực nghiệm. Hiện nay, nhiệm vụ phát triển giáo dục đào tạo luôn gắn với nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng bảo vệ tổ quốc. Cùng với đó là tiếp nhận và đón đầu những thành tựu tiến bộ khoa học kỹ thuật trong lĩnh vực Giáo dục – Đào tạo. Ở tầm xa hơn Giáo dục – đào tạo chính là bồi dưỡng lớp nhân tài kế cận cho đất nước.

Trở lại với Giáo dục và Đào tạo, với bối cảnh hội nhập đó đất nước cần một lớp nhân lực thế hệ tương lai giỏi kiến thức sáng tạo thực hành. Môi trường giáo dục đối với người dân không chỉ gói gọn trong phạm vi quốc gia. Nguồn nhân lực đó đôi khi phải đáp ứng yêu cầu của cả nước ngoài.

Muốn nâng cao vị thế kinh tế, ưu thế cạnh tranh phải phát triển kinh tế, muốn phát triển kinh tế phải có nguồn nhân lực chất lượng. Muốn có nguồn nhân lực chất lượng phải bắt nguồn củng cố từ Giáo dục và Đào tạo.

Mặt khác, trong thời đại công nghệ số, khoa học công nghệ là yếu tố quyết định khả năng cạnh tranh, phát triển của một quốc gia. Muốn làm chủ khoa học công nghệ phải có nguồn nhân tài giỏi chuyên môn. Vậy không còn cách nào khác ngoài phát triển Giáo dục nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài.

Hạn chế của Giáo dục và Đào tạo hiện nay

Đảng Cộng sản Việt Nam đã chỉ rất rõ trong Dự thảo Văn kiện trình Đại hội 12, chất lượng Giáo dục và Đào tạo còn ở mức thấp chưa đạt hiệu quả như yêu cầu ban đầu. Tồn tại ở giáo dục đại học và dạy nghề, nhân lực trình độ đại học dư thừa so với nhu cầu xã hội trong khi giáo dục nghề nghiệp [dạy nghề] thiếu hụt. Tạo ra sự mất cân bằng trong quy luật cung và cầu nguồn nhân lực cho xã hội.

Tiếp theo là cơ chế chính sách liên quan đến giáo dục và đào tạo còn chưa chặt chẽ. Nhất là những nhân tài có trình độ về khoa học kỹ thuật đang bị lão hóa từng ngày khi chưa có lớp kế cận vượt trội. Thực tế chưa có những chính sách, cơ chế để lớp nhân lực đó có điều kiện cập nhật kiến thức mới, truyền đạt kinh nghiệm cho lớp đi sau. Đây là những vẫn đề còn tồn tại trong nhiều năm chưa được giải quyết triệt để.

Xem thêm: Cấu Tạo Của Khoang Miệng Là Gì ? Cấu Tạo Và Chức Năng Của Khoang Miệng

Khi kinh tế hội nhập sâu nguồn nhân lực không chỉ lao động, học tập nghiên cứu trong nước mà cả ở nước ngoài. Việc giáo dục và đào tạo trong nước chưa đáp ứng được yêu cầu của các công ty nước ngoài sẽ là trở lực cho sự phát triển của đất nước. Số lượng người lao động Việt Nam đi xuất khẩu lao động ngày một tăng, nhưng nguồn nhân lực đó chỉ có thể làm những công việc tay chân, ít phức tạp và càng khó tiếp cận với các công nghệ khoa học hiện đại của thế giới. Vì họ chưa được giáo dục và đào tạo chuẩn kỹ năng để đáp ứng yêu cầu công việc. Nếu là xuất khẩu lao động làm công nhân thì ít ra phải có kỹ năng tay nghề thành thạo. Những thực tiễn ở các trường dạy nghề dạy lý thuyết nhiều hơn thực hành làm sao người học có kỹ năng tay nghề.

Đó là những lỗ hổng xuất phát từ giáo dục đào tạo. Giáo dục và đào tạo mới chỉ dừng ở mức nâng cao dân trí cho người học thêm kiến thức và hiểu biết những chưa thực sự đào tạo được nhân lực, xa hơn là bồi dưỡng được nhân tài cho quốc gia. Để khắc phục và giải quyết những tồn tại trên cần có những giải pháp bắt nguồn từ gốc rễ Giáo dục và Đào tạo.

Giải pháp cho những hạn chế về Giáo dục và Đào tạo

Thứ nhất,nhìn nhận lại nhu cầu về nguồn nhân lực của xã hội để hướng Giáo dục đào tạo đáp ứng nhu cầu đó. Ban đầu giải quyết bài toàn thừa thiếu nhân lực. Tiếp đó tạo động lực phát triển kinh tế thông qua nguồn nhân lực được giáo dục đào tạo bài bản làm ra của cải vật chất. Khi Giáo dục đi đúng hướng sẽ mang lại nguồn lợi và chính nguồn lợi đó sẽ tự nuôi bộ máy giáo dục và từng ngày cải thiện chất lượng giáo dục đào tạo.

Thứ hai,cần có cơ chế chính sách về giáo dục chặt chẽ hơn hạn chế những tiêu cực trong thi cử cũng như nạn học giả, bằng giả. Bên cạnh đó có cơ chế phù hợp với những người có chuyên môn về khoa học kỹ thuật để học tiếp tục cống hiến và truyền đạt kinh nghiệm, đào tạo lớp nhân lực kế cận. Thời gian gần đây dư luận đồng tình với đề xuất của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội bắt đầu thực hiện lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu từ ngày 1 tháng 1 năm 2021 trong dự thảo Bộ Luật Lao động sửa đổi. Theo đó tuổi nghỉ hưu của nam là từ đủ 62 tuổi, tuổi nghỉ hưu của nữ từ đủ 60 tuổi. Vì dân số Việt Nam đang già hóa từng ngày. Trước đây mỗi năm có đến 1,5 – 1,7 triệu người tham gia vào thị trường lao động, nay giảm xuống còn khoảng 800,000 người mỗi năm.

Các bậc giáo dục Đại học, sau đại học nên có sự chuẩn hóa và liên thông hiện đại để hoàn thiện. Gắn việc đào tạo với nghiên cứu khoa học từ thực tế. Hạn chế những đề tài khoa học chỉ thiên về lý thuyết suông. Đổi mới phương thức nghiên cứu khoa học nâng cao chất lượng đào tạo hướng tới lớp nhân lực tương lai có chuyên môn sâu và thực tiễn cao.

Xem thêm: Cao Học Là Gì? Những Lợi Ích Khi Học Cao Học Học Cao Học Là Gì

Thứ tư,phát triển Giáo dục và Đào tạo luôn gắn với xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Thông qua giáo dục và đào tạo xây dựng lên nhân cách, phẩm chất đạo đức con người cũng như kỹ năng sống và làm việc trong một cộng đồng. Giáo dục giúp bảo tồn văn hóa cốt cách tâm hồn con người Việt. Một quốc gia luôn giữ được Văn hóa sẽ không bao giờ mất nước. Văn hóa là giá trị tồn tại bền bỉ nhất ngay cả khi mọi thứ đã biến mất. Có nền tảng văn hóa Việt Nam “đậm đà bản sắc dân tộc” là khiên chắn vững chắc nhất trước mọi sự xâm lăng văn hóa ngoại lai từ bên ngoài. [Văn hóa ngoại lai luôn dễ gây ra những xáo trộn bất ổn an ninh chính trị trong xã hội]

Tóm lại Giáo dục và Đào tạo phải được đặt đúng với vị trí của nó như Đảng và Nhà nước đã khẳng định “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”. Chưa đặt đúng vị trí mọi hành động, mọi lỗ lực chắp vá sửa đổi chỉ làm rối cả hệ thống giáo dục. Đó không chỉ là dạy và học đơn thuần, mà còn là vận nước và đời sống người dân trong tương lai.