Suckhoedoisong.vn - Một trong những triệu chứng của người nhiễm SARS-CoV-2 là mất khứu giác [anosmia]. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý mà còn là một vấn đề sức khỏe cộng đồng nếu gia tăng tỷ lệ dân số với tình trạng mất khứu giác vĩnh viễn.
Mất khứu giác và vị giác phổ biến hơn ở bệnh nhân COVID-19 trẻ tuổi.
Mất mùi có liên quan đến COVID-19
Mất khứu giác là chỉ số được báo cáo sớm nhất và phổ biến liên quan đến loại virus này. Đồng thời đây là dấu hiệu để phát hiện người mắc COVID-19 hiệu quả hơn so với các triệu chứng như sốt và ho.
Mất khứu giác hoặc vị giác đột ngột có liên quan đến COVID-19, ngay cả khi không có các triệu chứng khác như sốt và ho dai dẳng. Tình trạng mất khứu giác đối với đa số bệnh nhân nhiễm bệnh có xu hướng diễn ra trong thời gian ngắn [thường dưới 2 tuần] và phục hồi nhanh chóng [trong vòng 10 ngày], mặc dù ở một số bệnh nhân, nó có thể tồn tại lâu hơn, thậm chí không thể phục hồi - đặc biệt với COVID-19 kéo dài.
Không giống như trong các trường hợp cảm lạnh và một số trường hợp cúm mà nguyên nhân mất khứu giác có xu hướng liên quan đến nghẹt mũi [nghẹt mũi do tích tụ chất nhầy], trong COVID-19 mất khứu giác đột ngột có thể liên quan trực tiếp đến nhiễm trùng SARS-CoV-2 trong biểu mô mũi và các tế bào thần kinh khứu giác mà không có bất kỳ tắc nghẽn nào. Do đó, những người bị mất khứu giác đột ngột nên được nghi ngờ là dương tính với COVID-19, cần làm xét nghiệm để xác nhận và bắt đầu cách ly / tự cách ly ngay lập tức.
Tỷ lệ mất khứu giác chính xác ở bệnh nhân COVID-19 thay đổi đáng kể tùy thuộc vào các ước tính nghiên cứu khác nhau và các đặc điểm / nhân khẩu học thuần tập, tuy nhiên, ước tính được cho là mất khứu giác ở khoảng 20-50% tổng số bệnh nhân trên toàn thế giới.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng mất khứu giác và vị giác trong COVID-19 phổ biến hơn ở những người trẻ tuổi so với những bệnh nhân lớn tuổi và không có sự khác biệt lớn giữa nam và nữ, mặc dù một số nghiên cứu cho thấy những phụ nữ trẻ có chỉ số BMI cao hơn thì nguy cơ càng cao.
Một số nghiên cứu đã chỉ ra tỷ lệ mất khứu giác ở các nước phương Tây cao hơn so với các nước Đông Á - mặc dù điều này một phần có thể do báo cáo không đầy đủ về tất cả các triệu chứng, cũng như một số biến thể virus tiềm ẩn hoặc sự khác biệt về gen của vật chủ.
Cơ chế gây mất mùi?
Cơ chế mất mùi cơ bản trong COVID-19 vẫn đang được tiếp tục khám phá khi nhiều nghiên cứu đang được thực hiện. Ttuy nhiên, một số giả thuyết và quan sát ban đầu có thể giải thích tại sao việc mất khứu giác và vị giác xảy ra nhiều ở bệnh nhân COVID-19 ngay cả khi không có các triệu chứng nghẹt mũi khác như với SARS, cảm lạnh và cúm.
Trong một tỷ lệ nhỏ những người bị nghẹt mũi và chảy nước mũi, sự tắc nghẽn vật lý của mũi với chất nhầy sẽ làm giảm mùi. Tuy nhiên, phần lớn bệnh nhân COVID-19 bị mất khứu giác thường không bị nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi, và do đó, các cơ chế khác phải liên quan.
Vì vậy, điều gì có thể gây ra mất mùi đột ngột trong COVID-19? SARS-CoV-2 gây tổn thương tế bào hỗ trợ thần kinh trong mũi, là nguyên nhân mất khứu giác. Có hai loại tế bào liên quan gồm tế bào cảm nhận mùi và tế bào hỗ trợ thần kinh. Các nghiên cứu giai đoạn đầu cho rằng, virus tấn công chọn lọc vào tế bào cảm nhận mùi, những tế bào này có liên hệ với tế bào cảm nhận mùi trên não, điều này gây nên sự lo ngại virus theo đó sẽ lan lên não. Tuy nhiên, giải phẫu bệnh tử thi cho thấy SARS-CoV-2 rất hiếm khi xâm nhập vào não, giả thiết tế bào cảm nhận mùi bị tổn thương cũng không chắc chắn.
Một nghiên cứu của Đại học Harvard, đã phát hiện ra rằng tế bào hỗ trợ thần kinh có rất nhiều thụ thể ACE2, trong khi tế bào cảm nhận mùi thì không. Virus SARS-CoV-2 lại chỉ tấn công vào những tế bào có thụ thể ACE2. Như vậy, giả thuyết virus tấn công các tế bào hỗ trợ thần kinh gây mất khứu giác hoặc rối loạn ở mức độ nhất định, đã dần nhận được sự đồng thuận của giới khoa học.
Khi SARS-CoV-2 liên kết với ACE2 / TMPRSS2 trên các tế bào bền vững trong mũi, các tế bào này sẽ chết dẫn đến mất các lông mao cảm giác trên các tế bào thần kinh thụ cảm khứu giác. Do đó, chất tạo mùi không liên kết được với lông mao của tế bào thần kinh, do đó gây ra chứng thiếu máu. Tất cả những điều này có thể xảy ra rất nhanh chỉ trong 1 hoặc 2 ngày.
Trong khi điều này xảy ra, các tế bào gốc có thể nhanh chóng tái tạo các tế bào trung tâm [thường trong vòng 3-7 ngày], cho phép các lông mao trên tế bào thần kinh khứu giác tái tạo cho phép các chất tạo mùi một lần nữa liên kết với các tế bào thần kinh và khứu giác phục hồi [trong vòng một hoặc hai ngày nữa].
Một nghiên cứu trên 202 bệnh nhân COVID-19 trong một tháng cũng cho thấy tỷ lệ hồi phục là 49%. Nhưng một số bệnh nhân cũng bị tổn thương khá nghiêm trọng, thậm chí có những ca mất khứu giác kéo dài, hồi phục không hoàn toàn, hoặc cảm nhận mùi khác so với mùi trong trí nhớ, thậm chí mùi hôi thối, khó chịu.
Cho đến nay, chưa có phương pháp điều trị rối loạn khứu giác hiệu quả, nhưng có thể rèn luyện khứu giác, tức là cho bệnh nhân tập ngửi những mùi nhất định để mũi học lại mùi.
Theo các nhà nghiên cứu, hậu quả của việc mất khứu giác có thể rất nghiêm trọng, ví dụ, người mất khứu giác ít có khả năng phát hiện ra thực phẩm hư hỏng và khói trong các vụ hỏa hoạn. Một nghiên cứu năm 2014 cho thấy người mất khứu giác có nguy cơ gặp phải các biến cố nguy hiểm, chẳng hạn như ăn thức ăn ôi thiu, cao hơn gấp đôi so với những người bình thường.
Nguyễn Minh Anh
[theo Havard Health]
Mất khứu giác là một trong số các biểu hiện phổ biến và đặc trưng đối với bệnh nhân mắc Covid hiện nay. Những trường hợp người bị Covid mất khứu giác bao lâu thì hết và có nguy hiểm hay không? Các bác sĩ tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC sẽ làm rõ vấn đề này thông qua bài viết dưới đây.
1. Cơ chế giải thích biểu hiện mất khứu giác ở người bị Covid
Hiện nay, triệu chứng mất khứu giác đã được đưa vào để sàng lọc Covid-19. Trước khi tìm hiểu về vấn đề bị Covid mất khứu giác bao lâu thì bạn nên hiểu về tác nhân dẫn đến tình trạng này. Cơ chế chính xác để khẳng định virus SARS-CoV-2 dẫn đến tình trạng mất khứu giác vẫn là một ẩn số. Tuy nhiên, một số giả thuyết đã được các nhà nghiên cứu đưa ra để giải thích cho tình trạng này bao gồm:
Nhiều người cho rằng tình trạng này là do niêm mạc mũi bị viêm dẫn đến hiện tượng chảy dịch, phù nề khiến cho khe khứu giác bị tắc nghẽn. Điều này vẫn chưa có sức thuyết phục vì có gần 80% bệnh nhân Covid mất khứu giác nhưng không có biểu hiện nghẹt mũi.
Lời giải về cơ chế gây mất mùi ở người bị Covid vẫn đang là một ẩn số
Giả thuyết thứ 2 được đưa ra là tình trạng viêm nhiễm và tắc nghẽn khe khứu giác dẫn đến tình trạng mất dẫn truyền khứu giác tại chỗ nên mũi không ngửi được mùi. Mặc dù vậy thì hình ảnh chụp CT đối với một số bệnh nhân mất khứu giác kéo dài lại có khe khứu giác thông thoáng.
Đối với các trường hợp mất khứu giác trong thời gian ngắn, cơ chế giải thích được đưa ra là do sự tổn thương các tế bào nâng đỡ khứu giác. Ngoài ra, virus cũng có khả năng xâm nhập và gây tổn thương đến trung khu khứu giác và gây ra tình trạng mất khứu giác kéo dài.
2. Người bị Covid mất khứu giác bao lâu thì khỏi?
Bị Covid mất mùi bao lâu thì hết và có gây nguy hiểm gì đến sức khỏe hay không là vấn đề được nhiều người tìm kiếm hiện nay. Một số người còn cảm thấy lo lắng trước biểu hiện nhạt miệng hay khó ngửi mùi của cơ thể. Tuy nhiên, tình trạng mất khứu giác hay vị giác ở người bị Covid là hoàn toàn không cảm nhận được mùi hay vị của món ăn. Vậy tình trạng này bao lâu thì khỏi và có nguy hiểm không?
Trường hợp bệnh nhân bị Covid mất mùi bao lâu?
Tình trạng mất khứu giác là triệu chứng đặc trưng ở bệnh nhân Covid để phân biệt với các vấn đề khác liên quan đến đường hô hấp. Một lưu ý đến mọi người là biểu hiện mất khứu giác không có ý nghĩa thông báo bệnh trở nặng hay đang phục hồi. Do đó, những người mắc Covid cần phải bình tĩnh và thực hiện nghiêm chỉnh những hướng dẫn của bác sĩ điều trị.
Mất khứu giác ở người bị Covid có thể khả năng tự khỏi sau 4 tuần
. Do đó, điều quan trọng đối với người bị Covid mất khứu giác là không được tự ý điều trị hay sử dụng bất kỳ phương pháp nào mà chưa có sự tư vấn, chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
Người bị Covid mất khứu giác có nguy hiểm không?
Mất khứu giác có thể là biểu hiện duy nhất hoặc xuất hiện cùng các triệu chứng như sốt, sổ mũi, đau họng, mất vị giác,… Nhiều người cho rằng mất khứu giác cũng giống các triệu chứng khác chỉ ở mức độ nhẹ và không gây ảnh hưởng đến sức khoẻ bệnh nhân mắc Covid. Tuy nhiên, không được chủ quan với bất kỳ vấn đề nào có liên quan đến Covid hiện nay, đặc biệt là các triệu chứng của bệnh.
Mất khứu giác hay vị giác vẫn tồn tại nhiều khả năng gây ảnh hưởng tới sức khỏe người bệnh, thậm chí là nguy cơ dẫn đến trầm cảm. Khứu giác không chỉ là cơ quan cảm nhận mùi cho cơ thể mà còn có sự tác động đến cảm xúc và trí nhớ. Khứu giác còn giúp cơ thể nhận biết và cảnh báo những mùi gây hại đến cơ thể. Trước tình hình dịch bệnh Covid đang diễn ra hiện nay thì triệu chứng mất khứu giác hay vị giác được xã hội cực kỳ quan tâm.
Vệ sinh mũi thường xuyên và đúng cách nhằm hỗ trợ điều trị Covid-19
Người bị Covid nên làm gì nếu bị mất khứu giác kéo dài?
Có không ít trường hợp bệnh nhân F0 xuất hiện triệu chứng mất khứu giác kéo dài gây nhiều hoang mang làm ảnh hưởng tới sức khoẻ. Nếu bạn không thể ngửi được bất cứ mùi nào trong thời gian kéo dài đến vài tháng thì cần liên hệ với bác sĩ để tư vấn hướng điều trị.
-
Tập ngửi cho khứu giác được xem là biện pháp hỗ trợ điều trị và khuyến khích các bệnh nhân mắc Covid thực hiện.
-
Thuốc xịt corticosteroid có thể được áp dụng đối với các bệnh nhân Covid mất khứu giác kéo dài nhưng không có ý nghĩa đối với tình trạng cấp tính. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần có chỉ định và theo dõi của bác sĩ, bạn tuyệt đối không được dùng dưới bất kỳ hình thức nào vì khả năng sẽ làm mũi tổn thương nặng hơn gây mất khứu giác vĩnh viễn. ‘
Hy vọng những thông tin liên quan đến tình trạng bị Covid mất khứu giác bao lâu khỏi sẽ giúp ích cho mọi người trong thời buổi dịch bệnh hiện nay. Số ca F0 vẫn tăng lên cực nhanh mỗi ngày nên người dân cần tự có biện pháp cho chính mình để có thể sống chan hòa cùng đại dịch.
Tuân thủ 5K và thực hiện tiêm vacxin để tránh lây nhiễm Covid trong cộng đồng
Người dân cần chú ý không được nới lỏng cảnh giác mà phải luôn nghiêm chỉnh chấp hành 5K, hạn chế tụ tập hay đến nơi đông người, đeo khẩu trang đúng cách ở bất kỳ nơi đâu và giữ khoảng cách tối thiểu 2m với người khác để ngăn ngừa khả năng lây nhiễm chéo.
Điều quan trọng là người dân cần được tiêm vacxin phòng Covid-19 để hạn chế nguy cơ lây bệnh trong cộng đồng. Bên cạnh đó, nếu được tiêm vacxin thì trường hợp bạn mắc bệnh, các biểu hiện sẽ nhẹ hơn và thời gian phục hồi có thể được rút ngắn. Trường hợp nếu có bất kỳ nghi vấn hay thắc mắc nào liên quan đến dịch Covid, bạn có thể liên hệ đến địa chỉ hotline của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC: 1900 56 56 56 để được chuyên gia tư vấn.