Nơi đây là địa chỉ đỏ để người dân, du khách, đặc biệt là thế hệ trẻ có cơ hội được học tập, nghiên cứu, cảm nhận về một phần lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc.
Hàng chục nghìn học sinh đến mỗi năm
Tiến sĩ Lê Tiến Công là Phó Giám đốc Phụ trách Nhà trưng bày Hoàng Sa. Ông cho biết, “Nhà trưng bày Hoàng Sa là thiết chế văn hóa, lịch sử có ý nghĩa chính trị rất quan trọng. Nó chính là dấu mốc chủ quyền khẳng định sinh động, chân thực về quá trình khai phá, xác lập, bảo vệ chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa một cách liên tục, hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế. Đây cũng là chứng cứ quan trọng để Việt Nam tiếp tục khẳng định chủ quyền không thể chối cãi đối với quần đảo Hoàng sa, một phần máu thịt của tổ quốc.
Xác định ý nghĩa và vai trò đặc biệt của Nhà trưng bày, ngoài công tác tuyên truyền đến người dân và du khách, chúng tôi luôn coi trọng công tác giáo dục cho các thế hệ học sinh. Nhà trưng bày thường xuyên phối hợp với các trường học trong và ngoài thành phố đưa học sinh đến thăm quan, học tập. Thông qua những buổi thực tế, giúp các em có kiến thức cũng như nhận thức về tình yêu quê hương, đất nước, lòng tự hào dân tộc và tầm quan trọng về bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của đất nước”.
Hiện nay Nhà trưng bày lưu giữ hơn 300 tư liệu, hiện vật, bản đồ, hình ảnh có liên quan đến quần đảo Hoàng Sa. Trong đó, có các tư liệu quý trong giai đoạn khoảng thế kỷ 17 đã khẳng định việc khai phá, xác lập chủ quyền của Việt Nam đối với Hoàng Sa.
Chính bởi nguồn tài liệu phong phú, ý nghĩa, thời gian qua, Nhà trưng bày đã đón hàng chục nghìn lượt khách đến tham quan, tìm hiểu, học tập mỗi năm. Trong đó năm 2018 có khoảng 20.000 khách. Năm 2019 lên đến 30.000 khách. Đặc biệt, trên 50% lượng khách đến tham quan, học tập tại nhà Trưng bày Hoàng Sa đều là học sinh, sinh viên.
Thu hút học sinh bằng nhiều chương trình đặc biệt
Cô Trần Thị Liên – Giáo viên môn Địa lý trường Sky-Liners mỗi khi dẫn học sinh đến không gian trưng bày Hoàng Sa đều có những cảm nhận rất đặc biệt. Cô Liên cho biết, thông qua những tiết học thực tế như vậy, các em học sinh sẽ có những cái nhìn sinh động về những hiện vật, hình ảnh cùng minh chứng lịch sử được quốc tế công nhận chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa.
Qua những điều được trải nghiệm, sẽ giúp học sinh thêm kiến thức về chủ quyền biển đảo, đặc biệt nhận thức đúng vấn đề quần đảo Hoàng Sa là phần lãnh thổ thiêng liêng không thể tách rời của Việt Nam.
“Tình yêu quê hương xuất phát từ những trang sách nhỏ chứ không phải từ những điều lớn lao. Trong tương lai, khi các em trở thành những người thành đạt đi đến muôn nơi, những bài học từ trên ghế nhà trường cùng câu nói “Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam” sẽ mãi khắc ghi trong lòng các em”, cô Trần Thị Liên chia sẻ.
Với hơn 2 năm làm công tác hướng dẫn viên tại nhà Nhà trưng bày Hoàng Sa, chị Võ Thị Thùy Dung hơn ai hết hiểu rõ về lịch sử, ý nghĩa của từng hiện vật. Thuỳ Dung cho rằng, việc thông qua những buổi học thực tế tại đây sẽ giúp các em học sinh hiểu rõ và cảm nhận tình yêu sâu sắc với Tổ quốc. Để công tác tuyên truyền, giáo dục đạt hiệu quả, Nhà trưng bày đã thực hiện lồng ghép những bộ phim có nội dung về biển, đảo và Hoàng Sa trong những buổi thăm quan, học tập.
Đặc biệt, Nhà trưng bày còn triển khai chương trình “Giờ học ngoại khóa” cho học sinh các cấp trong và ngoài TP Đà Nẵng. Theo kế hoạch của chương trình, học sinh sẽ được tổ chức theo mô hình “Học mà chơi - Chơi mà học”. Đó là những hoạt động thi tìm hiểu, hùng biện, vận động nhằm tạo ra sự hứng thú và niềm yêu thích, say mê học môn Lịch sử. Qua đó khơi dậy tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, ý thức bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
Ông Lê Tiến Công cho biết, để tạo thuận lợi về thời gian cho du khách, học sinh đến tham quan, học tập, Nhà trưng bày sẽ miễn phí vé tham quan và mở cửa vào tất cả các ngày trong tuần kể cả ngày Lễ và thường xuyên bố trí thuyết minh tại chỗ.
“Để mang lại sự đổi mới, phục vụ các em học sinh, ngoài các phim về biển, đảo nói chung và Hoàng Sa nói riêng, Nhà trưng bày sẽ thực hiện chiếm các phim về văn hóa - giải trí. Đặc biệt, chúng tôi sẽ trực tiếp tổ chức triển lãm chuyên đề liên quan đến Hoàng Sa tại các trường trên địa bàn thành phố, qua đó, các em học sinh sẽ được tiếp cận, nâng cao hơn nữa nhận thức trong vấn để bảo vệ chủ quyền biển đảo của tổ quốc”, TS Công chia sẻ.
| Phối cảnh Nhà trưng bày Hoàng Sa theo kiến trúc “Con dấu chủ quyền của đất nước Việt Nam”. |
Mở đầu cho hệ thống Nhà trưng bày Hoàng Sa là đại sảnh rộng 40 m2. Ngay giữa trung tâm sảnh, sẽ dựng cột bia chủ quyền Hoàng Sa của Việt Nam do người Pháp thuộc dựng năm 1938, khẳng định chủ quyền của Việt Nam trên quần đảo Hoàng Sa liên tục từ năm 1916 [niên hiệu Gia Long thứ 14] đã thuộc chủ quyền của vương quốc An Nam.
Cũng tại sảnh này, có ngọn đuốc Hoàng Sa được tái hiện với ý nghĩa ngọn lửa Hoàng Sa sẽ luôn thắp sáng ý chí đấu tranh bảo vệ chủ quyền của dân tộc Việt Nam, cùng ảnh của lãnh đạo Việt Nam khi khẳng định chủ quyền Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa.
Phòng trưng bày đầu tiên sẽ là nơi cung cấp những thông tin khái quát về vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên của quần đảo, trong đó sử dụng các hình ảnh, âm thanh đa phương tiện để tái dựng lại một thiên nhiên Hoàng Sa đa dạng với hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái biển phong phú, với nhiều động thực vật quý hiếm.
Tầng 2 và tầng 3 trưng bày các bằng chứng chủ quyền của Việt Nam đối với Hoàng Sa thời các chúa Nguyễn đến nay, được chia làm 4 chủ đề với những bằng chứng của phương Tây và Việt Nam đều khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo này. Đặc biệt, có nhiều bản đồ cổ của Trung Quốc minh chứng chủ quyền Việt Nam tại quần đảo Hoàng Sa, cũng như xác định điểm cuối của lãnh hải Trung Quốc chỉ tới đảo Hải Nam.
Cụ thể, tầng 2 có diện tích 375 m2 trưng bày chủ đề 2: “Bằng chứng chủ quyền của Việt Nam đối với Hoàng Sa - thời các chúa Nguyễn” và chủ đề 3: “Hoàng Sa trong thư tịch cổ của Việt Nam thời nhà Nguyễn [1802-1945]”.
Tầng 3 diện tích 375 m2, giới thiệu chủ đề 4: “Bằng chứng chủ quyền của Việt Nam đối với Hoàng Sa 1945-1975” và chủ đề 5: “Bằng chứng chủ quyền của Việt Nam đối với Hoàng Sa từ 1974 đến nay”.
Nhà trưng bày Hoàng Sa không chỉ là nơi trưng bày thông thường để thế hệ trẻ Việt Nam tìm hiểu về truyền thống yêu nước, dựng nước của dân tộc Việt Nam mà còn là nơi lưu trữ những bằng chứng pháp lý về sự thật và công lý trong cuộc đấu tranh bảo vệ, khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa.
Nhà trưng bày Hoàng Sa có tổng vốn đầu tư 40 tỉ đồng, được khởi công vào ngày 7/12/2015 tại nút giao thông ngã 3 Hoàng Sa-Phan Bá Phiến. Công trình được thiết kế, xây dựng theo phương án kiến trúc “Con dấu chủ quyền của đất nước Việt Nam”.
Hồng Hạnh
Nhà trưng bày Hoàng Sa được UBND Huyện đảo Hoàng Sa, Tp. Đà Nẵng tổ chức khởi công xây dựng trên đường Hoàng Sa [Quận Sơn Trà, Tp. Đà Nẵng] vào ngày 07/12/2015 và chính thức đi vào hoạt động vào ngày 28/03/2018. Công trình do công ty kiến trúc WRIGHT [Nhật Bản] tư vấn thiết kế, được xây dựng trên khu đất có tổng diện tích 1.296m², trong đó diện tích xây dựng 412m², gồm 1 trệt, 3 tầng nổi, cao 18m với diện tích sàn 1.824m². Mặt tiền tòa nhà hướng thẳng ra Biển Đông với khối tầng nổi được trang trí lớp hoa văn có khả năng hiển thị hình ảnh cờ đỏ sao vàng dưới tác động phản xạ của ánh sáng mặt trời, mang hàm ý cả đất nước luôn hướng về hai Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa thân yêu của Tổ quốc. Nhà trưng bày Hoàng Sa là nơi trưng bày một cách có hệ thống các tư liệu, hình ảnh động và tĩnh về lịch sử, pháp lý, vị trí địa lý tự nhiên, hành chính... của Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa dựa trên nền tảng công nghệ trưng bày đa phương tiện, hiện đại. Nhà trưng bày Hoàng Sa – nơi lưu giữ những sự thật không thể tranh cãi về Hoàng Sa của Việt Nam. Ảnh: Thanh Hòa Du khách bày tỏ niềm tự hào khi được đến tham quan, tìm hiểu về lịch sử Hoàng Sa của Việt Nam tại Nhà trưng bày Hoàng Sa. Ảnh: Thanh Hòa Cột mốc chủ quyền Hoàng Sa được tái hiện trang trọng ngay tại khu vực trung tâm của Nhà trưng bày Hoàng Sa. Ảnh: Thanh Hòa Du khách tham quan không gian trưng bày các văn bản pháp lý liên quan đến chủ quyền Hoàng Sa của Việt Nam. Ảnh: Thanh Hòa Du khách tham quan mô hình thuyền buồm đi Hoàng Sa của người Việt Nam hồi thế kỉ 17. Ảnh: Thanh Hòa Tủ trưng bày bản sao các Châu bảntriều Nguyễn [văn bản hành chính do chính các vua triều Nguyễn phê duyệt] về chủ quyền Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam. Ảnh: Thanh Hòa Tiêu bản các loại sản vật đánh bắt được tại Hoàng Sa. Ảnh: Thanh Hòa Một góc không gian trưng bày của Nhà trưng bày Hoàng Sa. Ảnh: Thanh Hòa
Không gian trưng bày của tòa nhà được chia thành 9 mảng chủ đề chính với hàng nghìn tư liệu và hiện vật sinh động khác nhau, gồm: 1/ Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên; 2/ Hoàng Sa trong thư tịch cổ của Việt Nam trước thời nhà Nguyễn; 3/ Hoàng Sa trong thư tịch cổ Việt Nam thời nhà Nguyễn; 4/ Những tư liệu của Trung Quốc và phương Tây minh chứng chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa; 5/ Chủ quyền của Việt Nam trên quần đảo Hoàng Sa giai đoạn 1858-1954; 6/ Chủ quyền của Việt Nam trên quần đảo Hoàng Sa giai đoạn 1954-1974; 7/ Các văn bản quản lý Nhà nước đối với quần đảo Hoàng Sa từ năm 1975 đến nay; 8/ Hoàng Sa với Thế giới - Thế giới với Hoàng Sa; 9/ Hoàng Sa và những nhân chứng lịch sử. Mỗi bức ảnh, mỗi trang tư liệu, mỗi tấm bản đồ, mỗi hiện vật... được trưng bày ở Nhà trưng bày Hoàng Sa không chỉ có giá trị quý báu về mặt lịch sử, pháp lý, là bằng chứng không thể tranh cãi về chủ quyền của Việt Nam đối với hai Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa mà còn là những báu vật thiêng liêng có sức mạnh khơi dậy niềm tự hào, ý chí và sức mạnh của hơn 100 triệu đồng bào Việt Nam trong và ngoài nước đối với việc gìn giữ và bảo vệ biển đảo máu thịt của quê hương. Ví dụ như hiện vật Mộc bản sách “Đại Nam thực lục tiền biên” [bộ chính sử của triều Nguyễn] tờ số 24, quyển 10 trưng bày tại Nhà Trưng bày Hoàng Sa có nội dung ghi rõ: “Năm 1754, mùa Thu, tháng 7, dân đội Hoàng Sa ở Quảng Ngãi đi thuyền ra đảo Hoàng Sa, gặp gió dạt vào hải phận Quỳnh Châu nước Thanh. Tổng đốc Thanh hậu cấp cho rồi cho đưa về. Chúa sai viết thư cảm ơn. Ở ngoài biển, về xã An Vĩnh, huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi, có hơn 130 bãi cát cách nhau hoặc đi một ngày đường, hoặc vài trống canh, kéo dài không biết mấy nghìn dặm, tục gọi là “Vạn lý Trường Sa”. Trên bãi có giếng nước ngọt. Sản vật có hải sâm, đồi mồi, ốc hoa, vích, ba ba,... Buổi quốc sơ đặt đội Hoàng Sa 70 người, lấy dân xã An Vĩnh sung vào, hằng năm, đến tháng 3 thì đi thuyền ra, độ ba đêm ngày thì đến bãi, tìm lượm hóa vật, đến tháng 8 thì về nộp. Lại có đội Bắc Hải, mộ người ở thôn Tứ Chánh thuộc Bình Thuận hoặc xã Cảnh Dương sung vào, sai đi thuyền nhỏ đến các xứ Bắc Hải, Côn Lôn để tìm lượm hóa vật; đội này cũng do đội Hoàng Sa kiêm quản”. Hay bản dập từ Mộc bản tờ số 6, quyển 50, sách “Đại Nam thực lục chính biên đệ nhất kỷ” [bộ chính sử của triều Nguyễn] cũng có nội dung ghi rõ: “Tháng Hai năm Ất Hợi, Gia Long năm thứ 14 [1815], vua sai đội Hoàng Sa là bọn Phạm Quang Ảnh ra đảo Hoàng Sa thăm dò đường biển”.
Hoặc ở bản đồ vẽ hình thế phủ Quảng Ngãi trong tập “Thiên hạ bản đồ”, biên soạn vào thời Lê [thế kỷ 18], trong phần chú dẫn không chỉ có việc miêu tả địa danh “Bãi Cát Vàng” [bằng chữ Nôm] ở ngoài khơi tỉnh Quảng Ngãi mà còn ghi rõ rằng: “Bãi Cát Vàng dài chừng 400 dặm, rộng 20 dặm, ở giữa biển. Từ cửa Đại Chiêm đến cửa Quyết Mông mỗi khi có gió Tây Nam thì thuyền đi phía trong trôi dạt ở đây, khi có gió Đông Bắc thuyền đi cũng bị trôi dạt ở đây và đều chết đói hết cả, của cải để lại ở đó. Hàng năm vào tháng cuối đông có 18 chiếc thuyền đến đó thu đồ lấy vàng bạc. Đi từ cửa Đại Chiêm đến đây mất một ngày rưỡi, từ cửa Canh Sa đến đây cũng mất một ngày rưỡi”... Nhắc lại như vậy để thấy rằng, những ví dụ trên cùng với nhiều tư liệu khác hiện đang được lưu giữ tại Nhà trưng bày Hoàng Sa chính là những bằng chứng lịch sử và pháp lý không thể tranh cãi về chủ quyền của Việt Nam đối với hai Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Có thể nói, Nhà trưng bày Hoàng Sa là một thiết chế văn hóa, lịch sử mang ý nghĩa chính trị đặc biệt. Đây là nơi trưng bày, giới thiệu và tuyên truyền cho đông đảo nhân dân Việt Nam và bạn bè quốc tế những thông tin, tư liệu, hình ảnh sinh động, giá trị về quá trình khai phá, xác lập và bảo vệ chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa./.
Cán bộ Nhà trưng bày Hoàng Sa giới thiệu về các vùng biển, đảo thuộc chủ quyền của Việt Nam. Ảnh: Thanh Hòa