Quán triệt quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về “cán bộ là cái gốc của mọi việc”, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn xác định công tác cán bộ là vấn đề trọng yếu, khâu đột phá, then chốt để xây dựng Đảng thực sự vững mạnh; là nhân tố quyết định đến sự thành bại của cách mạng Việt Nam. Thực tiễn 90 năm để từ khi Đảng ra đời và lãnh đạo cách mạng Việt Nam đã cho thấy rất rõ vai trò của đội ngũ cán bộ đối với thành công của Đảng trong lãnh đạo, đưa tới những thắng lợi của cách mạng Việt Nam, kể cả trong cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân cũng như trong xây dựng chủ nghĩa xã hội và tiến hành công cuộc đổi mới. Đặc biệt, trong nhiệm kỳ Đại hội XII, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo việc rà soát, bổ sung, sửa đổi và ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, quy định, ... về công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ để thực hiện. Theo đó, công tác cán bộ từ Trung ương đến địa phương đã có nhiều đổi mới, được tập trung lãnh đạo chỉ đạo toàn diện, đồng bộ và đạt được nhiều kết quả quan trọng; về tổng thể, đội ngũ cán bộ đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, như Báo cáo tổng kết công tác xây dựng Đảng và thi hành Điều lệ Đảng trình bày tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII cũng đã nêu thì công tác cán bộ và chất lượng đội ngũ cán bộ cũng còn có những hạn chế ảnh hưởng đến chất lượng công tác xây dựng Đảng và năng lực lãnh đạo của Đảng.
Xuất phát từ thực trạng như vậy, tại Đại hội XIII, khi rút ra các bài học kinh nghiệm từ thực tiễn công cuộc đổi mới, trực tiếp là 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XII, Báo cáo chính trị Đại hội XIII đã rút ra 5 bài học kinh nghiệm. Bài học kinh nghiệm đầu tiên là về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, hệ thống chính trị, trong đó nhấn mạnh: “…công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng phải được triển khai quyết liệt, toàn diện, đồng bộ, thường xuyên cả về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ”. Đồng thời, trong Báo cáo tổng kết công tác xây dựng Đảng và thi hành Điều lệ Đảng khi rút ra các bài học kinh nghiệm trong công tác xây dựng Đảng thì bài học thứ ba được khẳng định là: “phải thấm nhuần sâu sắc quan điểm công tác cán bộ là nhiệm vụ "then chốt" của công tác xây dựng Đảng, có liên quan đến sự sống còn của Đảng và vận mệnh của chế độ; cán bộ là cái gốc của mọi công việc, là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng. Vì vậy, phải đặc biệt coi trọng xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược và người đứng đầu thật sự có đức, có tài, có uy tín trong Đảng và nhân dân”.
So với Đại hội XII, Đại hội XIII đã nhấn mạnh xây dựng Đảng về cán bộ. Đây là bước phát triển về nhận thức của Đảng ta. Đồng thời, Đại hội cũng xác định rõ: “Công tác cán bộ phải thực sự là “then chốt của then chốt”, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ…”. Trong các nhiệm vụ, giải pháp công tác xây dựng Đảng được nêu tại Đại hội XIII cũng có những điểm mới so với Đại hội XII khi bổ sung một số nhiệm vụ, giải pháp mới trong xây dựng Đảng về cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược và người đứng đầu:
Thứ nhất, về yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ, Đại hội XIII xác định: Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ. Hoàn thiện thể chế, quy định về công tác cán bộ, tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí, cơ chế đánh giá cán bộ. Xây dựng đội ngũ cán bộ, trước hết là người đứng đầu có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung, có uy tín cao và thực sự tiên phong, gương mẫu, là hạt nhân đoàn kết.
Thứ hai, về trách nhiệm của người đứng đầu và kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ, Đại hội xác định: Xây dựng quy định về thẩm quyền, trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác cán bộ và quản lý cán bộ; thực hiện tốt quy định về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ, chống chạy chức, chạy quyền; xử lý nghiêm minh, đồng bộ kỷ luật đảng, kỷ luật hành chính và xử lý bằng pháp luật đối với cán bộ có vi phạm, kể cả khi đã chuyển công tác hoặc nghỉ hưu.
Thứ ba, về cơ chế, chính sách, Đại hội xác định: Tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách tạo động lực cho cán bộ phấn đấu, toàn tâm, toàn ý với công việc. Coi trọng và làm tốt công tác bảo vệ cán bộ, bảo vệ chính trị nội bộ. Kiên quyết phòng, chống các biểu hiện bè phái, "lợi ích nhóm" và lợi dụng các phương tiện thông tin đại chúng để xuyên tạc sự thật, kích động, gây rối, chia rẽ làm mất đoàn kết nội bộ.
Những quan điểm của Đảng về xây dựng đội ngũ cán bộ được nêu trong các văn kiện Đại hội XIII, chính là những định hướng, những quan điểm có tính chất chỉ đạo đòi hỏi các cấp, các ngành và toàn thể cán bộ, đảng viên phải nhận thức đầy đủ và nêu cao tinh thần trách nhiệm trong cùng tham gia công tác xây dựng Đảng về cán bộ để góp phần xây dựng Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh, ngang tầm nhiệm vụ cách mạng trong thời kỳ mới. Đặc biệt, đối với Trường Chính trị là nơi tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý hoặc nguồn cán bộ lãnh đạo, quản lý của các địa phương, các đơn vị trên địa bàn toàn tỉnh. Cho nên, việc cập nhật để kịp thời đưa các chủ trương, đường lối, quan điểm chỉ đạo của Đảng nói chung, quan điểm của Đảng trong Văn kiện Đại hội XIII về xây dựng đội ngũ cán bộ vào trong các bài giảng là yêu cầu tất yếu của giảng viên để vừa góp phần đưa nghị quyết vào cuộc sống, nhưng đồng thời cũng góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ - một trong những khâu quan trọng của công tác cán bộ.
Trong các môn học thuộc chương trình Trung cấp lý luận chính trị ở Trường Chính trị thì môn Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam là môn học nhằm cung cấp cho người học những kiến thức về lịch sử quá trình hình thành, phát triển của Đảng và vai trò lãnh đạo của Đảng đối với cách mạng Việt Nam; những bài học kinh nghiệm trong quá trình Đảng lãnh đạo cách mạng để từ đó giúp người học củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao ý chí và hành động cách mạng trong thực hiện mục tiêu cách mạng do Đảng đề ra và lãnh đạo Nhân dân thực hiện, đồng thời có hướng suy nghĩ vận dụng những bài học kinh nghiệm trong quá trình Đảng lãnh đạo cách mạng vào thực tiễn ở địa phương đơn vị. Trong đó, để phân tích làm rõ được lịch sử quá trình hình thành, phát triển của Đảng và vai trò lãnh đạo của Đảng đối với cách mạng thì đòi hỏi trước giảng viên phải thấm nhuần những quan điểm của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh về vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên và vai trò của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Bởi vì, chính cán bộ, đảng viên là lực lượng cấu thành nên tổ chức của Đảng và đóng vai trò quan trọng để tạo nên sức mạnh của Đảng trong quá trình tổ chức lãnh đạo Nhân dân thực hiện các nhiệm vụ cách mạng trong các thời kỳ, vì vậy, quán triệt, vận dụng các Nghị quyết của Đảng về cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ nói chung, Nghị quyết Đại hội XIII nói riêng trong giảng dạy Lịch sử Đảng là một yêu cầu tất yếu, đòi hỏi trong từng bài giảng, giảng viên phải lồng ghép phân tích để vừa làm bật rõ được vai trò to lớn của đội ngũ cán bộ đối với từng chặng đường xây dựng, phát triển của Đảng gắn với những thắng lợi to lớn của cách mạng Việt Nam, nhưng đồng thời cũng phải truyền tải những quan điểm chỉ đạo của Đảng, nhất là quan điểm của Đảng trong văn kiện Đại hội XIII về công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ để mỗi học viên – những cán bộ lãnh đạo và nguồn cán bộ lãnh đạo của các địa phương, đơn vị nắm được để từ đó liên hệ với trách nhiệm của bản thân trong quán triệt, thực hiện quan điểm chỉ đạo của Đảng. Tuy nhiên ở mỗi bài khác nhau thì nội dung, mức độ liên hệ vận dụng và cách thức truyền tải nội dung có sự khác nhau để phù hợp với mục tiêu của từng bài trong môn học. Cụ thể:
Ngay trong bài đầu tiên của môn Lịch sử Đảng, khi phân tích về quá trình vận động thành lập Đảng, giảng viên phải lồng ghép phân tích để học viên thấy được là ngay trong quá trình chuẩn bị những điều kiện thành lập Đảng, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã rất chú trọng việc chuẩn bị tiền đề về tổ chức và cán bộ cho việc thành lập Đảng cộng sản ở nước ta thông qua việc lựa chọn những thanh niên ưu tú để dìu dắt, định hướng con đường hoạt động cách mạng cho họ, đồng thời thông qua hội Việt Nam cách mạng thanh niên để mở các lớp huấn luyện cho thanh niên yêu nước và lựa chọn những thanh niên ưu tú cử đi học ở Trường Đại học Phương Đông của Liên Xô, trường quân sự Hoàng Phố của Trung Quốc; tổ chức phong vô sản hóa để rèn luyện hoạt động thực tiễn cho cán bộ. Chính vì vậy, ngay khi mới vừa ra đời, Đảng đã có đội ngũ cán bộ cốt cán làm nòng cốt để không ngừng xây dựng, phát triển hệ thống tổ chức của Đảng và tuyên truyền, vận động, tổ chức lãnh đạo Nhân dân đấu tranh. Đây chính là một trong những cơ sở thực tiễn cho việc sau này trong quá trình lãnh đạo cách mạng, công tác cán bộ luôn được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng coi là gốc của mọi công việc và đến Đại hội XIII đã khẳng định việc xây dựng đội ngũ cán bộ “là then chốt của then chốt”. Đặc biệt, khi phân tích về nội dung, cách thức huấn luyện cán bộ của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc thông qua Hội Việt Nam cách mạng thanh niên, giảng viên có thể lồng ghép liên hệ với quan điểm của Đại hội XIII về xây dựng đội ngũ cán bộ, để học viên thấy được Đại hội XIII đã có sự quán triệt và vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh trong việc đề ra các quan điểm xây dựng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ hiện nay phải có “bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung, có uy tín cao và thực sự tiên phong, gương mẫu, là hạt nhân đoàn kết”. Bởi vì, ngay từ trong các lớp huấn luyện của Hội Việt Nam cách mạng thanh niên mà lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc là người giảng dạy chính, Người đã rất chú trọng việc huấn luyện, xây dựng những cán bộ có cả đức và tài, trong đó trước hết là phải có “tư cách đạo đức cách mạng” và phải có cả nghiệp vụ tuyền truyền vận động Nhân dân, dám xả thân, lăn lộn trong thực tiễn cùng giai cấp công nhân và Nhân dân lao động.
Cũng trong bài đầu tiên và các bài tiếp theo khi đề cập đến vai trò lãnh đạo của Đảng trong các thời kỳ cách mạng, những thành tựu cơ bản của cách mạng Việt Nam và các bài học kinh nghiệm lãnh đạo của Đảng kể cả trong cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, cũng như trong xây dựng chủ nghĩa xã hội, công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, giảng viên phải lồng ghép và lựa chọn những thông tin phù hợp truyền tải đến học viên và trao đổi, thảo luận với học viên để chứng minh, phân tích làm bật rõ được sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với việc xây dựng đội ngũ cán bộ trong các thời kỳ cách mạng và vai trò của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong từng chặng đường xây dựng, phát triển của Đảng. Trong đó, giảng viên có thể dẫn chứng để học viên thấy rõ là ngay từ trong quá trình đấu tranh giành chính quyền, cũng như khi Đảng trở thành Đảng cầm quyền cho đến nay, trong thời chiến cũng như thời bình, nơi chiến trường hay tại hậu phương, trong chiến đấu hay trong học tập, lao động sản xuất, công tác, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta cũng luôn quan tâm công tác cán bộ, dìu dắt đội ngũ cán bộ về mọi mặt, nhất là gương mẫu trong rèn luyện đạo đức cách mạng, thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư,v.v.. trở thành những người công bộc tận tụy và Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng là một mẫu mực của tấm gương đạo đức cách mạng, hết lòng tận tụy với Đảng, với cách mạng và Nhân dân. Chính vì vậy, trong thời kỳ cách mạng nào, Đảng cũng đều có những thế hệ cán bộ vừa có tài có đức, bản lĩnh, dám xả thân vì nước, vì dân và năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm. Trong đó, trong từng bài, giảng viên có thể dẫn chứng hàng loạt những tấm gương về những cán bộ đã đóng góp rất lớn đối với Đảng và cách mạng.
Đặc biệt, khi phân tích về những bài học kinh nghiệm về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng trong xây dựng chủ nghĩa xã hội, công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, giảng viên phải cập nhật để đưa vào những đánh giá của Đảng trong văn kiện Đại hội XIII về thực trạng đội ngũ cán bộ hiện nay và các quan điểm của Đại hội XIII về nhiệm vụ, giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ trong thời gian tới để học viên liên hệ với trách nhiệm của bản thân và với tổ chức Đảng nơi học viên đang sinh hoạt. Trong đó, phải tăng cường trao đổi với học viên về những kinh nghiệm của các địa phương, đơn vị trong thực hiện công tác cán bộ và những vấn đề đang đặt ra trong xây dựng đội ngũ cán bộ ở các địa phương, đơn vị.
Tóm lại, Đại hội XIII nhấn mạnh nội dung xây dựng Đảng về cán bộ chính là sự kế thừa và nhất quán trong quan điểm của Đảng về việc coi xây dựng đội ngũ cán bộ là gốc, “là then chốt của then chốt” trong công tác xây dựng Đảng, đồng thời cũng cho thấy quyết tâm của Đảng trong thực hiện xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu cách mạng trong thời kỳ mới. Để hiện thực quá quyết tâm của Đảng, đòi hỏi tất cả các cấp, các ngành và mọi cán bộ, đảng viên phải quán triệt sâu sắc để thực hiện, trong đó với chức năng nhiệm vụ của trường chính trị, thì hơn ai hết, giảng viên trường chính trị phải là những người phải nghiên cứu sâu sắc để vận dụng đưa vào các bài giảng trong các môn học, trong đó có môn Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam nhằm vừa góp phần nâng cao chất lượng đạo tạo bồi dưỡng cán bộ của nhà trường, vừa góp phần đưa Nghị quyết nhanh chóng đi vào thực tiễn thông qua chính các học viên của nhà trường.
Th.s Lê Hải Yến
Giảng viên Khoa Xây dựng Đảng