Giao lưu và tiếp biến văn hóa là gì năm 2024
- Giao lưu văn hóa : Quá trình tiếp xúc, trao đổi, ảnh hưởng qua lại lẫn nhau giữa các nền văn hóa. Các nền văn hóa có thể chịu ảnh hưởng từ nền văn hóa khác do vay mượn các thành tố thuộc về các nền văn hóa khác hoặc chịu ảnh hưởng trực tiếp, gián tiếp từ nó.
- Tiếp biến văn hóa : là hiện tượng tiếp nhận có chọn lựa một số yếu tố văn hóa ngoại lai và biến đổi chúng cho phù hợp với điều kiện sử dụng bản địa, tức phù hợp với văn hóa bản địa, và sau một thời gian sử dụng và biến đổi tiếp thì chúng trở thành những yếu tố văn hóa bản địa ngoại sinh. - Đặc điểm tiếp biến văn hóa trong văn hóa Việt Nam:
- Giao lưu và tiếp biến VH trong giai đoạn hiện nay:
\=> Đạt được những kết quả tích cực trên nhiều lĩnh vực từ Kt đến XH, từ KHCN đến VH thông tin. Tuy nhiên cũng đặt ra những thách thức làm thế nào để không bị bão hòa, đánh mất bản sắc dân tộc 2. Môi trường tự nhiên sinh thái và các dấu ấn trong văn hóa Việt - Đặc điểm tự nhiên của Việt Nam:
\=> Sự chênh lệch khá lớn giữa bình nguyên và núi rừng, sự chênh lệch tương đối nhỏ giữa bình nguyên và mặt biển, khí hậu nóng ẩm mưa nhiều và gió mùa là cơ sở thuận lợi cho việc phát sinh nông nghiệp lúa nước. Hệ sinh thái VN là hệ sinh thái phồn tạp với 10 vùng sinh thái khác nhau, thực vật phát triển hơn động vật, ví dụ như thời kinh tế hái lượm, hái lượm vượt trội hơn săn bắn; còn thời kinh tế nông nghiệp, trồn trọt vượt trội hơn chăn nuôi - Ảnh hưởng tới văn hóa:
3. Những đặc điểm cơ bản của môi trường xã hội – lịch sử Việt 1. Vị thế địa – chính trị, địa – văn hóa đặc biệt
2**. Lịch sử Việt Nam là lịch sử của các cuộc chiến tranh vệ quốc và mở mang bờ cõi về phía Nam (Chống Triệu Đà – 179TCN, Chống Tống (981,1075-1077), chống Mông – Nguyên (1258,1285,1288)**
4. Nền VHVN hình thành trên nền tảng nông nghiệp lúa nước
nghiệp, có nền kinh tế tự cung tự cấp, mẫu hình xã hội phù hợp với sản xuất tiểu nông, cơ cấu gia đình, dòng họ, đảm bảo sự tồn tại vững bền của các cơ cấu kinh tế
6. Tín ngưỡng dân gian: đặc điểm chung, một số tín ngưỡng tiêu biểu (tín ngưỡng sùng bái tự nhiên, tín ngưỡng sùng bái con người, tín ngưỡng thờ Thành Hoàng Làng) - Đặc điểm chung: + Sùng bái tự nhiên: gắn bó với tự nhiên + Đặc tính tổng hợp: tính hòa nhập, hòa quyện của các niềm tin, tín ngưỡng, tôn giáo, thần thánh + Đặc tính linh hoạt + Đề cao nữ tính: đặc tính mẫu, tín ngưỡng thờ mẫu, thờ nữ thần
+ Thờ cúng con người: Người Việt cho rằng con người có ba hồn, nam có 7 vía, nữ có 9 vía Tang ma, thờ linh hồn người chết, niềm tin khi chết sẽ về với tổ tiên nơi chín suối; tổ tiên vẫn phù hộ con cháu Cá nhân, gia đình, dòng họ: thờ cúng tổ tiên (ngày mùng Một, Rằm, dịp lễ tết, ngày trọng đại), cúng giỗ,.. bằng hương hoa, bánh trái, trà rượu, quần áo, đồ dùng, tiền nong (vàng mã),.ì người Việt quan niệm trần sao âm vậy; thờ Thổ địa – người giữ đất cho gia đình, định đoạt phúc họa của một gia đình Làng, thôn, xóm, địa phương: thờ cúng Thành hoàng – người cai quản “Trống làng nào làng ấy đánh, Thánh làng nào làng ấy thờ”, che chở, định đoạt phúc họa của một làng, thờ người có công,.. Quốc gia: Thờ anh hùng dân tộc, thờ tổ,... + Tín ngưỡng thờ Nữ thần: Đặc trưng: Nữ thần là đại diện cho tự nhiên. Vì cái đích mà nông dân hướng tới là sự phồn thực nên nữ thần không phải các cô gái trẻ đẹp mà là các bà mẹ, các mẫu. Điển hình: Mẹ Âu Cơ, Mẹ Mía, Mẹ Lúa, Mẹ Lửa; Bà Kim, Bà Mộc, Bà Thủy, Bà Hỏa,... Đạo mẫu: sự hòa quyện của tín ngưỡng thờ tự nhiên, nguyên lí mẫu, lịch sử, văn hóa, truyền thống và Đạo giáo xem Mẫu là lực lượng sáng tạo và cai quản thế giới VD: Mẫu Thượng Thiên (quản miền trời), Mẫu Địa (quản miền đất), Mẫu Thượng Ngàn (quản miền núi rừng), Mẫu Thoải (quản miền sông nước),.. + Tín ngưỡng phồn thực: Tín ngưỡng phồn thực: sự sùng bái, thiêng hóa, đề cao và mong cầu tình sinh sôi nảy nở, sự sinh sản, tính giao Là đặc trưng của cư dân nông nghiệp Khát vọng, sự cầu mong sinh sôi nảy nở của con người, của nông nghiệp, của của cải, sự sung túc của tự nhiên Đặc trưng biểu hiện: _ Thời sinh thực khí: thờ cơ quan sinh dục nam nữ _ Thờ hành vi giao phối; quan hệ tính giao _ Thờ thần là đại diện của tình yêu, tình dục, nhục dục, sinh sản _ Các hành vi, nghi lễ đề cao tính/mối quan hệ đực – cái và sự sinh sản VD: đình Đệ Tứ ở Nam Định khắc chạm hình nam nữ đùa giỡn nhau khi đang tắm ở hồ sen, hay thơ Hồ Xuân Hương “Thân em như quả mít trên cây Da nó xù xì, múi nó dầy Quân tử có thương thì đóng cọc Xin đừng mân nó, nhựa ra tay” – Quả mít + Tín ngưỡng thờ thành hoàng Người dân ở các làng quê coi thần thành hoàng như một vị thánh, và mỗi làng đều có một vị thành hoàng của riêng mình: “Trống làng nào làng ấy |