Phong trào 5 xung phong là gì

Viết tiếp trang sử vẻ vang của phong trào "Năm xung phong"

Hưởng ứng phong trào "Năm xung phong", lớp lớp thanh niên miền Nam đã lên đường tòng quân đánh giặc. Đó là khao khát, là lý tưởng, là lẽ sống, là danh dự của lớp thanh niên thời kỳ ấy. Ở đâu có đoàn viên thanh niên, ở đó có khí thế sôi nổi của “Năm xung phong”.

Phong trào “Năm xung phong” đã thắp sáng ngọn lửa hào hùng, khơi dậy và cổ vũ phong trào cách mạng cho lớp lớp thanh niên trẻ miền Nam trong công cuộc đấu tranh chống Mỹ cứu nước. Cùng với phong trào “Ba sẵn sàng” của thanh niên miền Bắc, “Năm xung phong” ở miền Nam hòa thành bản anh hùng ca của tuổi trẻ Việt Nam đánh Mỹ, cổ vũ mọi tầng lớp thanh niên đoàn kết và chiến đấu dưới khẩu hiệu: “Tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”.

Thanh niên xung phong miền Nam bốc dỡ hàng hóa phục vụ chiến đấu.

Nguồn: Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Hoà nhịp với phong trào "Ba sẵn sàng" của thanh niên miền Bắc, từ ngày 17 đến 26/3/1965, Đại hội Đoàn Thanh niên Nhân dân Cách mạng Việt Nam lần thứ I đã họp tại căn cứ kháng chiến Tây Ninh, kiểm điểm công tác xây dựng Đoàn và phong trào thanh niên sau ngày ký Hiệp định Giơnevơ [1954] và đề ra phương hướng công tác Đoàn, phong trào thanh niên miền Nam trong giai đoạn tới.

Tại Đại hội, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đã thay mặt Đảng trao nhiệm vụ phát động phong trào "Năm xung phong" với các nội dung là:

1. Xung phong tiêu diệt thật nhiều sinh lực địch.

2. Xung phong tòng quân và tham gia du kích chiến tranh.

3. Xung phong đi dân công và thanh niên xung phong phục vụ tiền tuyến.

4. Xung phong đấu tranh chính trị và chống bắt lính.

5. Xung phong sản xuất nông nghiệp trong nông hội.

Tháng 6/1966, Ban Thường vụ Trung ương Đoàn Thanh niên Nhân dân cách mạng và Trung ương Hội LHTN giải phóng chủ trương đẩy mạnh phong trào "Năm xung phong" lên một bước mới với khí thế "Phất cao cờ Năm xung phong, thanh niên thành đồng thừa thắng xông lên đánh bại hoàn toàn Mỹ - Ngụy". Phong trào "Năm xung phong" đi vào cuộc sống, chiến đấu của tuổi trẻ miền Nam bằng nhiều hình thức phong phú, linh hoạt, được nhiều cơ sở Đoàn kiên trì thực hiện như: Tổ chức cho thanh niên xung phong chống bắt lính, tuyên truyền cách mạng cho nhân dân, xung phong tham gia cung ứng cho chiến trường, tham gia du kích, diệt ác, phá kìm…

Những cái tên sẽ mãi đi vào lịch sử đấu tranh cách mạng như: Phan Hành Sơn, 21 tuổi đời, diệt số lượng địch gấp 21 lần số tuổi; Hồ Văn Mên, tuy chỉ 13 tuổi, đã mưu trí đánh địch giữa thị xã, diệt một lúc 59 tên, phần lớn là sĩ quan… sẽ mãi được nhắc nhớ bởi tinh thần xung phong, bất chấp hiểm nguy để đương đầu giữa lòng địch… Những đôi thanh niên mới cưới sẵn sàng hy sinh tình riêng, từ biệt nhau lên đường chiến đấu, xả thân vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Những gia đình có 5 - 7 anh chị em lần lượt hy sinh, chỉ còn lại người con út chưa đủ tuổi vẫn thiết tha được lên đường cầm súng…

Những tấm gương hy sinh anh dũng, những hình ảnh cao đẹp đó chính là biểu trưng ngời sáng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam, được lớp lớp các thệ hệ thanh niên miền Nam nói riêng, thanh niên Việt Nam nói chung khẳng định và tô thắm.

Trong công cuộc giải phóng miền Nam thống nhất Tổ quốc, với tinh thần "Không có gì quý hơn độc lập, tự do", dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, phong trào "Năm xung phong" của thanh niên miền Nam đã quyết tâm thực hiện cho được mục tiêu "đánh cho Mỹ cút, đánh cho Ngụy nhào", giải phóng hoàn toàn miền Nam, đem lại độc lập, tự do, thống nhất cho Tổ quốc, cùng toàn dân tộc làm nên Đại thắng mùa Xuân 1975, thu non sông về một mối, cả nước vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.

Nối tiếp truyền thống vẻ vang ấy, các thế hệ thanh niên Việt Nam đã đồng sức, đồng lòng, luôn là lực lượng tiên phong cùng cả nước xây dựng chủ nghĩa xã hội; không ngừng nỗ lực rèn luyện, học tập và phấn đấu, thi đua thực hiện phong trào "Ba xung kích làm chủ tập thể", xung kích trên những tuyến đầu gian khó, hàn gắn vết thương chiến tranh, lập những khu kinh tế mới trù phú.

Bước vào thời kỳ đổi mới, truyền thống "Năm xung phong" một lần nữa được phát huy cao độ, hiệu triệu và cổ vũ, động viên to lớn các thế hệ thanh niên Việt Nam trong các phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ. Các phong trào "Thi đua, tình nguyện xây dựng và bảo vệ Tổ quốc", "Năm xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc", "Bốn đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp", đặc biệt là phong trào "Thanh niên tình nguyện" đã thể hiện rõ nét vai trò xung kích, sáng tạo và sức trẻ của thanh niên, sẵn sàng dấn thân đến những nơi gian khó, cống hiến tuổi xuân cho đất nước.

Những đảo Thanh niên, làng Thanh niên lập nghiệp, những cung đường thanh niên xung phong, hay các trung tâm cai nghiện ma tuý và giải quyết việc làm cho thanh niên... là những mẫu hình hoạt động tiêu biểu của tuổi trẻ Việt Nam nói chung và lực lượng thanh niên xung phong nói riêng trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, để lại ấn tượng và tình cảm tốt đẹp trong cộng đồng.

Nửa thế kỷ đã trôi qua, tự hào về truyền thống của phong trào "Năm xung phong", khắc ghi công lao của các thế hệ thanh niên đi trước, thế hệ trẻ Việt Nam hôm nay nguyện chung sức, chung lòng học tập và làm theo lời Bác, cống hiến sức trẻ và trí tuệ cho đất nước, viết tiếp trang sử vẻ vang của phong trào "Năm xung phong" trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; quyết tâm lập nên những chiến công mới, cùng toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta thực hiện thắng lợi mục tiêu: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Nguồn Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam

13/03/2015 14:44

Cùng với phong trào “3 sẵn sàng” của thanh niên, phong trào “3 nhất” trong quân đội, “Gió Ðại phong” trong nông nghiệp ở miền Bắc, đầu năm 1965, Ðại hội Ðoàn Thanh niên Nhân dân cách mạng miền Nam đã đề ra phong trào “5 xung phong” chống Mỹ cứu nước nhằm tập hợp mọi tầng lớp thanh niên ở cả 3 vùng: giải phóng, tạm chiếm và đô thị đánh bại cuộc chiến tranh cục bộ của đế quốc Mỹ.

Ðó là xung phong tiêu diệt nhiều sinh lực địch; xung phong tòng quân và tham gia du kích chiến tranh; xung phong đấu tranh chính trị, chống bắt lính; xung phong đi dân công và thanh niên xung phong [TNXP] phục vụ tiền tuyến và xung phong sản xuất nông nghiệp.

Nhiệm vụ cho từng đối tượng thanh niên đã rõ ràng. Thanh niên trong quân đội xung phong đánh giỏi, thắng lớn, tiêu hao, tiêu diệt nhiều sinh lực địch. Ðối với thanh niên nông thôn vùng căn cứ, giải phóng thì có nhiều sự lựa chọn, hoặc xung phong tòng quân bổ sung vào các đơn vị tập trung, hoặc tham gia dân quân du kích làm nòng cốt trong chiến tranh Nhân dân; hoặc xung phong đi dân công và TNXP phục vụ tiền tuyến; hoặc sản xuất nông nghiệp, tạo ra nhiều lương thực, của cải nuôi quân đánh giặc. Ðối với thanh niên vùng tạm chiếm và đô thị thì xung phong đấu tranh chính trị chống bắt lính, đôn quân. 1 phong trào có khả năng bao quát mọi tầng lớp thanh niên nam nữ, kể cả nhận thức, giác ngộ chính trị thời cuộc khác nhau cũng có thể tham gia.

Phong trào "5 xung phong" đã giúp cho các cấp bộ Ðoàn từ tỉnh đến cơ sở đều có khả năng vận dụng phổ biến, tập hợp thanh niên dưới mọi hình thức như tuyên truyền nhỏ lẻ, hái hoa dân chủ đến cắm trại, các buổi văn nghệ. Ðặc biệt, phong trào này còn giúp các cấp uỷ Ðảng chỉ đạo phong trào hành động cách mạng trong thanh niên thông qua các nội dung của nó.

Trong các năm 1965-1968 có thể gọi là đỉnh cao của phong trào "5 xung phong". Hàng ngàn thanh niên tòng quân, lực lượng vũ trang không ngừng lớn mạnh, chuẩn bị cho Tết Mậu Thân 1968. Tháng 5/1965, Ðại hội TNXP Nguyễn Việt Khái I đã làm lễ xuất quân về “R”. Sau đó, Ðại hội TNXP Nguyễn Việt Khái II và III cũng được thành lập với bộ khung lãnh đạo, chỉ huy là cán bộ Ðoàn, làm nòng cốt trong Liên đội I TNXP Tây Nam Bộ. Hàng trăm TNXP, hầu hết là nữ, có người tuổi đời từ 15, 16 đã trở thành người chiến sĩ thực thụ, gánh trên vai 2 nhiệm vụ chiến đấu để phá vây, mở đường vận chuyển; vận chuyển vũ khí và các khí tài khác phục vụ chiến đấu của quân, dân miền Tây Nam Bộ.

1 đội TNXP hoạt động vùng ven thị xã, ấp chiến lược cũng được thành lập, hỗ trợ quần chúng phá kềm, phá ấp chiến lược, trở về ruộng vườn sản xuất và chiến đấu, rút thanh niên ra vùng giải phóng, tránh bắt lính đôn quân và hướng dẫn hành động cách mạng.

Từ chiều sâu của phong trào "5 xung phong", phong trào toàn dân xây dựng ấp, xã chiến đấu, cắm cọc chống trực thăng đổ quân mà thanh niên là nòng cốt. Hàng ngàn cuộc đấu tranh chính trị trực diện với hàng vạn người tham gia có phần lớn là nữ thanh niên, chống bắt lính, đôn quân, chống bắt giết người vô tội, đòi dân sinh dân chủ. Nhiều thanh niên trong vùng giải phóng có khi phải phát cỏ, cấy lúa, gặt hái ban đêm để tránh máy bay địch.

Những năm ác liệt, cam go nhất của cách mạng miền Nam 1969-1971, Trường Bồi dưỡng cán bộ của Tỉnh đoàn vẫn mở, khi thì ở Xẻo Ðước - Phú Mỹ, khi thì Rạch Chèo - Tân Hưng Tây, khi thì ở kinh Tư Là - Năm Căn. Mái lá che mưa nắng, vạc nằm bằng róng đước; mò cá, bắt cua tự lo bữa ăn. Phong trào "5 xung phong" chống Mỹ cứu nước trở thành nội dung chính khoá. Hàng trăm cán bộ được bồi dưỡng trở về cơ sở làm tăng thêm sức truyền lửa cho phong trào "5 xung phong". Các cán bộ chủ chốt của Tỉnh đoàn như Lâm Chí Khảm [Út Cũ], Phó Bí thư Tỉnh đoàn, được điều làm chính trị viên Tiểu đoàn U Minh 2, Ngô Quang Nhơn [Tư Ðạo] làm Chính trị viên Tiểu đoàn U Minh 3. Cuộc biểu dương lực lượng với quy mô gần 1 vạn thanh niên từ các nơi kéo về Trần Mót - Tân Hưng kỷ niệm 42 năm thành lập Ðoàn TNCS Hồ Chí Minh, chào mừng thắng lợi Hiệp định Paris làm tăng thêm hào khí sức trẻ. Với khẩu hiệu “Xung phong lên trước, lướt mọi gian nguy, đâu cần cũng đi, tiến lên dứt điểm” đã tiến đến mùa xuân 1975 đại thắng.

Từ chiều sâu của phong trào "5 xung phong", những thanh niên Cà Mau trong Liên đội 1 TNXP Tây Nam Bộ bằng máu xương, mồ hôi và cả nước mắt vượt qua mưa bom, bão đạn, đói cơm, khát nước, bệnh tật đã biến con đường 1C thành huyền thoại, thành sự ngưỡng mộ, có khi đến thán phục của những người đã từng trải qua 2 cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc.

Sự vinh danh những Anh hùng lực lượng vũ trang như Nguyễn Thị Hồng Láng, Nguyễn Thị Ðẹp, Hồ Thị Kỷ, Dương Thị Cẩm Vân và hàng trăm anh hùng khác là việc làm công bằng với lịch sử. Tôi đặc biệt chú ý rất nhiều tấm gương và phẩm chất anh hùng khác không bao giờ được xướng tên như Ðoàn Văn Hiệp [Năm Nhựt] nhân viên mã thám của Văn phòng Tỉnh uỷ Cà Mau. Ðoàn Văn Hiệp đã kịp thời cung cấp thông tin địch ở Ðặc khu Bình Hưng hành quân biệt kích vào khu vùng 388 theo hướng Ðòn Dong - Tân Quảng đánh phá trại giam của ta, giải thoát tù binh, tề điệp gian ác bị giam giữ cải tạo để bộ đội ta phục kích tiêu diệt gọn Tiểu đoàn bảo an 47 và 1 trung đội thám báo khét tiếng gian ác có cố vấn Mỹ và tên Thiếu tá Hồ, Tiểu đoàn trưởng, bắt sống hàng chục tên, có 1 cố vấn Mỹ, bảo toàn khu căn cứ vào ngày 5/7/1966.

3 tháng sau, anh cũng đã báo tin cho hội nghị Tỉnh uỷ ở Bù Mắt - Năm Căn tránh được đợt ném bom của máy bay địch. Trên đường về lán làm việc, anh đã hy sinh trong trận bom đó ở tuổi còn rất trẻ.

Năm Tuấn cán bộ phụ trách đô thị của Tỉnh đoàn đã hy sinh trong cuộc Tổng tiến công Xuân Mậu Thân 1968 ở mũi tiến công vào phường 11 [cũ]. 4 con người cường tráng, nhiệt huyết, phơi phới sức trẻ Nguyễn Minh Lối, Mười Thâm và 2 cán bộ thiếu nhi Bùi Thanh Thế, Huỳnh Chí Nam trong 1 chuyến qua sông định mệnh đêm 21/7/1969 ở vàm Rạch Ruộng - Sông Ðốc; Cỗ Minh Thắng cán bộ Tỉnh đoàn ở Bảy Ghe - Khánh Bình Tây [cũ].

Chiến tranh kết thúc, phong trào "5 xung phong" đã thấm sâu trong hàng vạn thanh niên Cà Mau suốt quá trình 10 năm, góp phần hình thành 1 lực lượng không gì ngăn cản nổi trong đại thắng mùa xuân 1975. Thắng lợi trong chiến tranh bao giờ cũng đánh đổi bằng xương máu, sẽ không thể kể hết. Bởi, trong tất cả các xã, phường, thị trấn ở Cà Mau đều có bia ghi danh những người đã ngã xuống vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Trong hàng ngàn người con trai, con gái đó đã đem tuổi xuân của mình quyết sống ngang tầm vóc của thời đại, vì phong trào "5 xung phong"./.

Nguyễn Thái Thuận, nguyên UVTV Tỉnh đoàn Cà Mau