Hoạt động thương mại được diễn ra nhằm mục đích sinh lợi và bao gồm hành vi mua bán hàng hóa, dịch vụ. Trong quá trình hoạt động thương mại được diễn ra các bên tham gia không thể tranh khỏi lúc xảy ra những bất đồng về quan điểm, mâu thuẫn lợi ích dẫn đến tranh chấp.
Cách thức giải quyết tranh chấp thương mại này như thế nào? Mời bạn tham khảo bài viết dưới đây của Luật Minh Gia, giúp giải đáp phần nào những thắc mắc của quý khách hàng.
>> Tư vấn quy định về dịch vụ đăng ký thành lập công ty, gọi: 1900.6169
1. Tranh chấp thương mại là gì?
Tranh chấp thương mại là những mâu thuẫn [xung đột hoặc bất đồng] về quyền và nghĩa vụ giữa các bên trong quá trình thực hiện các hoạt động thương mại. Những mâu thuẫn phát sinh từ hoạt động thương mại có thể kể đến như do hành vi vi phạm hợp đồng, vi phạm pháp luật của các bên tham gia quan hệ hợp đồng thương mại làm thiệt hại đến lợi ích của bên còn lại. Các tranh chấp thương mại chủ yếu là những tranh chấp phát sinh giữa các thương nhân [pháp nhân, cá nhân kinh doanh].
2. Hình thức giải quyết tranh chấp thương mại
Có 4 hình thức giải quyết tranh chấp thương mại được quy định tại Điều 317 Luật Thương mại năm 2005: Thương lượng, hòa giải, Tòa án, Trọng tài thương mại.
“Điều 317. Hình thức giải quyết tranh chấp
1. Thương lượng giữa các bên.
2. Hoà giải giữa các bên do một cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân được các bên thỏa thuận chọn làm trung gian hoà giải.
3. Giải quyết tại Trọng tài hoặc Toà án.
Thủ tục giải quyết tranh chấp trong thương mại tại Trọng tài, Toà án được tiến hành theo các thủ tục tố tụng của Trọng tài, Toà án do pháp luật quy định.”
Việc giải quyết các tranh chấp thương mại dựa trên nguyên tắc quan trọng là quyền tự định đoạt của các bên. Các cơ quan và trọng tài thương mại chỉ can thiệp khi yêu cầu của các bên tranh chấp. Khi xảy ra tranh chấp các bên đưa ra lựa chọn hình thức giải quyết phù hợp hoặc dựa trên những thỏa thuận trước đó như điều khoản đã ký trong hợp đồng, …
- Thương lượng là phương thức giải quyết tranh chấp thông qua việc các bên tự bàn bạc, thảo luận giải quyết vấn đề. Ưu điểm nổi bật của hình thức này là các bên tự giải quyết nội bộ, đảm bảo tính bảo mật, thể hiện thiện chí cùng nhau giải quyết vấn đề. Tuy nhiên các bên phải có thái độ hợp tác, hữu nghị ngồi lại bàn luận với nhau mới đạt được hiệu quả. Đây là phương thức thông dung được các bên tranh chấp ưu tiên lựa chọn đầu tiên trong thực tiễn. Bởi vậy, khi xảy ra tranh chấp các bên trước tiên vẫn thường lựa chọn hình thức thương lương với nhau. Tiết kiệm thời gian và chi phí, dựa trên sự thiện chí giải quyết vấn đề nhanh chóng, duy trì mối quan hệ hợp tác sau này.
- Hòa giải là phương thức giải quyết tranh chấp có sự tham gia của bên thứ ba [hòa giải viên] làm trung gian nhằm hỗ trợ đưa ra gợi ý trung lập cùng tìm kiếm giải pháp thích hợp. Sự tham gia bên trung lập đưa ra ý kiến khách quan cân bằng lợi ích giữa các bên. Bên thứ ba chỉ nêu ra gợi ý, khuyến nghị mà không có quyền quyết định, ý kiến không màn tính ràng buộc. Quyết định được đưa ra và thực hiện hoàn toàn dựa trên sự tự nguyện và ý chí của các bên. Việc có bên ngoài tham gia cũng không thể tránh khỏi rủi ro về tính bảo mật vụ việc.
- Trọng tài thương mại là phương thức giải quyết thông qua hoạt động của Trọng tài viên, là bên thứ ba độc lập. Đối vụ việc thuộc thẩm quyền và nhận được yêu cầu của các bên thì Trọng tài mới nhận giải quyết tranh chấp. Phán quyết của trọng tài có tính chung thẩm, không có kháng cáo hay kháng nghị, đây là ưu thế vượt trội so với hình thức giải quyết tranh chấp bằng thương lượng hòa giải. Phán quyết của Trọng tài buộc các bên phải tôn trọng và thực hiện. Thông thường vụ việc đều được xét xử nguyên tắc trọng tài xử kín để bảo đảm tính bảo mật. Hình thức trọng tài thương mại ngày càng được ưa chuộng lựa chọn bởi phán quyết của Trọng tài viên có tính khách quan cân bằng các bên, phần nào ràng buộc thực hiện theo và tiết kiệm thời gian hơn xét xử tại Tòa án.
- Tòa án là phương thức giải quyết tranh chấp tại cơ quan xét xử nhân danh quyền lực nhà nước. Phán quyết của tòa án mang tính bắt buộc thực hiện và được bảo đảm thi hành bằng sức mạnh cưỡng chế của Nhà nước. Tòa án chỉ nhận giải quyết vụ việc khi có yên cầu của các bên và tranh chấp thuộc thẩm quyền của tòa.
KHÁCH HÀNG CÓ THỂ LỰA CHỌN MỘT HOẶC VÀI DỊCH VỤ SAU:
Giai đoạn 1: Nghiên cứu, tư vấn, đưa ra giải pháp - chi phí từ 3.000.000 đ
- Tư vấn luật cho khách hàng các quy định liên quan;
- Nghiên cứu hồ sơ, đánh giá vụ việc;
- Tìm căn cứ pháp lý, hướng dẫn khách hàng thu thập chứng cứ;
Giai đoạn 2: Đại diện cho khách hàng thương lượng, hoà giải, khởi kiện, tranh tụng - chi phí từ 10.000.000 đ
- Tư vấn lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp;
- Tham gia thương lượng, hòa giải;
- Soạn thảo hồ sơ, đơn từ khởi kiện trong trường hợp khách hàng lựa chọn phương thức khởi kiện;
- Tham gia tố tụng với tư cách luật sư bào chữa cho khách hàng, bảo vệ quyền lợi tốt nhất cho khách hàng;
- Tham gia tố tụng với tư cách đại diện theo ủy quyền cho khách hàng.
3 CÁCH LIÊN HỆ VỚI LUẬT SƯ ĐỂ ĐƯỢC TƯ VẤN VÀ BÁO PHÍ DỊCH VỤ:
>>> Gọi TỔNG ĐÀI TƯ VẤN PHÁP LUẬT
>>> Yêu cầu dịch vụ qua chat zalo trên website
>>> Gửi thư điện tử theo địa chỉ
I. Nguyên tắc giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại:
Tranh chấp kinh doanh là những bất đồng giữa các chủ thể phát sinh trong quá trình thực hiện nghĩa vụ của mình. Nó là những tranh chấp nảy sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh.
Nguyên tắc của việc giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại:
- Nhanh chóng, chính xác, đúng pháp luật- Hạn chế ảnh hưởng tiêu cực đối với sản xuất kinh doanh- Đảm bảo quyền tự định đoạt của các bên với chi phí ít nhất - Linh hoạt, có thể kết hợp nhiều hình thức giải quyết tranh chấp khác nhau- Bảo vệ uy tín của các bên và giữ bí mật trong kinh doanh
- Đạt hiệu được thỏa thuận [quyết định] có tính khả thi cao
II. Phương thức giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại:
Có 3 phương thức cơ bản giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại là Thương lượng, Hòa giải; Giải quyết tranh chấp thông quá tố tụng tại Tòa Án; Giải quyết tranh chấp thông qua Trọng tài thương mại [hoặc Trọng tài quốc tế gọi tắt chung là Trọng tài].
1. Phương thức giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại thông qua thương lượng, hòa giải cần được coi trọng
a. Là hình thức giải quyết tranh chấp xuất hiện sớm nhất trong lịch sử xã hội loài người trên nhiều lĩnh vực, hòa giải là các bên tranh chấp cùng nhau thỏa thuận, thống nhất giải quyết bất đồng và tự nguyện thực hiện việc thỏa thuận đó
b. Ở Việt Nam việc hòa giải tranh chấp kinh doanh đã được coi trọng từ lâu. Khi có tranh chấp kinh doanh, các bên cần thương lượng, hòa giải với nhau. Trường hợp thương lượng, hòa giải không thành mới đưa vụ việc ra Tòa án hoặc Trọng tài giải quyết. Và tại Tòa án, Trọng Tài các bên vẫn có thể tiếp tục hòa giải với nhau. Theo thống kê ở nước ta, số lượng tranh chấp kinh tế hàng năm được giải quyết bằng phương thức hòa giải chiếm đến quá nửa tổng số vụ việc mà Tòa án, Trọng tài đã giải quyết.
c. Ưu điểm của giải quyết tranh chấp kinh doanh bằng hòa giải:
- Là cách thức giải quyết tranh chấp đơn giản, nhanh chóng, đỡ tốn kém nhất - Theo cách này, các bên tranh chấp đều “thắng”, không có việc đối đầu giữa các bên, bởi thế quan hệ hợp tác giữa các bên được duy trì - Các bên giữ được các bí mật kinh doanh và uy tín của nhau
- Do xuất phát từ sự tự nguyện với thiện chí của các bên, phương án hòa giải dễ được các bên thường nghiêm túc thực hiện
d. Nhược điểm của phương thức hòa giải trong giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại
- Trường hợp hoà giải không thành, không chỉ mất thêm chi phí hòa, bên có quyền lợi bị xâm phạm có thể mất quyền khởi kiện vì thời hiệu khởi kiện không còn [thường xảy ra khi bên kia thiếu thiện chí, lợi dụng hòa giải để dây dưa trì hoãn thực hiện nghĩa vụ của mình] Các hình thức hòa giải: - Các bên tranh chấp tự hòa giải [bàn bạc] để giải quyết tranh chấp mà không cần sự trợ giúp của bên thứ ba - Các bên tranh chấp tiến hành hòa giải có sự giúp đỡ của bên thứ ba [cá nhân, tổ chức hay Tòa án, Trọng tài] - Các bên tiến hành hòa giải trước khi khởi kiện ra Tòa án hay trọng tài [hòa giải ngoài tố tụng]
- Việc hòa giải được tiến hành tại Tòa án, Trọng tài khi các cơ quan này tiến hành giải quyết tranh chấp theo đơn kiện của một bên [Hòa giải theo thủ tục tố tụng]. Tòa án, Trọng tài ra quyết định công nhận sự thỏa thuận của các bên và quyết định này có giá trị cưỡng chế thi hành đối với các bên
Trường hợp thương lượng, hòa giải không thành công thì phương thức được sử dụng sẽ là Giải quyết tranh chấp tại Tòa án hoặc Trọng tài
2. Lựa chọn Tòa án hay Trọng tài để giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại ?
Việc lựa chọn cách thức giải quyết tranh chấp kinh doanh thông qua Tòa An hoặc Trọng tài thương mại để đạt được kết quả tốt nhất luôn luôn là vấn đề không hề đơn giản đối với các bên tranh chấp.
Dưới đây chúng tôi tập trung so sánh 2 phương pháp giải quyết tranh chấp này để các Quý Vị nắm rõ về đặc điểm, cũng như những ưu điểm, khuyết điểm của từng loại nhằm áp dụng chúng một cách linh hoạt, phù hợp cho từng vụ việc tranh chấp cụ thể.
Khái niệm:
- Giải quyết tranh chấp kinh doanh tại Trọng tài thương mại: là phương thức giải quyết tranh chấp do các bên thoả thuận và được tiến hành theo trình tự tố tụng Trọng tài thương mại
- Giải quyết tranh chấp kinh doanh tại Tòa án: là phương thức giải quyết tranh chấp tại cơ quan xét xử nhân danh Nhà nước theo trình tự, thủ tục nghiêm ngặt, chặt chẽ. Với phương thức này bản án hay quyết định của Tòa án về vụ tranh chấp nếu các bên tranh chấp không tự nguyện tuân thủ thì có thể bị cưỡng chế thi hành
3. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại
a. Trọng tài: Tranh chấp sẽ được giải quyết bằng Trọng tài nếu các bên có thoả thuận trọng tài. Thỏa thuận này có thể được lập trước hoặc sau khi xảy ra tranh chấp.
Các tranh chấp thuộc thẩm quyền giải quyết của trọng tài bao gồm:
- Tranh chấp phát sinh giữa các bên từ hoạt động thương mại- Tranh chấp phát sinh giữa các bên, khi chỉ có một bên hoạt động thương mại
- Tranh chấp khác giữa các bên mà theo quy định pháp luật được giải quyết bằng Trọng tài
b. Tòa án: Tranh chấp được giải quyết bằng Tòa án, ngoại trừ các bên có thỏa thuận về Trọng tài, bao gồm:
- Các tranh chấp về hợp đồng trong kinh doanh giữa các thương nhân cùng có mục đích lợi nhuận- Các tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ có mục đích lợi nhuận
- Các tranh chấp giữa doanh nghiệp [công ty] với các thành viên của doanh nghiệp, giữa các thành viên của doanh nghiệp với nhau, liên quan đến việc thành lập, hoạt động, tổ chức nội bộ, tái cấu trúc doanh nghiệp hoặc giải thể doanh nghiệp
4. Thủ tục giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại
a. Thủ tục giải quyết tranh chấp kinh doanh tại Trọng tài:
- Thủ tục bắt đầu tiến hành khi Trọng tài nhận được đơn kiện của nguyên:
+ Chọn và chỉ định Trọng tài viên+ Công tác điều tra trước khi xét xử+ Chọn ngày xét xử
+ Kết thúc xét xử
b. Thủ tục khởi kiện giải quyết tranh chấp kinh doanh tại Tòa án:
+ Thụ lý hồ sơ vụ kiện+ Phân công thẩm phán phụ trách+ Tiến hành hòa giải+ Xét xử sơ thẩm+ Xét xử phúc thẩm [nếu bản án bị kháng cáo]
+ Thi hành án
5. So sánh ưu điểm, khuyết điểm của phương thức giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại bằng trọng tài và tòa án
* Ưu điểm của phương thức giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại tại Trọng tài:
- Thủ tục trọng tài đơn giản, nhanh chóng: các bên được chủ động về thời gian, địa điểm giải quyết tranh chấp, không trải qua nhiều cấp xét xử [Quyết định của Trọng tài có giá trị thi hành ngay]- Việc chỉ định trọng tài viên, thành lập Hội đồng trọng tài sẽ giúp các bên lựa chọn được trọng tài viên giỏi, kinh nghiệm, am hiểu vấn đề tranh chấp - Nguyên tắc trọng tài xét xử không công khai tạo điều kiện cho các bên giữ được uy tín kinh doanh
- Trọng tài nhân danh ý chí của các bên, không nhân danh Nhà nước, nên rất phù hợp để giải quyết các tranh chấp có yếu tố nước ngoài
* Ưu điểm của phương thức giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại tại Tòa án:
- Tòa án nhân danh Nhà nước để giải quyết tranh chấp, do đó phán quyết của Toà án được đảm bảo thi hành bởi Cơ quan thi hành án- Việc giải quyết được chính xác, công bằng, khách quan và đúng với pháp luật vì có thể qua nhiều cấp xét xử
- Tại Việt Nam, chi phí giải quyết tranh chấp kinh tế tại toà án thấp hơn rất nhiều so với chi phí tại Trọng tài thương mại hay Trọng tài quốc tế
* Khuyết điểm của Giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại tại Trọng tài:
- Trọng tài tuyên án chỉ sau một cấp xét xử duy nhất, nên các quyết định của trọng tài có thể không chính xác, gây thiệt hại đối với một trong các bên tranh chấp- Hiện tại ở Việt Nam chi phí để giải quyết tranh chấp kinh doanh bằng trọng tài khá lớn, không phù hợp đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ - Khi không được có thoả thuận trọng tài để giải quyết tranh chấp kinh doanh trong hợp đồng thì khi xảy ra tranh chấp, trọng tài không có thẩm quyền giải quyết
- Quyết định của Trọng tài không có giá trị thi hành cao như Quyết định, bản ản của Tòa án
* Khuyết điểm của Giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại tại Tòa án:
– Các bên phải tuân thủ chặt chẽ các quy định mang tính hình thức của tố tụng– Việc xét xử công khai tại Tòa có thể ảnh hưởng đến uy tín hoặc bí mật kinh doanh của các bên– Mặc dù nguyên tắc xét xử nhiều cấp đảm bảo cho quyết định của toà án được chính xác, công bằng, nhưng lại làm cho vụ việc có thể bị kéo dài, xử đi xử lại kiến các bên tranh chấp phải chịu bất lợi***
Tóm lại, mỗi phương thức giải quyết tranh chấp kinh doanh có ưu điểm và nhược điểm của mình. Việc lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp kinh doanh cụ thể cần hết sức linh hoạt và căn cứ vào các tiêu chí dưới đây:
+ Các lợi thế mà phương thức đó có thể mang lại cho các bên+ Mức độ phù hợp của hình thức đó đối với nội dung và tính chất của tranh chấp với cả thiện chí của các bên
+ Quy định của pháp luật với quyền chọn lựa hình thức giải quyết của các bên
6. Trường hợp vướng mắc liên quan đến tranh chấp kinh doanh, thương mại, bạn vui lòng liên hệ với Công ty luật Thái AN để được bảo vệ quyền lợi của mình, loại trừ rủi ro pháp lý.
Xem thêm: Dịch vụ giải quyết tranh chấp hợp đồng.
* Hãy gọi TỔNG ĐÀI TƯ VẤN PHÁP LUẬT để được hỗ trợ kịp thời!