Nguyên nhân gây viêm họng

Viêm họng là một tình trạng phổ biến, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về nguyên nhân và cách chữa viêm họng, nếu không chữa trị kiệp thời sẽ dễ dẫn đến một số dấu hiệu, triệu chứng của ung thư vòm họng. Bài viết sau đây của nhãn hàng Hapacol sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn tổng quan về tình trạng này.

1. Viêm họng là gì?

Viêm họng là một cảm giác đau, khô hoặc ngứa trong cổ họng, đau rát cổ họng khi nuốt một trong những triệu chứng mà nhiều người mắc phải nhất.

Khi bị bệnh, bạn sẽ cảm thấy khó chịu và đau rát ở cổ họng

Hầu hết các cơn đau họng là do viêm nhiễm trùng hoặc do các yếu tố môi trường như không khí khô. Thông thường bệnh sẽ hoàn toàn tự khỏi sau một tuần mà không hề để lại di chứng hay tổn thương nào.

Viêm họng được chia thành nhiều loại, dựa vào khu vực cổ họng bị ảnh hưởng:

• Viêm họng ảnh hưởng đến khu vực ngay sau lưỡi gà.
• Viêm amidan là tình trạng sưng cổ họng và đỏ amidan.
• Viêm thanh quản là sưng và đỏ thanh quản.

Tuy vậy, tình trạng viêm họng cũng là một trong triệu chứng của một số bệnh khác như cúm, sốt, mononucleosis.

2. Nguyên nhân phổ biến gây viêm họng

Các nguyên nhân hay bị viêm họng rất đa dạng, từ nhiễm trùng đến chấn thương. Dưới đây là 8 nguyên nhân phổ biến nhất.

2.1. Cảm lạnh, cúm và các tình trạng nhiễm virus khác

Virus gây ra khoảng 90% ca viêm họng. Các tình trạng do virus gây ra như:

• Cảm lạnh
• Cúm
• Bạch cầu đơn nhân, một bệnh truyền nhiễm lây truyền qua nước bọt
• Bệnh sởi, bệnh gây phát ban và sốt
• Thủy đậu, một nhiễm trùng gây sốt và nổi mẩn ngứa
• Quai bị, nhiễm trùng gây sưng tuyến nước bọt ở cổ

2.2. Đau họng liên cầu khuẩn và các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn khác

Nhiễm trùng do vi khuẩn cũng có thể gây viêm họng. Loại nhiễm trùng phổ biến nhất là viêm họng liên cầu khuẩn, nhiễm trùng cổ họng và amidan do vi khuẩn Streptococcus nhóm A gây ra.

Hình ảnh vi khuẩn Streptococcus

Viêm họng liên cầu khuẩn gây ra gần 40% các trường hợp viêm họng ở trẻ em. Viêm amidan và các bệnh lây truyền qua đường tình dục như lậu và chlamydia cũng có thể gây viêm họng.

2.3. Dị ứng

Khi hệ thống miễn dịch phản ứng với các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, cỏ và lông động vật, nó sẽ tiết ra các chất gây các triệu chứng như nghẹt mũi, chảy nước mắt, hắt hơi và kích ứng họng.

Chất nhầy dư thừa trong mũi có thể chảy xuống phía sau cổ họng. Tình trạng này được gọi là chảy dịch sau mũi và có thể gây kích ứng cổ họng.

Những người bị dị ứng theo mùa có thể nhận thấy tình trạng đau họng kéo dài trong những tháng nóng ẩm, đặc biệt vào những thời điểm khác khi lượng phấn hoa cao.

Đồng thời, lúc này, những triệu chứng liên quan khác cũng có thể phát sinh, chẳng hạn như:

• Ngứa mắt
• Sổ mũi
• Ho và hắt hơi
• Chảy nước mắt

Dịch ứng còn gây chứng dịch mũi chảy sau, tức là đờm có thể chảy ngược xuống cổ họng và từ đó gây đau họng trong nhiều ngày. Một số yếu tố khác cũng có thể kéo theo tình huống tương tự gồm:

• Cảm lạnh và cúm
• Cơ thể phản ứng với thuốc
• Điều kiện thời tiết

2.4. Ô nhiễm không khí, không khí bị khô

Sương mù và không khí ô nhiễm tương đối phổ biến ở các thành phố lớn nước ta, chẳng hạn như thành phố Hồ Chí Minh hay Hà Nội.

Hệ quả của việc hít thở khói bụi nói riêng và không khí ô nhiễm nói chung tương tự việc bạn hít phải khói thuốc lá. Đặc biệt, mức độ nghiêm trọng của vấn đề này sẽ càng tăng khi thời tiết trở nên khô nóng hơn.

Những người thường xuyên tiếp xúc với không khí ô nhiễm có thể gặp các triệu chứng như:

• Đau tức ở lồng ngực
• Ho
• Đau họng
• Các dấu hiệu hen suyễn

Không khí khô có thể hút hơi ẩm từ miệng và cổ họng, khiến bạn cảm thấy khô và ngứa. Không khí thường khô vào mùa lạnh hoặc trong phòng máy lạnh.

2.5. Khói, hóa chất và các chất kích thích khác

Nhiều hóa chất và các chất khác trong môi trường có thể gây kích ứng họng, bao gồm:

• Thuốc lá và khói thuốc lá khác
• Ô nhiễm không khí
• Sản phẩm tẩy rửa và hóa chất khác

Khi hút thuốc, khói thuốc lá sẽ theo đường thở đi đến cổ họng của người hút. Lúc này, hỗn hợp hóa chất độc hại ở dạng khí cùng với nhiệt độ cao của nó có nguy cơ gây kích thích các mô nhạy cảm ở lớp niêm mạc. Do đó, những người có thói quen hút thuốc lá có thể bị đau họng kéo dài.

Thuốc lá gây tổn thương cổ họng nặng nề

Ngoài ra, việc hút thuốc cũng khiến bạn dễ mắc phải những vấn đề sức khỏe có nguy cơ gây đau họng, chẳng hạn như:

• Nhiễm trùng đường hô hấp
• Cảm lạnh
• Cúm

Điều này có thể giải thích bởi thuốc lá, đặc biệt là khói thuốc, gây suy yếu chức năng của hệ miễn dịch. Đồng thời, hút thuốc lá còn là một trong những yếu tố rủi ro dẫn đến ung thư vòm họng. Trong đó, tình trạng đau họng kéo dài chính là dấu hiệu điển hình.

Nếu bạn thường xuyên hút thuốc và cơn đau họng của bạn có xu hướng trở nên mãn tính, hãy mau chóng tìm kiếm sự hỗ trợ y tế. Các bác sĩ luôn có biện pháp giúp đỡ những người muốn bỏ thuốc lá.

2.6. Chấn thương

Bất kỳ thương tích nào, chẳng hạn như đánh hoặc trầy xước vào cổ, có thể gây đau cổ họng. Thức ăn mắc kẹt trong cổ họng cũng có thể gây kích ứng khu vực này.

Việc sử dụng các cơ và dây thanh âm quá nhiều, lặp đi lặp lại có thể khiến chúng bị căng, chẳng hạn như bạn có thể bị đau sau khi la hét, nói to hoặc hát trong một thời gian dài.

2.7. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD)

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là tình trạng axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản – ống dẫn thức ăn từ miệng đến dạ dày.

Axit dạ dày trào ngược lên thực quản gây sưng viêm, nhiễm trùng

Axit đốt cháy thực quản và cổ họng, gây ra các triệu chứng như ợ nóng và trào ngược axit – tình trạng trào ngược axit vào cổ họng.

2.8. Khối u

Một nguyên nhân ít phổ biến hơn gây viêm họng là khối u ở cổ họng, dây thanh quản hoặc lưỡi. Nếu là dấu hiệu của bệnh ung thư, nó sẽ không biến mất sau một vài ngày.

2.9.Thở bằng miệng

Một người có thể bị đau họng kéo dài do liên tục thở bằng miệng trong một thời gian dài. Hiện tượng này chủ yếu xảy ra lúc ngủ và người bệnh có thể thực hiện trong vô thức. Bạn có thể nhận biết tình huống trên bằng cách kiểm tra miệng có bị khô sau khi ngủ dậy không.

Mũi bị nghẹt, do đờm hoặc viêm amidan, là nguyên nhân chủ yếu của chứng thở bằng miệng khi ngủ. Nếu bạn rơi vào trường hợp này, hãy mau chóng đến bệnh viện để được điều trị kịp thời.

2.10. Viêm amidan

Viêm amidan là một dạng nhiễm trùng cổ họng gây viêm. Cả virus và vi khuẩn đều có thể đứng đằng sau vấn đề sức khỏe này.

Mặc dù viêm amidan có thể phát sinh ở bất kỳ độ tuổi nào, nhưng trẻ nhỏ vẫn là đối tượng dễ mắc bệnh nhất. Liệu trình điều trị của mỗi người sẽ khác nhau, phụ thuộc vào tác nhân gây bệnh là virus hay vi khuẩn.

Một số triệu chứng khác của viêm amidan bao gồm:

• Amidan đỏ hoặc sưng
• Sốt
• Ớn lạnh
• Khó nuốt
• Khàn giọng
• Đau họng kéo dài và nghiêm trọng
• Sự hiện diện của các đốm
• Miệng có mùi hôi

2.11. Bạch cầu đơn nhân

Bệnh bạch cầu đơn nhân là một dạng truyền nhiễm, có nguy cơ kéo dài đến hai tháng. Một số triệu chứng của bệnh lý này tương đối giống cảm cúm, bao gồm cả đau họng.

Trong một số trường hợp, tình trạng đau họng kéo dài trong suốt thời gian bạn bị nhiễm trùng.

2.12. Áp xe peritonsillar

Một trong những biến chứng của vấn đề nhiễm khuẩn ở amidan là áp xe peritonsillar, thường phát sinh khi viêm amidan không được điều trị tận gốc. Lúc này, một “chiếc túi” chứa đầy mủ sẽ hình thành trên amidan. Đồng thời, tình trạng nhiễm trùng sẽ nhanh chóng lan sang các mô xung quanh.

Hình ảnh áp xe peritonsillar

Những dấu hiệu áp xe peritonsillar có phần tương tự viêm amidan nhưng nghiêm trọng hơn. Nếu hiện tượng nhiễm trùng vẫn không biến mất sau khi người bệnh đã hoàn thành liệu trình điều trị viêm amidan, người đó nên mau chóng quay lại bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

2.13. Bệnh lậu

Lậu là một căn bệnh truyền nhiễm phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới, bao gồm cả Việt Nam. Phương thức lan truyền của nó chủ yếu thông qua đường tình dục.

Đau rát cổ họng, vùng khoang miệng bị sưng đỏ, sưng hạch bạch huyết ở cổ họng gây ho dai dẳng

Ngoài việc ảnh hưởng đến các bộ phận sinh dục, bệnh lậu cũng có khả năng phát triển ở cổ họng, đặc biệt ở những người có sở thích quan hệ tình dục bằng miệng.

2.14. Hệ miễn dịch yếu

Một người có hệ miễn dịch kém sẽ gặp nhiều khả năng bị đau họng kéo dài. Điều này có thể giải thích bởi trong trường hợp này, tỷ lệ cơ thể bạn thành công trong việc chống lại sự xâm nhập của các vi sinh vật là rất thấp.

Nếu đáp ứng bất kỳ yếu tố nào dưới đây, bạn rất có thể đang gặp vấn đề với hệ miễn dịch, bao gồm:

• Viêm khớp dạng thấp
• Lupus
• HIV
• AIDS
• Ung thư hoặc các vấn đề sức khỏe khác cần áp dụng hóa – xạ trị

2.15. Ung thư vòm họng

Theo các chuyên gia, đau họng kéo dài là một trong những triệu chứng ung thư vòm họng điển hình nhất. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể bắt gặp một số biểu hiện khác như:

• Khàn giọng hoặc thanh âm thay đổi khác biệt
• Thường xuyên ho
• Gặp khó khăn hoặc đau buốt khi nuốt
• Khó thở
• Sụt cân
• Khối u xuất hiện ở cổ

Thực tế, khàn giọng hay thanh âm thay đổi còn có thể đại diện cho vài bệnh lý khác. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn cho bản thân, bạn nên tìm gặp bác sĩ nếu hiện tượng trên kéo dài hơn 2 tuần.

3. Triệu chứng viêm họng

Các triệu chứng có thể thay đổi tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra nó. Khi bị viêm họng, bạn có thể cảm thấy:

• Ngứa cổ họng
• Nóng rát
• Đau buốt
• Khô họng
• Nhạy cảm, khó chịu ở cổ họng
• Kích thích

Bạn có thể đau hơn khi nuốt hoặc nói chuyện. Cổ họng hoặc amidan cũng có thể đỏ.

Đôi khi, các mảng trắng hoặc vùng mủ sẽ hình thành trên amidan. Những mảng trắng này phổ biến hơn ở người bị viêm họng liên cầu khuẩn.

Bên cạnh viêm họng, bạn có thể có các triệu chứng như:

• Nghẹt mũi
• Sổ mũi
• Hắt xì
• Ho
• Sốt
• Ớn lạnh
• Các tuyến sưng ở cổ
• Giọng khàn
• Nhức mỏi cơ thể
• Đau đầu
• Khó nuốt
• Mất cảm giác ngon miệng

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Viêm họng do nhiễm virus thường tự khỏi sau 2-7 ngày. Tuy nhiên, một số nguyên nhân gây viêm họng cần phải được điều trị.

Đến gặp bác sĩ nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào nghiêm trọng hơn:

• Viên họng nghiêm trọng
• Khó nuốt
• Khó thở hoặc đau khi bạn thở
• Khó mở miệng
• Đau khớp
• Sốt cao hơn 38°C
• Đau cổ hoặc cứng cổ
• Đau tai
• Có máu trong nước bọt hoặc đờm của bạn
• Viêm họng kéo dài hơn một tuần

Vậy bây giờ bị đau họng phải làm sao. Đây là những cách đưa Hapacol liệt kê

4. Những phương pháp giúp chữa viêm họng

4.1. Thuốc

Một số thuốc đau họng không kê đơn có thể làm giảm viêm họng bao gồm:

• Paracetamol
• Ibuprofen
• Aspirin

Bạn không nên dùng aspirin cho trẻ em và thanh thiếu niên, vì nó có liên quan đến hội chứng Reye.

Bạn cũng có thể sử dụng một hoặc nhiều phương pháp điều trị sau:

• Kẹo ngậm trị viêm họng. Tuy nhiên, không dùng kẹo ngậm cho trẻ dưới 4 tuổi.
• Si rô ho

4.2. Thay đổi lối sống

Việc thay đổi lối sống có thể giúp bạn giảm bớt các triệu chứng viêm họng, chẳng hạn như:

Cơ thể cần được nghỉ ngơi để có đầy đủ sức khỏe

• Nghỉ ngơi. Bạn nên ngủ nhiều và không nên nói quá nhiều.
• Uống nhiều nước để giữ cổ họng ẩm và ngăn ngừa mất nước. Tuy nhiên, bạn nên tránh caffeine và rượu bia vì có thể làm bạn mất nước.
• Hãy thử thực phẩm và đồ uống làm dịu cơn viêm họng như trà không chứa caffeine, nước ấm pha mật ong và các món ăn lạnh.
• Súc miệng bằng nước muối sinh lý, dành cho trẻ em trên 6 tuổi và người lớn.
• Làm ẩm không khí tại nơi ở bằng máy tạo độ ẩm.
• Tránh các chất gây kích ứng.

Nếu có thắc mắc về đau họng uống thuốc gì, thuốc trị viêm họng thì xem ngay qua bài viết này, click tại đây

5. Cách phòng ngừa viêm họng hiệu quả

Dù hiện này có nhiều nguyên nhân gây đau họng, nhưng vẫn có nhiều cách để bạn phòng ngừa bệnh này

• Tránh hút thuốc và khói thuốc
• Không dùng chung đồ ăn, nước uống hay đồ dùng cá nhân
• Luôn rửa tay sạch sau khi vệ sinh và tiếp xúc ở những nơi công cộng.

Phòng chống bệnh viêm họng là điều cần thiết và cấp bách. Nếu xuất hiện tình trạng đau họng kéo dài, hoặc bất cứ dấu hiệu bất thường nào kể trên. Việc giữ gìn sức khỏe, sống lành mạnh là điều cần thiết giúp nâng cao hệ miễn dịch là chìa khóa để phòng tránh bệnh, nâng cao hệ miễn dịch và phòng tránh lây nhiễm cho người xung quanh.

6. Làm sao để phòng ngừa đau họng và đau đầu hiệu quả?

Theo nhiều nhà nghiên cứu, bạn có thể tự bảo vệ bản thân trước chứng đau họng và đau đầu bằng nhiều biện pháp đơn giản khác nhau, chẳng hạn như:

Thay đổi chế độ sinh hoạt giúp phòng ngừa triệu chứng đau họng

• Tập thói quen vệ sinh tay tốt: thường xuyên rửa tay với nước sạch và xà phòng, đặc biệt sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn hay đưa tay chạm lên mặt, mũi hoặc miệng.
• Hạn chế chia sẻ đồ ăn, nước uống và đặc biệt là vật dụng cá nhân với người khác.
• Che miệng khi ho hoặc hắt hơi. Cách tốt nhất là bạn nên sử dụng khăn giấy để che miệng và vứt nó vào thùng rác sau khi dùng xong.
• Hạn chế tiếp xúc với người bệnh. Nếu bạn đang bị ốm, hãy ở nhà và tránh đến những chỗ đông người.
• Đối với trường hợp dị ứng, bạn cần cố gắng tránh xa các tác nhân gây dị ứng nhiều nhất có thể.
• Thực hành quan hệ tình dục an toàn là biện pháp phòng ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục hiệu quả nhất. Đừng quên sử dụng bao cao su cũng như giới hạn số lượng bạn tình nhé.
• Hạn chế uống rượu và cố gắng bỏ thuốc lá để giảm nguy cơ phát triển ung thư đầu và cổ.

Nguồn tham khảo:

Sore Throat 101: Symptoms, Causes, and Treatment. https://www.healthline.com/health/sore-throat

Sore throat. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sore-throat/diagnosis-treatment/drc-20351640