Yếu tố nào không phải là nguyên nhân gây mưa nhiều ở khu vực xích đạo

Tìm hiểu khu vực xích đạo, yếu tố gây mưa ở xích đạo, và Yếu tố nào không phải là nguyên nhân gây mưa nhiều ở khu vực xích đạo

Khu vực xích đạo là gì ?

Khu vực xích đạo là khu vực nằm trên hoặc gần đường xích đạo, là đường tròn tưởng tượng được vẽ trên bề mặt Trái đất, chia Trái đất thành hai nửa bằng nhau. Đường xích đạo có vĩ độ 0°, chạy qua trung tâm của Thái Bình Dương, Nam Mỹ, Trung Phi, Đông Phi, Nam Á và Đông Nam Á.

Khu vực xích đạo có đặc trưng khí hậu là nhiệt độ cao và lượng mưa dồi dào. Nhiệt độ trung bình hàng năm ở khu vực này luôn trên 25°C, biên độ dao động nhiệt độ thấp, thường chỉ dao động trong khoảng 2°C. Lượng mưa trung bình hàng năm ở khu vực này có thể lên tới 2.000-3.000 mm, thậm chí có nơi lên tới 5.000-6.000 mm.

Khí hậu xích đạo nóng ẩm là điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của rừng mưa nhiệt đới. Rừng mưa nhiệt đới là một trong những hệ sinh thái quan trọng nhất trên Trái đất, đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu, bảo vệ nguồn nước, đa dạng sinh học và bảo tồn thiên nhiên.

Một số quốc gia có đường xích đạo đi qua là:

  • Châu Phi: Gabon, Cộng hòa Congo, Cộng hòa Dân chủ Congo, Uganda, Kenya, Tanzania, Burundi, Rwanda, Cộng hòa Trung Phi, Cameroon, Nigeria, Equatorial Guinea
  • Châu Á: Indonesia, Malaysia, Brunei, Singapore, Papua New Guinea, Philippines, Đông Timor, Ấn Độ
  • Châu Mỹ: Colombia, Ecuador, Peru, Brasil, Venezuela, Guyana, Suriname, French Guiana

Khu vực xích đạo là một khu vực có vai trò quan trọng đối với Trái đất. Nó là nơi có nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, là nơi sinh sống của nhiều loài động thực vật quý hiếm và là nơi có nền văn hóa đa dạng.

Các yếu tố gây mưa ở xích đạo ?

Các yếu tố gây mưa ở xích đạo

Khu vực xích đạo là nơi có lượng mưa nhiều nhất trên Trái đất, với lượng mưa trung bình hàng năm từ 2.000 đến 3.000 mm. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến lượng mưa ở xích đạo, bao gồm:

  • Góc nhập xạ: Góc nhập xạ là góc mà các tia sáng mặt trời chiếu vào một bề mặt. Góc nhập xạ ở xích đạo là lớn nhất trên Trái đất, do đó, khu vực này nhận được nhiều nhiệt nhất. Nhiệt độ cao khiến không khí trong khu vực xích đạo nóng ẩm và dễ bốc hơi.
  • Khí áp: Khí áp là áp lực mà không khí tác động lên bề mặt Trái đất. Ở xích đạo, không khí nóng ẩm bốc lên cao, tạo ra vùng áp thấp. Áp thấp khiến gió từ các vùng áp cao ở hai bán cầu thổi về, mang theo hơi ẩm từ đại dương.
  • Dòng biển: Dòng biển nóng chảy qua xích đạo khiến khu vực này ấm hơn. Nhiệt độ cao của nước biển khiến không khí ẩm bốc hơi nhiều hơn, tạo ra nhiều mây và mưa.
  • Địa hình: Địa hình cũng có thể ảnh hưởng đến lượng mưa. Ở xích đạo, các dãy núi thường nằm theo hướng song song với bờ biển. Dưới tác động của gió mùa, không khí ẩm từ đại dương thổi vào đất liền gặp các dãy núi sẽ bị chặn lại, gây mưa ở sườn đón gió.

Giải thích chi tiết

Góc nhập xạ

Góc nhập xạ là góc mà các tia sáng mặt trời chiếu vào một bề mặt. Góc nhập xạ ở xích đạo là lớn nhất trên Trái đất, do đó, khu vực này nhận được nhiều nhiệt nhất. Nhiệt độ cao khiến không khí trong khu vực xích đạo nóng ẩm và dễ bốc hơi.

Khi nhiệt độ của không khí tăng lên, không khí sẽ giãn nở và trở nên nhẹ hơn. Không khí nhẹ hơn sẽ bốc lên cao, tạo thành các dòng đối lưu. Dòng đối lưu này sẽ mang theo hơi ẩm từ bề mặt Trái đất lên cao.

Ở độ cao cao, nhiệt độ của không khí giảm xuống, khiến hơi ẩm ngưng tụ thành mây. Khi mây tích tụ đủ lớn, chúng sẽ rơi xuống dưới dạng mưa.

Khí áp

Khí áp là áp lực mà không khí tác động lên bề mặt Trái đất. Ở xích đạo, không khí nóng ẩm bốc lên cao, tạo ra vùng áp thấp. Áp thấp khiến gió từ các vùng áp cao ở hai bán cầu thổi về, mang theo hơi ẩm từ đại dương.

Gió mùa là một loại gió đổi hướng theo mùa. Ở xích đạo, gió mùa thổi từ đại dương vào đất liền vào mùa hè và thổi từ đất liền ra đại dương vào mùa đông.

Vào mùa hè, gió mùa từ đại dương thổi vào đất liền mang theo nhiều hơi ẩm. Khi gặp các dãy núi, gió mùa sẽ bị chặn lại, gây mưa ở sườn đón gió.

Dòng biển

Dòng biển nóng chảy qua xích đạo khiến khu vực này ấm hơn. Nhiệt độ cao của nước biển khiến không khí ẩm bốc hơi nhiều hơn, tạo ra nhiều mây và mưa.

Dòng biển nóng chảy qua xích đạo bao gồm:

  • Dòng biển xích đạo bắc
  • Dòng biển xích đạo nam
  • Dòng biển xích đạo nhiệt

Địa hình

Địa hình cũng có thể ảnh hưởng đến lượng mưa. Ở xích đạo, các dãy núi thường nằm theo hướng song song với bờ biển. Dưới tác động của gió mùa, không khí ẩm từ đại dương thổi vào đất liền gặp các dãy núi sẽ bị chặn lại, gây mưa ở sườn đón gió.

Sườn đón gió của các dãy núi ở xích đạo thường có lượng mưa nhiều hơn sườn khuất gió. Điều này là do không khí ẩm từ đại dương bị chặn lại và ngưng tụ thành mây ở sườn đón gió.

Các yếu tố trên cùng tác động với nhau, tạo ra lượng mưa dồi dào ở khu vực xích đạo. Lượng mưa lớn ở xích đạo là một yếu tố quan trọng góp phần hình thành nên các khu rừng nhiệt đới xanh tốt.

Yếu tố nào không phải là nguyên nhân gây mưa nhiều ở khu vực xích đạo

Theo quy luật bức xạ mặt trời, các khu vực nằm gần xích đạo nhận được nhiều bức xạ mặt trời nhất, dẫn đến nhiệt độ cao. Nhiệt độ cao khiến không khí ẩm bốc hơi nhiều, tạo thành các đám mây và gây mưa. Ngoài ra, khu vực xích đạo còn có các dòng biển nóng chảy qua, cũng cung cấp một lượng lớn hơi ẩm cho khí quyển.

Vậy, yếu tố không phải là nguyên nhân gây mưa nhiều ở khu vực xích đạo là địa hình. Địa hình chỉ là một yếu tố ảnh hưởng đến lượng mưa, nhưng không phải là yếu tố quyết định. Ví dụ, khu vực Amazon có địa hình tương đối bằng phẳng, nhưng lại có lượng mưa rất lớn. Điều này là do khu vực này nằm gần xích đạo, có nhiệt độ cao và có nhiều dòng biển nóng chảy qua.

Ngược lại, khu vực Tây Nguyên có địa hình cao, nhưng lại có lượng mưa trung bình. Nguyên nhân là do khu vực này nằm ở vĩ độ cao, nhiệt độ thấp, không có dòng biển nóng chảy qua.

Như vậy, yếu tố địa hình không phải là nguyên nhân gây mưa nhiều ở khu vực xích đạo. Các yếu tố chính là bức xạ mặt trời, nhiệt độdòng biển.

Lý thuyết ngưng đọng hơi nước trong khí quyển. Mưa Địa lí 10

 

I. Ngưng đọng hơi nước trong khí quyển

1. Ngưng đọng hơi nước (điều kiện)

- Không khí đã bão hòa mà vẫn tiếp tục được bổ sung hơi nước hoặc gặp lạnh.

- Có hạt nhân ngưng đọng (những hạt nhỏ li ti như hạt bụi, khói, muối biển,... do gió đưa tới).

2. Sương mù (điều kiện)

- Độ ẩm tương đối cao;

- Khí quyển ổn định theo chiều thẳng đứng;

- Có gió nhẹ.

3. Mây và mưa

- Mây: Không khí càng lên cao càng lạnh, hơi nước ngưng đọng thành những hạt nhỏ và nhẹ, các hạt nước tụ lại thành từng đám => mây.

- Mưa:

+ Khi các hạt nước trong các đám mây vận động kết hợp với nhau, ngưng tụ thêm, kích thước lớn hơn và rơi xuống => mưa.

+ Nước rơi gặp nhiệt độ khoảng0oC trong điều kiện không khí yên tĩnh => tuyết rơi.

+ Mưa đá: xảy ra trong điều kiện thời tiết nóng về mùa hạ, các luồng không khí đối lưu từ mặt đất bốc lên rất mạnh.

II.Những nhân tố ảnh hưởng đến lượng mưa

1. Khí áp

- Khu áp thấp: mưa nhiều.

- Khu áp cao: mưa ít hoặc không mưa (vì không khí ẩm không bốc lên được, không có gió thổi đến mà có gió thổi đi).

2. Frông

 

- Dọc frông không khí bị nhiễu loạn sinh ra mưa.

- Miền cófrông, nhất là dải hội tụ nhiệt đới đi qua => mưa nhiều => mưafrông hoặc mưa dải hội tụ.

3. Gió

- Miền có gió mậu dịch: mưa ít.

- Miền có gió tây ôn đới thổi từ biển vào gây mưa nhiều (Tây Âu, tây Bắc Mĩ).

- Miền có gió mùa: mưa nhiều (vì một nửa năm là gió thổi từ đại dương vào lục địa).

4. Dòng biển

- Vùng ven dòng biển nóng: mưa nhiều (không khí trên dòng biển nóng chứa nhiều hơi nước, gió mang vào lục địa).

-Vùng ven dòng biển lạnh: mưa ít (không khí bị lạnh, không bốc lên được).

5. Địa hình

- Cùng một sườn núi đón gió: càng lên cao, nhiệt độ giảm, mưa nhiều và sẽ kết thúc ở một độ cao nào đó.

- Cùng một dãy núi sườn đón gió ẩm, mưa nhiều; sườn khuất gió mưa ít.

III. Sự phân bố lượng mưa trên Trái Đất

1. Lượng mưa trên Trái Đất phân bố không đều theo vĩ độ

- Mưa nhiều nhất ở Xích đạo.

- Mưa tương đối ít ở 2 vùng chí tuyến Bắc và Nam.

- Mưa nhiều ở 2 vùng ôn đới.

- Càng về 2 cực, lượng mưa càng ít.

2. Lượng mưa phân bố không đều do ảnh hưởng của đại dương

Lượng mưa phụ thuộc vào vị trí gần hay xa đại dương và dòng biển nóng hay lạnh chảy ven bờ.

 
Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Địa lí lớp 10 - Xem ngay
Báo lỗi - Góp ý