Vaginitis là gì

Bài giảng Loạn khuẩn âm đạo [bacterial vaginosis] 

Phạm Thanh Hoàng, Ngô Thị Bình Lụa, Tô Mai Xuân Hồng, Âu Nhựt Luân

KHÁI NIỆM VỀ LOẠN KHUẨN ÂM ĐẠO

Loạn khuẩn âm đạo [bacterial vaginosis] [BV] là một tình trạng rối loạn vi khuẩn rất thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. 

Biểu hiện lâm sàng chính của loạn khuẩn âm đạo là tiết dịch âm đạo nặng mùi. 

Kèm theo đó là rất ít các triệu chứng khác. Loạn khuẩn âm đạo thường không kèm theo các biểu hiện của tình trạng viêm. Kích ứng chỉ gặp trong khoảng ¼ số trường hợp có loạn khuẩn âm đạo.

Hình 1: Tiết dịch âm đạo trong loạn khuẩn âm đạo

Dịch âm đạo màu trắng xám, loãng, “có mùi” hoặc “mùi cá thối”. Chỉ có khoảng 25% các trường hợp là có kích ứng nhẹ ở âm hộ.

Nguồn: herpes-coldsores.com 

Dù thường gặp, nhưng vấn đề xác lập chẩn đoán loạn khuẩn âm đạo gặp rất nhiều khó khăn do sự chồng lấn mơ hồ giữa các trạng thái khuẩn hệ sinh lý và tình trạng bệnh lý của khuẩn hệ.

Loạn khuẩn âm đạo thường được hiểu là một tình trạng mà trong đó sự cân bằng của môi trường âm đạo “bình thường” bị phá vỡ. 

Định nghĩa này của loạn khuẩn âm đạo khá mơ hồ.

Loạn khuẩn âm đạo được chứng minh là một yếu tố nguy cơ độc lập của mắc bệnh lây qua đường tình dục [sexually transmitted Infections] [STIs], của mắc và truyền HIV, của phát triển bệnh lý viêm vùng chậu [pelvic inflammatory disease]  [PID], cũng như là các biến chứng sản khoa như sanh non.

Các yếu tố nguy cơ mạnh nhất [1] của loạn khuẩn âm đạo gồm:

Có bạn tình mới

Thói quen thụt rửa âm đạo

Không dùng bao cao su

Nhiều phụ nữ có biểu hiện của loạn khuẩn âm đạo mà không có bất cứ yếu tố nguy cơ nào.

Một yếu tố quan trọng nữa là đa số tình trạng loạn khuẩn âm đạo có thể tự khỏi mà không cần bất cứ can thiệp nào. Điều này xác nhận rằng khuẩn hệ có khả năng tự điều chỉnh để thích nghi với các biến động bất lợi của môi trường âm đạo.

Khi cần điều trị, có hai kháng sinh được đưa ra để lựa chọn là metronidazole [uống hay gel âm đạo] hoặc clindamycin [kem âm đạo]. 

Loạn khuẩn âm đạo đáp ứng rất tốt với điều trị. Tuy nhiên, tỉ lệ tái phát của loạn khuẩn âm đạo rất cao, kể cả ngắn hạn [dưới 3 tháng] [15-30%] và trung hạn [dưới 1 năm] [đến 70%]. 

Bảng 1: Điều trị loạn khuẩn âm đạo theo CDC 2010.

Thất bại của điều trị đến từ việc chưa có được các hiểu thấu đáo về bệnh sinh của loạn khuẩn âm đạo, cũng như do không có được các chuẩn mực trong chẩn đoán.

Một cách cổ điển, chẩn đoán loạn khuẩn âm đạo được thực hiện dựa trên các tiêu chuẩn của Amsel.

Cần ¾ tiêu chuẩn để xác lập chẩn đoán. Sensitivity] [Se] và Specificity [Sp] của tiêu chuẩn Amsel là 70 và 94% khi so với các test khác. 

Hình 2: Clue cells

Là các tế bào biểu mô có nhiều vi khuẩn hình cầu bám dính trên bề mặt, làm mất ranh giới màng tế bào và bào chất, giống hình ảnh “ kính mờ”. Clue cells là yếu tố chỉ điểm loạn khuẩn âm đạo đáng tin cậy nhất. PPV trong chẩn đoán loạn khuẩn âm đạo khi hiện diện tế bào này là  95%.

Nguồn: memorangapp.com

I.Điểm Nugent là một công cụ khác để chẩn đoán loạn khuẩn âm đạo, chỉ căn cứ một cách đơn thuần vào hình thái học vi sinh [2], căn cứ trên:

II.Sự hiện diện của các vi khuẩn hình que lớn [Lactobacillus]: càng nhiều thì điểm càng nhỏ, từ 0-4 II. Sự hiện diện của các vi khuẩn hình que nhỏ [Gardnerella vaginalis, Prevotella, Porphyromonas, và Peptostreptococcus], hiện diện càng nhiều thì điểm càng lớn, từ 0-4

III.Sự hiện diện của vi khuẩn hình que cong và cầu khuẩn [Mobiluncus sp], càng nhiều thì điểm càng lớn, từ 0-2

Tổng của chúng gọi là điểm Nugent, có thể là từ 0 đến 10.

Điểm Nugent từ 7-10 được xem là có loạn khuẩn âm đạo.