Mướp hương là loài cây bản địa của Bắc Phi, còn được gọi là mướp ta, mướp gối; là loại cây thảo dạng dây leo nên thường khi trồng mướp, người ta thường làm giàn hoặc dựng cây bên cạnh để mướp có thể leo lên. Thân cây có góc, màulục nhạt. Lá mướp hương to, nhám, viền có răng cưa và đường kính từ 15 25 cm. Hoa có màu vàng tươi. Hoa đực mọc thành từng chum còn hoa cái thì mọc đơn lẻ.
Quả mướp hương khá dễ nhận diện với hình trụ dài, cócác đường sọc nằm song song, chạy dài theo chiều dài quả, màu lục nhạt. Bên trong quả mướp với rất nhiều hạt, hình trứng, màu trắng khi còn non và ngả nâu khi quả già. Quả mướp già, phần vỏ ngoài hạt cũng như chất nhầy tróc hết chỉ còn giữ lại một mần xơ cứng, dai. Người ta thường gọi là xơ mướp, làm cọ tắm hoặc rửa bát cũng rất tốt.
1. Công dụng của mướp hương
Ngoài công dụng được dùng để chế biến nhiều món ăn tươi mát thơm ngon như canh mướp, mướp xào lòng, hay đơn giản là mướp luộc thì trong y học, mướp hương còn là một vị thảo dược có giá trị sức khỏe tốt. Hầu như các bộ phận của cây mướp đều có thể dùng được chứ không riêng gì quả.
Cụ thể:
- Quả mướp có vị ngọt, tính mát. Trong quả mướp có chứa nhiều nước, protid, lipid, glucid, xenlulo, canxi, photpho, sắt, beta-caroten, B1, B6, B2, Cd ùng ăn có thể chữa được chứng đậu sởi, khỏi lở sưng đau nhức, điều kinh, chữa đau bụng kinh, kích thích sự tiết sữa ở các bà mẹ đang nuôi con và tăng cường sự tuần hoàn. Nhiều chị em phụ nữ cũng dùng mướp hương để làm đẹp, điều trị các chứng bệnh ngoài da và chống nếp nhăn.
- Quả mướp già khô hay còn gọi là xơ mướp, thường dùng trị gân cốt đau nhức, đau mình mẩy ngực sườn, chống viêm, lợi niệu, bế kinh, sữa chảy không thông, viêm tuyến sữa, thuỷ thũng.
- Lá mướp dùng trị ho gà, ho, nắng nóng miệng khát; dùng ngoài trị vết thương chảy máu ghẻ lở, bệnh mụn. Ngoài ra còn có tác dụng làm đẹp da rất tốt, chống các nếp nhăn và lão hóa da.
2. Cách trồng mướp hương tại nhà cho nhiềuquả
Hiện nay, nhiều gia đình lựa chọn trồng mướp hương ở vườn nhà trong chậu hoặc thùng xốp để tiết kiệm diện tích, vừa có rau sạch để ăn, lại vừatạo không gian xanh mát cho gia đình.
Để mướp cho năng suất cao nhất thì nên trồng vào khoảng tháng giêng, tháng hai âm lịch hằng năm. Và cũng nên chọn ngày nắng ấm để gieo hạt. Còn nếu trong trường hợp trồng mướp vào một thời điểm khác như vào mùa mưa thì nên làm giàn cho mướp leo, để không xảy ra tình trạng trái mướp ra ngấm nước và đất ẩm sẽ bị thối.
Khi trồng mướp, hạt mướp được chọn làm giống ưu tiên những hạt nằm ở phần gần với gốc quả nhất, dần lên đến giữa quả. Hoặc có thể mua ở ngoài về để trồng. Khuyến khích dùng phân hữu cơ hoai mục trộn với đất tạo thành viên như hạt ngô cho vào thùng trồng mướp, lấp lớp đất mỏng lên và gieo hạt.
Sau khi mướp đã bò lên giàn thì nên tiếp tục bón phân thêm phân ở xung quanh gốc cây. Như vậy mới cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cây phát triển, cho ra hoa và quả tốt.
Khi cây mướp leo cao chừng 20 30 cm thì lấy kéo cắt hết các đầu dây leo, rút dây xuống xung quanh gốc cuộn 3 - 4 vòng, có thể dùng rơm rạ hay vỏ trấu hoặc đất lấp nhẹ chừa lại ngọn. Khi nào ngọn cây phát triển vươn tới 50 - 60cm mới cho cây leo lên giàn. Cách trồng mướp hương như thế này có hiệu quả rất tốt trong việc thúc cây cho nhiều quả.
Trong quá trình trồng mướp, cây mướp hương có thể mắc một số bệnh hại như sương mai, sâu hại, ruồi đục quả, bọ xít, sâu ăn lá, Người trồngnên chú ý bắt sâu, tự chế thuốc trừ sâu thiên nhiên, phun thuốc kỹ ở phần mặt dưới của lá. Nên dành thời gian hằng ngày để chăm sóc cây, nhỏ cọ, vệ sinh xung quanh gốc. Mỗi 20 ngày thì nên bón phân cho cây một lần.
3. Cách thu hoạch mướp hương
Thời gian thu hoạch mướp hương lý tưởng nhất là khoảng 80 - 100 ngày kể từ ngày gieo hạt.
Món ngon với mướp hương.
Chúc các bạn thành công với cách trồng mướp hương đơn giản trên và có những món mướp ngon mát ăn suốt hè!