Vi sao nhân dân khắp nơi nổi dậy chống lại và lật đổ nhà Tần

Nước Tần phải trải qua mấy đời nỗ lực không ngừng mới hoàn toàn có thể đoạt được thiên hạ, nhưng lại chỉ lê dài 14 năm, tức là đến đời vua thứ hai thì chấm hết. [ Nhà Tần : Năm 221 TCN – Năm 207 TCN ]Mà Lưu Bang vốn chỉ là một người dân thông thường lại chỉ qua vài năm ngắn ngủi đã lập nên nhà Hán, tiếp nối chính sách nhà Tần, duy trì đến vài trăm năm .[ Nhà Tây Hán : Năm 202 TCN – Năm thứ 9 sau Công nguyên ; Nhà Đông Hán : Năm 25 sau Công nguyên – Năm 220 sau Công nguyên ]

Sau khi nhà Tần diệt vong, nhà Hán tiếp nối nhà Tần, tiếp tục thực hiện chế độ tập quyền trung ương, vẫn phân chia các vùng như trước, nhưng lại tạo ra kết quả khác biệt? Lý do cụ thể như sau:

Lý do thứ nhất

Từ thời Xuân Thu tranh bá, đến Chiến Quốc chiến loạn tổng số khoảng chừng bốn trăm, năm trăm năm lịch sử dân tộc, mối quan hệ giữa nhà Tần cùng sáu vương quốc khác, trên là quân vương dưới là bách tính đều có vô số xích míc thù hận, quy trình nhà Tần thống nhất quốc gia hay nói cách khác là quy trình chinh phục và nô dịch .Nhà Chu duy trì chính sách phân phong gần nghìn năm, những vương quốc thời Chiến Quốc đều là những vương quốc đã có nền tảng vững chãi, sống sót từ vài chục đến vài trăm năm, thế lực phức tạp rối ren, có sức tác động ảnh hưởng nhất định không hề xóa bỏ trong một sớm một chiều, mà cần phải qua cả một quy trình lâu bền hơn .Nhà Tần dù đã tàn phá được cả sáu nước, nhưng dân chúng những vương quốc ấy vẫn ở đó, dù xét về tâm lí hay về tình cảm thì họ cũng khổng thể thuận tiện đồng ý việc vương quốc mình bị thôn tính. Thực ra, so với người dân, ai hoàn toàn có thể đem đến cho họ đời sống tốt đẹp thì người ấy chính là người tốt, trước đây vốn còn hoàn toàn có thể xoay sở mà sống, nay lại không hề sống nổi, chắc như đinh sẽ phát sinh tưởng niệm với cố quốc rất lâu rồi .

Các cuộc nổi dậy của dân chúng khiến nhà Tần mau chóng sụp đổ .Mà nhà Tần lại không đề ra những giải pháp nhằm mục đích an dân, khiến cho nhân dân những vương quốc khác đều tưởng niệm cố quốc của mình, bài xích nhà Tần, cho rằng nhà Tần chính là kẻ xâm lược, một thế lực phi chính nghĩa, nhân dân những nước tự nhận mình là những nô lệ mất nước, lòng dân xê dịch không yên .Hơn thế, trong quy trình nhà Tần triển khai chính sách TW tập quyền, chia thành những quận huyện để quản lý, vừa khởi đầu đã thực thi một cách triệt để, sử dụng đấm đá bạo lực để trấn áp, không coi nhân dân sáu nước khác là con người, đối xử tàn khốc. Mà nhà Hán lại có cách làm nhẹ nhàng hơn, chính sách chia quận huyện cũng được triển khai theo từng bước, thậm chí còn đến bước chế định sau cuối cũng không hề triệt để như nhà Tần đã làm .

Lý do thứ hai

Nhà Tần là vương quốc theo chế độ quân chủ chuyên chế, mọi mặt thể chế đều xoay quanh những cuộc cuộc chiến tranh. Thông qua việc chặt đầu, chém giết để triển khai xong thể chế, trong thời bình, cách này tất yếu không mang lại quyền lợi, vận dụng trong thời kỳ cuộc chiến tranh thì hoàn toàn có thể mang lại hiệu suất cao, nhưng trong thời bình, nếu về lâu dài hơn, ắt sẽ dẫn đến dân chúng nổi dậy đấu tranh .Sau khi nhà Tần thống nhất quốc gia, yếu tố nhà Tần cần xử lý chính là việc đổi khác chủ trương chính trị, tức là từ một vương quốc coi cuộc chiến tranh là trọng tâm, đổi thành một vương quốc lấy việc quản lý quốc gia làm trọng tâm. Nhưng đáng tiếc là nhà Tần lại không làm điều ấy, mà vẫn cứ liên tục duy trì chủ nghĩa quân chủ tập quyền, thậm chí còn còn vận dụng lên cả sáu nước khác, khiến cho dân chúng vô cùng phẫn nộ, bất mãn .Vốn dĩ việc chinh phạt được sáu nước sẽ mang đến vô hạn đất đai, tài phú cùng dân chúng, hoàn toàn có thể lấp đầy quốc khố, khuyến khích binh lính, còn hoàn toàn có thể dùng để thưởng phạt khuyến khích .Mà nhà Tần sau khi thống nhất những vương quốc, khi việc quản lý quốc gia vẫn chưa đạt hiệu suất cao đã lại mở màn cho kiến thiết xây dựng hàng loạt khu công trình, tu sửa Trường thành, gây cuộc chiến tranh … những việc này đều không thu được ích lợi gì. Cho dù những khu công trình này đều sẽ mang lại quyền lợi về vĩnh viễn, nhưng với quy mô to lớn như vậy, lúc bấy giờ đều vô cùng hao phí, tốn của tốn công .

Việc tập trung chuyên sâu thiết kế xây dựng những khu công trình lớn khiến dân chúng cảm thấy bị áp bức đến kiệt quệ đã khiến nhà Tần không được lòng dân. Tranh vẽ minh họa .Pháp luật không được cải cách, chính sách cứng ngắc, thăm quan hoành hành, với tình hình như vậy, một khi Tần Thủy Hoàng qua đời, thiên hạ tất sẽ đại loạn .Nhà Tần diệt vong, nhà Hán sửa chữa thay thế, từ những sai lầm đáng tiếc của nhà Tần, Vương triều Đại Hán đã có những chủ trương trọn vẹn trái ngược với nhà Tần, mở màn là việc biến hóa những chủ trương chính trị như : Để những binh lính trong quân đội tham gia vào lao động sản xuất ; so với chiêu thức quản lý quốc gia, vận dụng tư tưởng Hoàng Lão, chủ trương thanh tĩnh vô vi, cho dân nghỉ ngơi, nới tay trị dân. Đây không phải là sáng tạo độc đáo vô tình hay ngoài ý muốn, mà là sự giống hệt tư tưởng sau khi đã xem xét kỹ càng, được ghi chép lại rõ ràng trong những tư liệu lịch sử dân tộc .

Lý do thứ ba

Chế độ quận huyện là hình thức tiên phong cho chính sách TW tập quyền. Nhưng vì đây là nhà nước TW tập quyền tiên phong của Trung Quốc, nên cũng chưa thực sự hoàn thành xong, điểm không hoàn hảo nhất ở đây là việc phân loại quyền lực tối cao .Mỗi một địa phương đều có những thế lực riêng, khi họ không được chia quyền lực tối cao mà lại nắm trong tay một thế lực nhất định, sẽ nghĩ đến việc nổi dậy lật đổ chính quyền sở tại, đoạt thiên hạ, hoặc tối thiểu là tự lập đất quản lý .Thời nhà Tần, những quý tộc cũ của Sở quốc vì không được phân loại quyền lực tối cao, đã tự mình nổi dậy dấy binh tạo phản .

Trong diễn tiến chế độ của Trung Quốc cổ đại, một trong các hướng đi quan trọng chính là việc củng cố chế độ phân chia quyền lực. Từ việc Hoàng đế ban mệnh lệnh, đến các cơ quan kiểm tra, thực hiện, đến chế độ cửu phẩm trung chính, đến chế độ khoa cử. Trên thực tế chính là không ngừng mở rộng, thể chế hóa phạm vi phân chia quyền lực. Thời nhà Tần, nếu có chế độ khoa cử, thì các quý tộc cũ nước Sở cũng chưa hẳn đã dấy binh tạo phản. Việc phân chia quyền lực thông qua khoa cử chắc chắn sẽ dễ dàng khống chế cũng đỡ tốn kém hơn so với tổ chức chiến tranh.

Xem thêm: NHÀ Ở NÔNG THÔN TRUYỀN THỐNG BẮC BỘ

Nhà Tần là một triều đại đoản mệnh trong lịch sử vẻ vang Nước Trung Hoa .Thời nhà Hán, để thỏa hiệp và xoa dịu những thể lực địa phương, chính sách kiểm tra, tiến cử đã được hình thành. Chế độ kiểm tra tiến cử nói một cách dễ hiểu là cho những thế lực địa phương thời cơ để tiến cử người vào cỗ máy TW. Vì có được thời cơ như vậy, nên đã giảm được xu thế tách rời của những thế lực địa phương, đồng thời những thế lực muốn được phân loại quyền lực tối cao sẽ tự giác không thay đổi thế cục của mình, điều đó đóng vai trò quan trọng trong việc không thay đổi chính trị vương quốc .

Lý do thứ tư

Người quản lý nhà Tần muốn đem cỗ máy vương quốc quản lý và vận hành như một cỗ máy, trong đó, vua sẽ là bộ não duy nhất tinh chỉnh và điều khiển cả cỗ máy, những bộ phận khác sẽ phải phục tùng mệnh lệnh, trở thành ốc vít, không cần phải có tâm lý của riêng mình .Đặc biệt là dân chúng muốn nghị luận việc chính trị, dù là tán dương hay phê phán thì đều sẽ bị xử phạt nghiêm khắc .Cho nên, ngoài trừ những loại sách như sách sử, sách luật, sách về nông nghiệp cùng những ngành nghề kỹ thuật khác, thì những loại sách khác đều không được phép sống sót và lưu hành. Chính quyền TW nhu yếu người dân học hỏi những kỹ thuật từ quan lại. Nói chung là, với nhà Tần, người dân càng lao động chân tay nhiều, ít tâm lý thì càng là người dân tốt .Đến thời nhà Hán, việc cấm người dân tham chính vẫn được liên tục duy trì. Chỉ là cách nhà Hán thống trị không dùng thủ đoạn tàn tệ như nhà Tần, do đó dân chúng vẫn có được đời sống tốt đẹp hơn .Tần Thủy Hoàng vừa qua đời, những những tầng lớp trên của quốc gia khởi đầu tàn sát lẫn nhau. Chỉ trong vòng ba năm, gia tộc họ Mông bị giết hại hàng loạt, hoàng tộc cũng bị tàn sát, mái ấm gia đình Lý Tư cũng bị giết hại, những nguyên lão trọng thần dưới thời Tần Thủy Hoàng đều lần lượt biến mất, sau cuối cả nhà Triệu Cao cũng bị giết hại .Khi Doanh Tử Anh giành được thắng lợi sau hàng loạt cuộc thảm sát, sáu nước xưa kia đã sớm thoát khỏi tầm khống chế của nhà Tần, đội quân phản Tần được xây dựng và sớm đã tiến vào khoanh vùng phạm vi chủ quyền lãnh thổ nhà Tần. Cho nên, Doanh Tử Anh chỉ kịp làm vua 46 ngày đã phải đưa quân đầu hàng, nhà Tần rơi vào diệt vong .

Lý do thứ năm

Sau khi Tần Thủy Hoàng thống nhất sáu nước, chia cả nước thành 36 Q.. Đại bộ phận quân đội nhà Tần bị chia cắt, dời đến từng địa phương, trở thành một phần thuộc khu vực ấy .Việc chia quân đến những quận huyện, dù sẽ giúp duy trì không thay đổi những địa phương, nhưng cũng không tránh được mặt hại. Bởi vì số lượng những quận huyện khá nhiều, quân đội cũng phải chia ra những nơi, cho nên vì thế số lượng quân đội những khu vực đơn vị chức năng lại khá ít, nếu phải đương đầu với số lượng phần đông quân khởi nghĩa, sẽ không kịp tập hợp lại chống trả, ngược lại sẽ thuận tiện bị quân khởi nghĩa tiến công, từng bước bị tàn phá .

Tranh vẽ minh họa .Có một người tên là Lư Sinh, ông tìm được cuốn ” Lục Đồ Thư “, nói rằng về sau nhà Tần sẽ bị người Hồ diệt. Cho nên, Tần Thủy Hoàng luôn coi Hung Nô ở phía Bắc là quân địch lớn nhất của nhà Tần, nên đã phái đại tướng quân Mông Điềm thống lĩnh ba mươi vạn binh mã, tu sửa Trường thành, chinh phạt Hung Nô .Ba mươi vạn quân do Mông Điềm chỉ huy chính là quân nòng cốt của nhà Tần, là đội quân tinh luyện nhất. Sau này, Mông Điềm bị Tần Nhị Thế và Triệu Cao sát hại, đội quân này do phó tướng Vương Ly thống lĩnh .Về sau, khi quân khởi nghĩa khắp nơi nổi dậy, Tần tướng Chương Hàm tập hợp hơn mười vạn lao dịch, dàn trận chống lại quân khởi nghĩa. Sau đó, Chương Hàm thống lĩnh lực lượng lao dịch, theo lệnh Tần Nhị Thế hợp lại với quân Trường thành do Vương Ly đứng vị trí số 1, đem quân khởi nghĩa Triệu Địa bao vậy tại Cự Lộc. Các cánh quân khởi nghĩa khác nhanh gọn mang quân đến tiếp viện Triệu Địa, đánh bại quân Tần, Vương Ly tử trận, quân Trường thành bị tàn phá .Đối phó với Gia Cát Lượng, Tư Mã Ý đã cất nhắc 1 người, quả nhiên người này về sau trở thành mãnh tướng, đánh cho Thục Hán diệt vongSự thất bại của Vương Ly và quân Trường thành là một đòn đả kích nghiêm trọng với nhà Tần, chứng tỏ nhà Tần không hề chống lại được nghĩa quân khởi nghĩa .

Tóm lại, khi dân chúng sáu nước phải trải qua chiến tranh hàng trăm năm, những vết thương còn lưu lại vẫn chưa lành hẳn, nhà Tần lại cai trị tàn bạo, sát muối lên vết thương của nhân dân, cùng với sự thối nát hủ bại của bộ máy chính quyền, chế độ trung ương tập quyền tiến hành vừa gấp gáp vừa ác liệt, khiến cho lòng dân oán than, cùng nhau nổi dậy chống lại triều đình.

Xem thêm: Chung tình yêu nông thôn

Nhà Hán tiếp nối đuôi nhau nhà Tần, thừa kế cỗ máy chính trị nhà Tần, gồm có chính sách quan liêu TW tập quyền, thể chế hành chính TW tập quyền [ chính sách quận huyện ] …. nhưng việc thừa kế chỉ mang tính thừa kế tư tưởng, còn về cách làm lại có sự đổi khác to lớn, đồng thời phân loại thành những quy trình tiến độ .Từ những nguyên do và sự độc lạ ở trên, tất cả chúng ta không khó để hiểu được đâu là nguyên do khiến nhà Tần chỉ lê dài qua hai đời vua, còn nhà Hán thừa kế sau lại hoàn toàn có thể duy trì đến vài trăm năm .