Nếu không tìm hiểu kỹ thì người ta sẽ khó lòng biết rằng, Hoàng thân Philip - người chồng quá cố của Nữ hoàng Anh Elizabeth II từng có một thời thơ ấu lưu lạc. Dù luôn xuất hiện với dáng vẻ điềm tĩnh cùng nụ cười nhân hậu và hết lòng phụng sự quốc gia, quá khứ của Hoàng thân Philip chẳng hề yên bình.
Từ vị hoàng tử lưu vong
Hoàng thân Philip sinh năm 1921 tại đảo Cofu. Ông là con thứ năm và con trai duy nhất của Hoàng tử Hy Lạp Andrew và Công chúa Battenberg Alice. Dòng họ Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg của ông xuất thân từ quý tộc Đan Mạch và lên ngôi tại Hy Lạp năm 1863.
Gia đình ông sống hạnh phúc trong dinh thự hoàng gia của Vua Constantine I. Tuy nhiên, Hy Lạp trải qua tình trạng chính trị bất ổn vào năm 1922, khiến gia đình Hoàng thân Philip buộc phải chạy trốn sau khi nhà vua bị trục xuất khỏi chính đất nước của mình sau một cuộc nổi dậy.
| Hoàng thân Philip năm 15 tuổi. Ảnh: Bảo tàng Norfolk. |
Họ đã tới Pháp và được sắp xếp ở một ngôi nhà của họ hàng tại vùng ngoại ô Paris. Kể từ đó, tuổi thơ của Hoàng thân Philip không có một ngôi nhà có thể ở lâu dài.
Lên 8 tuổi, Hoàng thân Philip được đưa tới trường Cheam ở Surrey học trong 3 năm nhưng sau đó đã chuyển tới Đức, nơi mà cả 4 người chị gái của ông đều đã kết hôn. Nhưng sau đó ông đã quay lại Anh và học tại một trường nội trú ở Scotland. Ngôi trường này nằm gần Elgin, Scotland được tiến sĩ Hahn thành lập, người có ảnh hưởng sâu sắc đến Hoàng thân sau này.
| Hoàng thân Philip trên thuyền ra chiến hạm HMS Chequers ở Malta năm 1949. Ảnh: Bảo tàng Norfolk. |
Tiến sĩ Hahn hiếm khi thấy cha mẹ của Hoàng thân Philip và thấy cậu bé này thường chỉ có một mình nhưng vẫn rất hạnh phúc và vui vẻ. Cậu bé Philip khi đó đã nói về việc gia đình tan vỡ rằng: "Cháu phải học cách xoay xở với việc này. Bác cũng vậy. Mọi người đều vậy".
Được biết, tại ngôi trường của tiến sĩ Hahn, Hoàng thân Philip từng là thủ lĩnh đội khúc côn cầu và cricket. Điều này đã tạo nền tảng căn bản cho sự nghiệp của ông trong hải quân sau này. Hoàng thân Philip gia nhập Hải quân Hoàng gia, bắt đầu bằng việc theo học tại Cao đẳng Hải quân Hoàng gia Anh tại Dartmouth vào tháng 5/1939 và được chú ý vì là học viên xuất sắc nhất.
Đến "người cộng sự đặc biệt" của Nữ hoàng
Năm 1939 cũng là thời điểm Nữ hoàng Anh Elizabeth II, khi đó là công chúa gặp chính thức Hoàng thân Philip lần đầu tiên tại trường Cao đằng Hải quân. Philip khi đó 18 tuổi đã được giới thiệu với Elizabeth 13 tuổi tại nhà của Hiệu trưởng, người sau này trở thành Đô đốc Sir Frederick Dalrymple-Hamilton.
Khuôn mặt đẹp trai, mái tóc vàng lãng tử và vẻ ngoài khỏe khoắn của Philip đã lọt vào mắt xanh của Lilibet [biệt danh của Nữ hoàng Elizabeth II] khi ông pha trò làm bà vui bằng cách nhảy qua lưới tennis.
| Hoàng thân Philip và Nữ hoàng Anh Elizabeth kết hôn năm 1947. Ảnh: Getty Images. |
Đám cưới của cặp đôi được tổ chức ngày 20/11/1947, một dịp lễ lớn nhất của Anh sau Thế chiến II. Ban đầu, Đức vua và Hoàng hậu phản đối cuộc hôn nhân này khi họ cảm thấy Philip "thô lỗ, cư xử không phải phép, không được giáo dục và có lẽ không đáng tin". Tuy nhiên, càng hiểu hơn về ông họ càng yêu quý ông, đặc biệt là Đức vua George VI, người luôn đánh giá cao tính cách bộc trực, khiếu hài hước và niềm say mê các hoạt động ngoài trời của Philip.
Vào thời điểm ông kết hôn năm 26 tuổi, vị hoàng thân này gần như mất hết mọi thứ gắn liền với danh tính của mình. Cha ông mất ở Monte Carlo năm 1944 sau khi nợ nần cờ bạc và ông đã mất đi quyền thừa kế, nhà, tên, quốc tịch và nhà thờ. Thậm chí ngày sinh của ông theo lịch Julius và lịch Gregory cũng không giống nhau.
| Vợ chồng Nữ hoàng Elizabeth II, Hoàng thân Philip và Công chúa Anne, Thái tử Charles, Hoàng tử Edward, Hoàng tử Andrew tại lâu đài Balmoral tháng 8/1972. Ảnh: Patrick Anson. |
Được biết, trong Thế chiến II, ông tham gia chiến trận trên khắp thế giới, trong đó có khu vực Địa Trung Hải năm 1941 và chứng kiến Nhật Bản đầu hàng đồng minh tại vịnh Tokyo năm 1945. Sau Thế chiến II, Hoàng thân Philip kết thúc công việc ở hải quân vào tháng 7/1951 và bắt đầu tập trung vào việc ủng hộ Nữ hoàng sau khi bà thừa kế ngai vàng năm 1952.
Trong suốt cuộc đời mình, Hoàng thân Philip đã dành nhiều thời gian cho các hoạt động xã hội và nghiên cứu khoa học. Thành tựu lâu dài nhất của Hoàng thân Philip là Đề án Giải thưởng của Công tước xứ Edinburgh, bắt đầu năm 1956, nhằm thúc đẩy các doanh nghiệp và nỗ lực của những người trẻ tuổi.
| Nữ hoàng Elizabeth từng chia sẻ, Hoàng thân Philip là sức mạnh bà. Ảnh: Getty Images. |
Ông cũng là người cộng sự trung thành và đáng tin cậy của Nữ hoàng Elizabeth II – người luôn xuất hiện phía sau bà trong tất cả các cuộc họp, chuyến viếng thăm hay những buổi diễn thuyết. Cựu Trợ lý Thư ký riêng cho Nữ hoàng Anh Charteris đã nói rằng: "Hoàng thân Philip là người duy nhất trên thế giới đối xử với Nữ hoàng như một người bình thường. Tôi nghĩ Nữ hoàng rất trân trọng điều đó”.
Trong lễ kỷ niệm đám cưới năm 1997, Nữ hoàng Elizabeth đã nói rằng: "Ông ấy là sức mạnh của tôi, đã ở lại bên tôi suốt những năm qua. Tôi nợ ông ấy một món nợ lớn".
Hoàng thân Philip tuyên bố không tham gia các sự kiện hoàng gia kể từ năm 2017. Ông xuất hiện chính thức lần cuối cùng vào cuối năm đó trong cuộc diễu hành của Thủy quân lục chiến Hoàng gia ở Cung điện Buckingham. |
Linh Đan [tổng hợp]
| Ảnh: BBC |
Hoàng thân Philip, tước vị Công tước xứ Edinburg chào đời tại đảo Corfu, Hy Lạp vào ngày 10/6/1921. Trong dòng họ của ông có nhiều người là thành viên của các hoàng gia Đan Mạch, Đức, Nga và Anh.
| Ảnh: Alamy |
Hoàng thân Philip là con trai duy nhất của Hoàng tử Hy Lạp Andrew và Công chúa Alice của xứ Battenberg.
| Ảnh: BBC |
Hoàng thân bắt đầu học tại Pháp, ở trường Mỹ MacJannet. Ảnh trên chụp ông khi còn nhỏ [thứ hai từ trái sang] và các bạn cùng trường. Năm 7 tuổi, ông đến sống với những người họ hàng Mountbatten ở Anh và theo học một trường dự bị tại Surrey.
| Ảnh: PA |
Sau đó, ông theo học tại trường nội trú Gordonstoun do nhà tiên phong giáo dục Kurt Hahn sáng lập ở miền bắc Scotland. Tại đây, ông chứng tỏ bản thân rất xuất sắc trong các môn thể thao.
| Ảnh: BBC |
Đây được cho là bức ảnh chụp chung đầu tiên giữa Công chúa Anh Elizabeth [thứ 3 từ trái sang] và chàng trai học viên hải quân Philip, Hoàng tử Hy Lạp và Đan Mạch khi đó [người đội mũ trắng ngoài cùng bên phải]. Bức ảnh được chụp trong một chuyến thăm trường Cao đẳng Hải quân Hoàng gia Anh ở Dartmouth vào ngày 23/7/1939.
| Ảnh: PA |
Trong Thế chiến thứ hai, Hoàng thân Philip là chuẩn úy hải quân trên thiết giáp hạm HMS Valiant. Khi hạm đội Italia bị mắc kẹt ngoài khơi Hy Lạp vào năm 1941, ông đã chỉ huy những chiếc đèn rọi sáng kẻ thù.
| Ảnh: PA |
Việc ông đính hôn với Công chúa Elizabeth chính thức được thông báo vào tháng 7/1947.
| Ảnh: PA |
Đám cưới của cặp đôi diễn ra vào ngày 20/11/1947.
| Ảnh:BBC |
Năm 1951, một nhiếp ảnh gia đã ghi lại khoảnh khắc Công tước xứ Edinburgh nhảy khỏi ván trượt nước khi đến bãi biển ở Marmarice, Thổ Nhĩ Kỳ. Bức ảnh được chụp trong lần cuối cùng ông giữ cương vị chỉ huy tàu HMS Magpie.
| Ảnh: PA |
Hoàng thân đang chơi mã cầu [polo] cho câu lạc bộ Cowdray Park trong trận bán kết Cup Roehampton. Ông là một trong những vận động viên mã cầu hàng đầu ở Anh.
| Ảnh: PA |
Hoàng thân cũng là một vận động viên cricket giỏi. Ảnh trên chụp đội cricket của ông, bao gồm nhiều cựu ngôi sao Anh thi đấu với đội của Công tước Norfolk.
| Ảnh:BBC |
Một bức ảnh chụp Hoàng thân Philip cùng vợ và 4 con hồi những năm 1960.
| Ảnh: PA |
Hoàng thân Philip và Nữ hoàng Elizabeth trong chuyến thăm một trang trại trên khu đất Balmoral của họ nhân kỷ niệm "ngày cưới bạc" của cặp đôi.
| Ảnh: PA |
Năm 1977, Hoàng thân tháp tùng Nữ hoàng tham dự lễ kỷ niệm 25 năm trị vì của bà. Cả hai đều mặc Maori Kahu-Kiwi [áo choàng lông vũ Kiwi] khi dự khai mạc Lễ hội Polynesia Hoàng gia New Zealand tại công viên bóng bầu dục ở Gisborne, ttrên đảo Bắc của New Zealand hồi tháng 2 cùng năm.
| Ảnh: PA |
Tháng 8/1979, anh họ của Nữ hoàng, Lord Louis Mountbatten thiệt mạng trong một vụ đánh bom ở Ireland. Hoàng thân đã trở lại Anh sau khi biết tin, trong lúc ông tham gia giải vô địch lái xe dành cho huấn luyện viên ở Normandy, miền bắc nước Pháp.
| Ảnh: PA |
Thiên nhiên và bảo tồn là niềm đam mê cả đời của Hoàng thân. Ông từng được tín nhiệm giữ chức Chủ tịch quốc tế của Quỹ Động vật hoang dã thế giới.
| Ảnh: PA |
Hoàng thân và các thành viên gia đình cùng xem một màn bay biểu diễn của Không quân Hoàng gia Anh năm 1985.
| Ảnh: PA |
Năm 1996, Hoàng thân thân tiếp đón Tổng thống Nam Phi Nelson Mandela công du Anh.
| Ảnh: PA |
Hoàng thân luôn sát cánh, hỗ trợ Nữ hoàng suốt hơn 60 năm trị vì nước Anh, kể cả dịp kỷ niệm 50 năm bà lên ngôi vào năm 2002.
| Ảnh: PA |
Hoàng thân đã sáng lập Giải thưởng của Công tước Edinburgh từ năm 1956 nhằm mục đích phát triển tài năng của những người trẻ tuổi. Ảnh trên chụp Hoàng thân đang trò chuyện vui vẻ với những người được trao giải thưởng vàng tại Holyroodhouse năm 2010.
| Ảnh: PA |
Hoàng thân tiếp tục thi đấu thể thao khi đã lớn tuổi, bao gồm cả sự kiện lái xe ngựa tại Sandringham vào năm 2005.
| Ảnh: PA |
Hàng nghìn người tập trung bên ngoài Cung điện Buckingham để chào đón Hoàng gia sau đám cưới của cháu trai Hoàng thân Philip - Hoàng tử William với Catherine Middleton vào năm 2011.
| Ảnh:BBC |
Một năm sau, Hoàng thân trông vẫn trong tình trạng sức khỏe tốt khi tháp tùng Nữ hoàng trên xà lan hoàng gia Spirit of Chartwell tham dự lễ diễu hành kỷ niệm 60 năm trị vì của bà vào ngày 3/6/2012. Ông và Nữ hoàng đã đứng gần như trong suốt cuộc diễu hành kéo dài 80 phút trên sông Thames. Tuy nhiên, Hoàng thân đã phải nhập viện vì bị nhiễm trùng bàng quang trước buổi hòa nhạc kỷ niệm đại lễ vào ngày 4/6.
| Ảnh:BBC |
Sau khi hồi phục, Hoàng thân đã cùng Công chúa Anne tới xem đội đua ngựa của Anh thi đấu tại Thế vận hội Olympic London 2012.
| Ảnh: PA |
Tháng 6/2013, Hoàng thân dự một buổi lễ nhà thờ tại Tu viện Westminster nhân kỷ niệm 60 năm lên ngôi của Nữ hoàng.
| Ảnh: PA |
Năm 2014, Hoàng thân tháp tùng Nữ hoàng trong chuyến công du Bắc Ireland. Bức ảnh trên chụp ông đang ký vào sổ lưu niệm dành cho du khách tại Lâu đài Hillsborough, Belfast.
| Ảnh: PA |
Hoàng thân và Nữ hoàng thắp sáng ngọn hải đăng đầu tiên trong số hơn 200 ngọn hải đăng để kỷ niệm 70 năm Ngày chiến thắng phát xít Đức tại Lâu đài Windsor.
| Ảnh: PA |
Hoàng thân và con trai - Thái tử Charles trò chuyện vui vẻ trong chuyến thăm Poundbury, một khu đô thị ở rìa Dorchester, nơi Nữ hoàng tổ chức lễ khánh thành bức tượng mẹ của bà.
| Ảnh: PA |
Tháng 4/2017, vợ chồng Hoàng thân dự lễ khai trương Trung tâm chăm sóc voi tại vườn thú ZSL Whipsnade ở Bedfordshire. Tuy nhiên, đến tháng 5 cùng năm, ông tuyên bố rút khỏi các hoạt động trước công chúng ở tuổi 95, với sự ủng hộ hoàn toàn của Nữ hoàng.
| Ảnh: PA |
Trước khi bắt đầu một buổi tiệc ở vườn Cung điện Buckingham ngày 23/5/2017 cùng với Nữ hoàng, Hoàng thân đã dành một phút mặc niệm các nạn nhân thiệt mạng trong buổi hòa nhạc Ariana Grande ở Manchester.
| Ảnh: PA |
Ngày 10/6 năm ngoái, Hoàng thân Philip lặng lẽ kỷ niệm sinh nhật lần thứ 99 tại lâu đài Windsor trong bối cảnh Anh đang áp phong tỏa phòng chống đại dịch Covid-19. Trong một thông báo mới, Điện Buckingham cho biết, ông đã qua đời sáng 9/4 tại lâu đời Windsor.
Tuấn Anh
Điện Buckingham thông báo, Hoàng thân Philip, Công tước xứ Edinburg, chồng Nữ hoàng Anh Elizabeth II vừa qua đời hôm nay, 9/4, thọ 99 tuổi.
Chiều muộn ngày 9/3, Nữ hoàng Anh Elizabeth chính thức đưa ra phản hồi về cuộc phỏng vấn độc quyền của cháu trai và cháu dâu trên đài truyền hình Mỹ.