Trình bày cách vệ sinh và lựa chọn thịt cá

Với thực phẩm đóng gói sẵn và có nhãn mác đầy đủ:

Sản phẩm bao gói phải nguyên vẹn như ban đầu của nhà sản xuất, nhãn mác phải có đủ thông tin chính liên quan đến sản phẩm gồm: tên sản phẩm, nơi sản xuất, số lô sản phẩm, ngày sản xuất, hạn sử dụng, hướng dẫn sử dụng, hướng dẫn bảo quản, thành phần cấu tạo chính. Chỉ chọn các thực phẩm còn hạn sử dụng. Đối với thực phẩm chế biến sẵn, cần có thêm thông tin về các phụ gia thực phẩm thường được sử dụng như chất bảo quản, phẩm màu. Người tiêu dùng cần lưu ý đọc kỹ thông tin thành phần trên nhãn thực phẩm để tránh nếu có khả năng dị ứng với một hoặc nhiều thành phần trong thực phẩm.

Sản phẩm phải được bảo quản ở điều kiện phù hợp với yêu cầu của nhà sản xuất, ví dụ sản phẩm thịt, thủy sản đông lạnh phải để trong tủ lạnh đông, sữa và sản phẩm từ sữa phải được bảo quản trong tủ lạnh ở 2 – 5oC, sản phẩm đóng gói sẵn từ ngũ cốc được bảo quản nơi khô mát ở nhiệt độ phòng…

Với thực phẩm tươi sống:

Nếu thực phẩm được bán ở cửa hàng, siêu thị, nên chọn các thực phẩm được bảo quản ở nhiệt độ phù hợp với sản phẩm, ví dụ: rau, củ, quả được bảo quản nơi thoáng mát; thịt, thủy sản được giữ lạnh đông hoặc để trong đá lạnh, trứng được để ở nhiệt độ mát

Nếu phải mua thực phẩm ở chợ truyền thống, nên chọn các hàng quen hoặc có uy tín để mua. Lưu ý tránh các quầy bán hàng gần khu vực có nguy cơ ô nhiễm cao như cống rãnh thoát nước thải, khu vực có rác thải, gần nhà vệ sinh. Nên chọn các quầy hàng được bày riêng biệt các loại rau, củ, quả với các loại thịt, sản phẩm gia cầm và thủy hải sản.

Đối với rau, củ, quả nên lựa chọn loại còn tươi, nguyên cuống, không dập nát, không có những đốm màu lạ hoặc khác nhau. Những loại rau quả ít dùng thuốc trừ sâu là bầu, bí xanh, bí đỏ, chuối... Thận trọng với những loại rau: rau muống, rau ngót, xà lách, rau cải các loại. Tốt nhất mùa nào dùng rau đó sẽ ít nguy cơ hơn đối với các loại hóa chất bảo vệ thực vật. Không mua rau đã héo úa, dập nát hay có mùi lạ, có dấu hiệu bất thường như quá mập.

Đối với thịt nên chọn loại có màu sắc đỏ tươi hoặc đỏ sẫm, vết cắt có màu sắc bình thường, khô. Tránh thịt có màu hơi xanh nhạt hoặc hơi thâm, thậm chí đen, màng ngoài nhớt. Tránh các loại thịt có mùi lạ, mùi ôi thiu hay mùi thuốc kháng sinh.

Đối với thịt chế biến sẵn như thịt quay, giò, chả phải thận trọng, chỉ nên mua ở những cơ sở có nguồn gốc rõ ràng, quầy bán đảm bảo vệ sinh. Không nên mua nếu sản phẩm không được bảo quản trong tủ che đậy kín, hoặc có màu đỏ lòe loẹt, có mùi lạ.

Đối với các loại thủy, hải sản, nếu có thể nên chọn các loại thực phẩm tươi, còn sống, hoặc nếu không còn sống phải được bảo quản trong đá lạnh dù là bán trong siêu thị hay ở chợ truyền thống.

Ví dụ chọn một số thủy hải sản tươi như sau: cá tươi phải có miệng ngậm kín, thân cá rắn chắc, đàn hồi, không để lại vết ấn của ngón tay trên thịt cá. Vảy cá óng ánh, bám chặt thân cá, không có niêm dịch và mùi hôi thối khó chịu. Mang có có màu đỏ hồng, không bị nhớt hay mùi hôi. Tôm tép vỏ sáng lóng lánh, dài và trơn láng. Nghêu sò ốc còn sống. Mực nang thì nên chọn mực có thịt trắng như mứt dừa là ngon, mực ống thì nên chọn loại vừa, không quá lớn, chưa vỡ túi đen. Các loại thủy hải sản khác nên chọn loại còn tươi, có màu sắc bình thường, đặc biệt không có mùi ươn hôi.

Cách chọn đồ hộp:

Nhóm thực phẩm đóng hộp hiện nay cũng khá phổ biến và được nhiều người nội trợ tin dùng, vì vậy cần lưu ý một số thông tin chung để chọn đồ hộp an toàn như sau:

Hạn sử dụng của các loại đồ hộp thường khá dài, ví dụ các loại đồ hộp có acid thấp như thịt lợn, thịt bò, thịt gà, sản phẩm ngũ cốc, khoai tây đóng hộ có hạn dùng 2 – 5 năm; các loại sản phẩm từ cà chua, nước rau quả ép, các loại dưa muối có hạn sử dụng 12 – 18 tháng. Lưu ý chọn các sản phẩm còn hạn sử dụng. Nên chọn loại hai nắp hộp bị lõm vào, gõ có tiếng kêu đanh. Không chọn và sử dụng các loại sản phẩm đóng hộp nếu có các hiện tượng sau:

- Hộp bị phồng ra ở nắp hoặc các vị trí khác, nếu có hiện tượng đó thì sản phẩm bên trong đã bị vi sinh vật phân hủy làm hỏng và sinh ra khí.

- Bao gói đồ hộp bị hở hoặc rò rỉ, bị móp hoặc biến dạng do va đập mạnh

- Đồ hộp khi mở ra có mùi hôi, mùi lạ khác với mùi đặc trưng của sản phẩm

Các loại thực phẩm khác không nên lựa chọn và sử dụng:

Thực phẩm khô đã bị mốc, đặc biệt là các loại ngũ cốc, hạt có dầu như đậu, lạc khi mốc có thể chứa độc tố vi nấm như aflatoxin gây ung thư gan.

Rau, củ, quả có mùi lạ của hóa chất bảo vệ thực vật; thịt, thủy hải sản có mùi lạ của thuốc thú y.

Các loại phụ gia thực phẩm như chất bảo quản, phẩm màu, đường hóa học đóng gói không có nhãn mác, không rõ nguồn gốc.

Mỗi chúng ta hãy là người tiêu dùng thông thái, tuyên truyền trong cộng đồng loại bỏ ngay các mặt không đảm bảo VSATTP.

Nguyễn Mùi

Thực phẩm là nguồn cung cấp chất dinh dưỡng cho cơ thể, đảm bảo sức khỏe con người, nhưng thực phẩm cũng gây tác hại xấu đến sức khoẻ nếu không đảm bảo an toàn.

.

Sau đây là một số kinh nghiệm lựa chọn thực phẩm an toàn: 1. Thực phẩm bao gói sẵn: Trên bao bì cần có đầy đủ các thông tin như: - Tên thực phẩm - Tên, địa chỉ thương nhân chịu trách nhiệm về hàng hoá. - Định lượng của thực phẩm. - Thành phần cấu tạo - Chỉ tiêu chất lượng chủ yếu.                      - Ngày sản xuất, thời hạn sử dụng, thời hạn bảo quản - Hướng dẫn bảo quản, hướng dẫn sử dụng - Xuất xứ của hàng hoá  Nên mua: ở các cửa hàng có uy tín, quen thuộc, siêu thị… những nơi chấp hành đầy đủ các điều kiện kinh doanh thực phẩm an toàn.  Không nên mua: Ở những cửa hàng, quán hàng bụi, bẩn, ẩm ướt, nóng, nắng, ở những nơi bày bán lẫn lộn tạp chất, hoá chất, sản phẩm có mùi như xà phòng, bột giặt, mỹ phẩm… 2. Chọn lựa sản phẩm tươi sống:  Cá tươi: Mắt sáng, không bị lõm; Mang cá: đỏ tươi hoặc hồng; Vảy và da: vảy xếp chặt vào nhau và sáng bóng, bề mặt da không xuất hiện chấm đen thâm; Thịt cá: đàn hồi, rắn chắc, không để lại vết lõm khi ấn vào thịt cá; Miệng cá: thường ngậm kín.   Tôm tươi: vỏ sáng lóng lánh, cứng dai và trơn láng; tôm tươi luộc chín, có vỏ đỏ, thịt chắc, mùi vị bình thường, thơm ngon. Mực ống tươi: thân hình ống, hơi dài, mình mỏng hơn so với mực nang, thịt hơi hồng, đầu dính chặt với thân, túi mực chưa vỡ. Nhuyễn thể 2 mảnh vỏ: vỏ khép chặt, nếu đang mở chạm ngón tay vào khép lại nhanh chóng; nước trong ruột: nước nhiều và trong; mùi: hơi tanh bình thường Thịt heo tươi: Trạng thái: màng ngoài khô, sạch, không dính lông, tạp chất lạ; màu sắc đỏ tươi đặc trưng của sản phẩm; độ rắn, mùi vị bình thường,  mặt khớp: láng và trong, dịch hoạt: trong. Vết cắt: màu sắc bình thường, sáng, khô. Độ đàn hồi: rắn chắc, đàn hồi cao, lấy ngón tay ấn vào thịt, không để lại vết lõm khi bỏ ngón tay ra và không bị dính. Tủy: bám chặt vào thành ống tuỷ, màu trong, đàn hồi. Thịt heo kém tươi, ôi và có tẩm hóa chất: Trạng thái: màu hơi xanh nhạt hoặc hơi thâm, thậm chí còn bị đen, không bóng, màng ngoài nhớt nhiều hay bắt đầu nhớt, mỡ màu tối, độ rắn giảm sút, mùi vị ôi, mặt khớp có nhiều nhớt, dịch hoạt đục, màu đỏ khác thường, có thể dính tay hoặc dính các vật liệu bao gói, chứa đựng; Lem màu qua môi trường tiếp xúc. Vết cắt: màu sắc tối, hơi ướt. Độ đàn hồi: Thịt ôi thì vết lõm còn lâu, không trở lại bình thường ngay được, dính nhiều; thịt kém tươi thì khi ấn ngón tay, để lại vết lõm, sau đó trở về bình thường, dính. Thịt bò tươi:Có màu đỏ đặc trưng.Mỡ màu vàng nhạt, độ đàn hồi tốt. Bề mặt khô, mịn. Mùi bình thường đặc trưng Thịt bò kém tươi, ôi và có tẩm ướp hóa chất: Màu sậm hoặc màu khác thường của hóa chất, có thể dính tay hoặc dính các vật liệu bao gói, chứa đựng; Lem màu qua môi trường tiếp xúc..Mỡ vàng đậm, xương cũng có màu vàng (bị hoàng đản); mỡ màu hồng đỏ do thịt ướp phẩm màu hoặc kém tươi. Độ đàn hồi kém, thịt nhão. Bề mặt nhớt. Mùi hôi hoặc mùi khác thường. Thịt gà: Thịt gà được bao gói theo quy định, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, có nhãn hiệu và các thông tin hướng dẫn sử dụng trên sản phẩm, còn hạn sử dụng; Không mua những sản phẩm từ những nơi không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm như chợ lề đường, các sạp không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, sản phẩm không có nguồn gốc, bị xé bao bì khi kinh doanh, ….), sản phẩm kém chất lượng. Thịt gà tươi: Màu sắc: Da gà vàng nhạt tự nhiên hoặc màu trắng ngà Hình dáng: Bình thường cân đối của sản phẩm Tính chất: Bóng, sạch, có độ ẩm tự nhiên của sản phẩm, không có mùi hôi Thịt gà kém tươi và có tẩm ướp hóa chất:  Màu sắc: Có màu sắc bất thường như xuất hiện các đốm đỏ, xanh, vàng đậm, đen, móc,… Hình dáng: Bất thường, không cân đối, phù, sưng các khớp chân, mộng nước các phần mỏng, … Tính chất: Có tính chất bất thường như nhớt, dính tạp chất, bẩn, rỉ dịch, mùi hóa chất, mùi hôi hoặc mùi khác thường, … 3. Chọn mua thực phẩm đông lạnh: - Có nhãn mác rõ ràng, đầy đủ các nội dung theo quy định. - Không mua các thực phẩm không còn cứng, hoặc đã bị mềm do không đủ nhiệt độ lạnh để bảo quản. - Chỉ nên mua ở cửa hàng có thiết bị bảo quản đông lạnh theo quy định. - Khi đi mua sắm nên mua thực phẩm đông lạnh sau cùng để rút ngắn thời gian vận chuyển từ nơi mua về nhà.  4. Chọn mua thủy sản khô: - Trạng thái bên ngoài: sạch, rắn, vẩy dày, đều (da đầy đủ), không bị mốc, sâu bọ, hư hỏng - Thịt : rắn chắc, dính chặt với xương, không bị rời, nhũn nát - Vết cắt: đều màu, thịt xương sống đỏ nhạt, không có màu xanh hoặc đen - Mùi vị: mặn, không có mùi lạ khác. 5. Rau, củ, quả: 1. Lựa chọn rau, củ, quả được trồng theo mùa vụ: Nên chọn rau vào vụ chính, là thời điểm cây trồng phát triển bình thường, ít bị sâu bệnh, dẫn đến số lần sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và phân bón ít; Hạn chế chọn rau vào vụ nghịch. 2. Lựa chọn theo hình dáng bên ngoài: Khi mua rau quả phải còn tươi, nguyên vẹn không bị trầy xước, dập nát hay héo úa, phải có màu sắc của rau quả tự nhiên, cầm lên thấy chắc tay. Không nên mua khi rau, củ, quả có mùi vị khác thường hay có dính kèm các vật lạ, quả có màu quá sáng bóng. + Đối với rau ăn lá: Không nên chọn những bó rau có màu xanh quá đậm, quá mướt, lá bóng mà nên chọn màu xanh nhạt, cây rau có vẻ bình thường. + Rau ăn ngọn (rau lang, rau muống, đọt bầu bí): Không nên chọn những bó rau có ngọn vươn ra quá dài (khoảng cách giữa các lóng xa nhau), tay cuống mập và ngắn, ít lông tơ, ngọn bí màu xanh nhạt, lá màu xanh đen, + Rau cải (cải xanh, cải thảo, …): Khi mua nên bẻ ngang phần gốc, nếu thấy có nhiều nước từ thân tiết ra và nếu để quá 12 giờ thì dễ bị úng nâu đen, không nên mua vì có thể đã sử dụng quá nhiều phân đạm cận ngày thu hoạch. + Rau muống: Không nên chọn những bó rau có cọng to hơn bình thường, rau giòn, lá màu xanh đen, nhìn nghiêng mặt trên của lá rau rất bóng và mướt; khi nước luộc rau này nguội,  nước sẽ biến thành màu xanh đen, có kết tủa đen và khi ăn xong, ta nhận thấy có vị chát. + Đối với rau ăn trái (rau ăn quả): Không nên chọn những trái quá lớn, mà chọn những trái có kích thước vừa phải hoặc hơi nhỏ, không chọn những trái da căng và có vết nứt dọc theo thân, những trái da xanh bóng. 3. Nên chọn những sản phẩm rau quả có bao gói, thùng chứa, dây buộc hợp vệ sinh; trên bao bì hoặc nhãn gắn trực tiếp vào từng sản phẩm tối thiểu phải có các thông tin của nhà sản xuất, nhà cung cấp.

4. Tránh mua rau, củ, quả được gọt vỏ sẵn ngâm nước ở ngoài chợ vì người bán có thể hòa các chất độc hại để giữ trắng giòn cho thực phẩm. Hơn nữa khi ngâm trong nước các vitamin có trong rau quả dễ bị hòa tan và mất đi. Nguồn nước ngâm cũng không có gì đảm bảo đó là nước sạch như vậy rau, củ, quả dễ bị vi khuẩn tấn công.