Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

Sở Giáo Dục và Đào Tạo Trà Vinh

Trường THPT Trà Cú

Tổ Toán.

Chuyên đề:

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

                                          Gv: Cao Văn Sóc

Năm Học: 2010 – 2011.


I. Lý do chọn đề tài:

Phương trình và bất phương trình chứa dấu giá trị tuyệt đối là kiến thức rất quan trọng trong bộ môn toán nói chung và môn toán 10 nói riêng. Tuy nhiên khi giải phương trình và bất phương trình chứa dấu giá trị tuyệt đối thì học sinh thường lúng túng không biết nên giải như thế nào hay dùng phương pháp nào để giải. hoctoancapba.com

            Vì vậy Tôi viết sáng kiến về “PHƯƠNG TRÌNH  VÀ BẤT PHƯƠNG TRÌNH CÓ CHỨA DẤU GIÁ TRỊ TUYỆT ĐỐI” nhằm củng cố và giải tốt bài toán PHƯƠNG TRÌNH VÀ BẤT PHƯƠNG TRÌNH CHỨA DẤU GIÁ TRỊ TUYỆT ĐỐI.

II. Phương pháp:

          Nghiên cứu thực nghiệm tại lớp 10A1 Trường THPT Trà Cú năm học 2009 – 2010.

III. Nội dung:

Vấn đề 1: Phương pháp chia khoảng.

            ª Dùng định nghĩa:

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

            ª Xét dấu các biểu thức trong dấu giá trị tuyệt đối trên cùng một bảng.

            ªChia ra một số khoảng trên trục số mà mỗi khoảng này ta đã biết dấu của các biểu thức trong trị tuyệt đối.

            ªGiải phương trình, bất phương trình trong khoảng đang xét.

                        Thí dụ: Giải phương trình:

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

                                    Giải:

            Bảng xét dấu:

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
                        0                         
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
                                1                              
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

               +            0            -             

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
              -                  0               +

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

               -            

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
           -             0                +                 
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
             +

            i/

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
:
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

                              

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
.

            ii/ 

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
:
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

                                       

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
.

            iii/

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
:
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
.

            iv/

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
:
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

                                   

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

            Vậy:

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

Bài tập tương tự:

1.      Giải các phương trình:
a.

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

b.
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

c.
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

2.      Giải các bất phương trình.
a.

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
.
b.
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

c.
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

d.
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

3.      Giải phương trình.
        

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

4.      Giải và biện luận.
        

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

5.      Giải hệ
        

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

6.      Tìm tất cả các nghiệm nguyên của hệ.
       

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

Vấn đề 2: Phương pháp biến đổi tương đương.

            ª

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
.

            ª

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

            ª

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

                                        

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

            ª

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

            ª

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

            Thí dụ: Giải và biện luận phương trình:

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
.

                                    Giải:

                        Để phương trình có nghiệm ta phải có điều kiện:

                                   

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

                        Khi đó phương trình đã cho tương đương với:

                                   

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

                            

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

                             

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

                       

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 có nghiệm
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 khi đó nghiệm của nó là:

                                      

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

            Kiểm tra điều kiện:

                        «

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
. Kết hợp với
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 ta có
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

                        «

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

                        «

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
. Gọi
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
.

            Kết luận:

                        «

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

                        «

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

                        «

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

                        «

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

                        «

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

                        «

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

Bài tập tương tự:

1.      Giải các phương trình và bất phương trình.
         a.

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

         b.
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

         c.
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

2.      Giải và biện luận các phương trình:
         a.

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

         b.
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

         c.
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

3.      Giải và biện luận các bất phương trình.
         a.

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

         b.
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

4.      Định

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 để phương trình sau có 4 nghiệm phân biệt:
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

Vấn đề 3: Phương pháp đặt ẩn phụ

                        Thí dụ: Định

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 để phương trình có nghiệm:
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

                                                Giải:

                                    Đặt

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

                        Phương trình đã cho được viết:

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
.hoctoancapba.com

                        Phương trình đã cho có nghiệm

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 có ít nhất 1 nghiệm
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
.

                                    i/ 

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 có nghiệm
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
.

                                    ii/ 

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 có hai nghiệm trái dấu
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
.

                                    iii/ 

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 có các nghiệm đều dương
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
  

                                               

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
          
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
.

            Kết hợp các kết quả đã được, ta đi đến:

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
.

            Vậy:

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
.

Bài tập tương tự:

1.      Giải và biện luận bất phương trình:
      

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

2.      Định

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 để bất phương trình sau có nghiệm:
     
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

3.      Định

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 để phương trình sau có nghiệm duy nhất:
    
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

4.      Định

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 để
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 với mọi
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
.

Vấn đề 4: Phương pháp đồ thị.

            Thí dụ: Tìm

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 để phương trình
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 có nghiệm.                                                   

                        Giải:

           

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

Ta có

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

Số nghiệm của phương trình là số giao điểm của đồ thị hàm số

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 và đường thẳng
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối

Dựa vào đồ thị ta suy ra: phương trình có nghiệm

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
.

Vậy:

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
.

Bài tập tương tự:

1.      Định

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 để phương trình
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 có nghiệm.

2.      Định

Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 để phương trình
Bất phương trình logarit chứa trị tuyệt đối
 có nghiệm.

IV. Kết quả:

            Áp dụng vào việc bồi dưỡng học sinh giỏi.

VI. Kết luận:

          Trên đây Tôi đã nêu một số phương pháp giải phương trình và bất phương trình chứa ẩn  trong dấu giá trị tuyệt đối mà ở chương trình lớp 10 nâng cao thường gặp để các em dễ dàng giải khi gặp chúng. Tuy nhiên sẽ không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong sự đóng góp từ BGH, quý Thầy cô trong Tổ và các em học sinh.

Duyệt của BGH                               Duyệt Của Tổ trưởng                                 Giáo viên thực hiện.

                                                                                                                                          Cao Văn Sóc