Thở khò khè là như thế nào

Khò khè ở trẻ nhỏ

1.     Như thế nào là khò khè?

-         Khò khè là tiếng ran rít, ngáy phát ra từ các đường thở trong lồng ngực có thể nghe được bằng ống nghe khám bệnh hoặc áp tai vào lưng hoặc ngực của người bệnh. Ran rít ngáy [khò khè – wheezing] thường nghe trong thì thở ra và đôi khi cả thì hít vào biểu hiện của tắc nghẽn ở đường thở nhỏ bên trong phổi, còn tiếng rít [stridor] trong thì hít vào thường là âm thanh phát ra do tắc nghẽn ở thanh, khí quản lớn. 

-         Các âm khò khè phát ra từ vùng mũi khi bé hít thở không phải là khò khè được đề cập tới các bệnh của đường thở dưới.

-         Đa số các ông bố, bà mẹ hay nhầm lẫn khò khè do nghẹt mũi và các tiếng rít vùng thanh khí quản với khò khè phát ra từ vùng phổi.

2.     Có mấy loại khò khè?

-         Đối với bé dưới 24 tháng [1-2 lần/tuần]

Điều trị hen cho trẻ em cũng tiếp cận theo bậc điều trị. Cụ thể, theo hướng dẫn của GINA5:

Hình 1: Điều trị hen cho trẻ dưới 5 tuổi5

Hình 2: Điều trị hen cho trẻ 0 – 2 tuổi5

Theo dõi điều trị hen:

• Đánh giá tại mỗi lần tái khám:
• Mức độ kiểm soát hen, yếu tố nguy cơ, tác dụng phụ của thuốc, tuân thủ điều trị
• Hỏi bố mẹ trẻ có lo lắng gì không ở mỗi lần tái khám
• Theo dõi chiều cao của trẻ ít nhất 1 lần/năm
• Tăng bước điều trị

Nếu kiểm soát hen kem và/hoặc đợt kịch phát dai dẳng trong 3 tháng với điều trì, cần đánh giá các yếu tố sau trước khi tăng bậc điều trị

• Khẳng định triệu chứng do hen. Chuyển chuyên gia nếu có nghi ngờ
• Kĩ thuật hít
• Tuân thủ điều trị
• Cân nhắc với lựa chọn khác cho bậc điều trị đó vì nhiều trẻ có thể ứng với một trong các điều trị đó
• Phơi nhiễm dị nguyên hoặc khói thuốc
• Giảm bậc điều trị khi hen được kiểm soát hoàn toan
• Giảm bậc khi hen phế quản đã đạt được kiểm soát tốt, đạt được tối thiểu trong 3 tháng.
• Việc giảm bậc nhằm tìm liều ICS thấp nhất [liều hiệu quả tối thiểu] mà vẫn đảm bảo kiểm soát cả triệu chứng và đợt cấp, đồng thời giảm tác dụng phụ
• Ngưng điều trị
• Cân nhắc ngưng điều trị duy trì nếu bệnh nhân hết triệu chứng trong 6-12 tháng, đang ở bước điều trị thấp nhất và không có yếu tố nguy cơ
• Không nên ngưng điều trị vào mùa trẻ hay bị nhiễm khuẩn hô hấp, mùa có nhiều phấn hoa và lúc trẻ đang đi du lịch
• Khi ngưng điều trị duy trì, cần tái khám sau 3-6 tuần để kiểm tra. Nếu có tái xuất hiện triệu chứng cần điều trị lại

Chú thích:

• SABA [Short-Acting Beta 2 Agonist]: thuốc kích thích thụ thể b2 giao cảm tác dụng ngắn
• LABA [Long-Acting Beta 2 Agonist]: thuốc kích thích thụ thể b2 giao cảm tác dụng kéo dài
• ICS [Inhaled Corticosteroid]: corticosteroid dạng hít
• LTRA: kháng thụ thể leukotriene
• GINA [Global Initiative for Asthma: sáng kiến toàn cầu về quản lý hen

TS.BS. Lê Thị Thu Hương

Bệnh viện Đại học Y Hà Nội

Tài liệu tham khảo

1. Pediatric Pulmonology, Supplement 16:90-91 [1997]
2. Theresa W Guilbert, MDRobert F Lemanske, Jr, MD. “Evaluation of wheezing in infants and children”. Literature review current through: Mar 2021. This topic last updated: Jun 07, 2019.
3. Am Fam Physician.2008 Apr 15;77[8]:1109-1114.
4. Nguyễn Thị Diệu Thuý, Nguyễn Thị Hà. “Causes persistent wheezing in child under five years old in national pediatrics hospital”. Journal of Vietnam association of Pediatrics. 2013.
5. GINA 2020
6. Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị hen trẻ em dưới 5 tuổi – Bộ y tế