Phần biết phương pháp nhân giống bằng hạt và phương pháp chiết cành

Phương pháp nhân giống cây trồng chiếm giữ vai trò quan trọng trong sự phát triển của cây trồng. Hãy cùng  tìm hiểu về vấn đề này nhé! Các phương pháp nhân giống cây trồng vừa đơn giản vừa hiệu quả được sử dụng nhiều hiện nay ra sao? Cùng theo dõi bài viết thôi nào.

Phương pháp nhân giống hữu tính cho cây trồng

Phương pháp nhân giống hữu tính là gì?

Phương pháp nhân giống hữu tính là phương pháp nhân giống bằng hạt của cây trồng

Ưu điểm của phương pháp nhân giống hữu tính

• Kỹ thuật đơn giản, dễ thực hiện
• Chi phí đầu tư cho lao động thấp, giúp giá thành cây con thấp hơn
• Hệ số nhân giống cho cây trồng đạt kết quả cao
• Cây trồng bằng hạt thường có tuổi thọ cao
• Cây trồng bằng hạt có khả năng thích nghi tốt với điều kiện ngoại cảnh

Nhược điểm của phương pháp nhân giống hữu tính

• Cây giống trồng từ hạt thường khó giữ được những đặc tính của cây mẹ
• Cây trồng từ hạt thường ra hoa kết quả muộn hơn
• Cây giống trồng từ hạt thường có thân tán cao, gặp khó khăn trong việc thu hái cũng như chăm sóc

Ứng dụng của phương pháp nhân giống hữu tính

Do nhược điểm của phương pháp nên nhân giống hữu tính cho cây trồng thường chỉ được sử dụng trong một số trường hợp như:

• Gieo hạt lấy cây làm gốc ghép
• Sử dụng gieo hạt đối với những cây ăn quả chưa có phương pháp nhân giống khác
• Dùng trong công tác lai tạo chọn lọc giống

Lưu ý khi sử dụng phương pháp nhân giống hữu tính cây trồng

• Nhiệt độ được đảm bảo không quá cao hoặc không quá thấp
• Độ ẩm luôn được đảm bảo 70-80%
• Đất gieo trồng hạt phải luôn đảm bảo thoáng khí, tơi xốp
• Nắm rõ được một số kiến thức về đặc tính, sinh lí của hạt như:
• Chín sinh lí sớm,
• Xử lý hóa chất
• Xử lí khi hạt mất sức nảy mầm
• Biết cách lựa chọn ra giống sinh trưởng khỏe, đạt năng suất cao

Phương pháp nhân giống vô tính cho cây trồng

Nhân giống vô tính là gì?

Nhân giống vô tính là phương pháp nhân giống bằng cách tách cành từ cây mẹ tạo thành cây con.

Ưu điểm của phương pháp

• Thời gian nhân giống nhanh
• Tỷ lệ cây con sống cao
• Cách thực hiện đơn giản
• Cây giống mang đầy đủ đặc tính của cây mẹ
• Cây được nhân giống thấp, thuận tiện cho việc chăm sóc
• Cây được nhân giống vô tính ra hoa kết quả sớm

Nhược điểm của phương pháp

• Hệ số nhân giống cây trồng thấp
• Sản lượng cây cho ra ít
• Không phù hợp khi áp dụng trồng đại trà
• Cơ thể của cây con không được thay thế triệt để

Lưu ý khi áp dụng phương pháp nhân giống vô tính

• Phương pháp nên được áp dụng vào đầu xuân là thuận lợi nhất
• Khi cây mẹ rụng lá khoảng 1 tháng thì nên tách cây con ra khỏi cây mẹ.
• Sau khi tách một thời gian thì mới trồng cây con vào chậu

Một số phương pháp nhân giống cụ thể cho cây trồng

Phương pháp nhân giống gieo hạt

• Phương pháp này thích hợp với phần lớn các loại cây trồng.
• Cần cày sâu, làm đất kỹ để đảm bảo độ tơi xốp.
• Tiến hành bón lót và khử trùng trước khi gieo hạt.
• Trước khi gieo hạt, cần phải lựa chọn hạt giống thật kỹ.
• Sau khi gieo hạt xong, chú ý che nắng và giữ ấm cho đất.
• Sau khi hạt nảy mầm nên gỡ che chắn cho mầm tiếp xúc với ánh sáng.

Phương pháp nhân giống giâm hom

• Cát cành, rễ hoặc lá từ cây mẹ rồi giâm vào trong đất hoặc ngâm vào trong nước để mọc rễ , trở thành cây mới.
• Phương pháp nhân giống bằng giâm hom gồm có: giâm cành, giâm lá, giâm rễ và giâm chồi.
• Phương pháp giâm cành có tỷ lệ sống cao nhất và áp dụng rộng rãi nhất.

Phương pháp nhân giống chiết cành

• Phương pháp nhân giống băng chiết cành là phương pháp lấy cành cây uốn cong xuống đất hoặc dùng bùn đất bao lại lấy cành.
• Chỗ đắp đất hoặc bùn đều phải cạo vỏ gây ra vết thương để tạo mô sẹo và kích thích cây ra rễ.
• Sau khi ra rễ tiến hành cắt thành một cây độc lập.
• Chiết cành thường có mấy phương pháp sau: chiết nén một cành, chiết nén nhiều cành, chiết cành cao, chiết cành liên tục.
• Phương pháp này cho cây con có tỷ lệ sống cao, thao tác đơn giản, hình thành cây con nhanh.

Phương pháp nhân giống ghép cây

• Ghép cây là tách rời một mắt ghép, một chồi con vừa lú ra ở nách lá hoặc một đoạn thân non của cây.
• Đoạn mắt ghép có những đặc điểm nổi bật được đặt vào một cây khác có đặc tính sống khỏe và phát triển tốt.
• Các kỹ thuật ghép cực kỳ đa dạng nhưng chủ yếu áp dụng ghép mắt và ghép cành.
• Trên thực tế còn có nhiều phương pháp nhân giống cây trồng nữa nhé!

Tóm tắt lý thuyết

• Gần nơi trồng, gần nơi tiêu thụ

• Gần nguồn nước

• Đất dễ thoát nước, bằng phẳng, đất màu mỡ, tầng canh tác dày ( 30-40cm), thành phần cơ giới trung bình, ít chua(5-6,5)

• Khu cây giống: Là khu đất trồng cây mẹ để lấy hạt, lấy cành chiết, cành giâm

• Khu nhân giống: Gồm có: 

  • Khu gieo hạt đem trồng, làm gốc ghép Khu ra ngôi cành chiết, khu ra ngôi cành giâm

  • Khu luân canh: Trồng cây rau đậu dùng để đổi chỗ cho 2 khu đất trên Các phương pháp nhân giông cây ăn quả:

• Là phương pháp tạo cây con bằng hạt

• Khi nhân giống cần chú ý:

  • Nắm được đặc tính của hạt

  • Khi gieo hạt phải chú ý tưới nước và chăm sóc thường xuyên 

• Khó khăn: 

  • Dễ thoái hóa giống

  • Khó kiểm soát được các phẩm chất của cây con do có thể có hiện tượng biến dị di truyền 

  • Cây chậm ra hoa, quả 

Gồm : Chiết cành, giâm cành, ghép.

1. Chiết cành:

• Là phương pháp nhân giống bằng cách tách cành từ cây mẹ tạo thành cây con.

• Cành khoẻ, có 1- 2 năm tuổi, không bị sâu ở giữa tầng tán vươn ra ánh sáng, đường kính 1- 1,5 cm.

• Thời vụ thích hợp: Tháng 2- 4 hoặc tháng 8- 9.

• Khó khăn:

  • Hệ số nhân giống thấp.

  • Cây chóng cỗi.

  • Tốn công.

2. Giâm cành:

• Dựa trên khả năng hình thành rễ phụ của đoạn cành (Đoạn rễ).

• Làm nhà giâm cành nơi thoáng mát, gần nơi ra ngôi cây con...tơi xốp, ẩm.

• Chọn cành non 1- 2 năm tuổi, chưa ra hoa.

• Chọn thời vụ thích hợp.

• Trước khi giâm, nhúng gốc giâm vào dung dịch chất kích thích ra rễ với nồng độ và thời gian thích hợp.

• Mật độ giâm đảm bảo các lá không che khuất.

• Duy trì độ ẩm trên mặt lá và đất.

• Khó khăn: Đòi hỏi kỹ thuật và thiết bị cần thiết (Nhà giâm).

3. Ghép:

• Gắn một đoạn cành (Hoặc cành) hay mắt (chồi) lên gốc của cây cùng họ...

• Chọn cành ghép ở cây có năng suất cao, ổn định.

• Chọn cây gốc ghép của cây cùng họ.

• Hai cách ghép: Ghép cành và ghép mắt.

  • Ghép cành: Ghép áp, ghép chẻ, ghép nêm.

  • Ghép mắt: Ghép cửa sổ, ghép mắt kiểu chữ T, ghép mắt nhỏ có gỗ.

• Khó khăn: Đòi hỏi kỹ thuật phức tạp trong việc chọn gốc ghép, cành ghép và thao tác ghép.

Bảng so sánh phương pháp nhân giống hữu tính và vô tính cây ăn quả 

Bài tập minh họa

Tại sao phải xây dựng vườn ươm cây trồng? Hãy nêu các yêu cầu khi chọn nơi làm vườn ươm? 

Hướng dẫn giải

• Xây dựng vườn ươm để chăm sóc khi cây còn non yếu cho đỡ thất thoát giống cây trồng do sâu bệnh, và tạo cho giống cây trồng có một sức khỏe đề kháng với môi trường thực địa. Vì nếu không ươm cây chu đáo cây sẽ còi cọc khi trồng ra dễ chết, phát triển trưởng thành rất chậm.

• Trong vườn ươm giống ta có thể kiểm soát được những cây mạnh, cây yếu, cây lại gien, cây thoái hóa, cây đực để loại bỏ sớm và dặm sớm. Khi trồng ra vườn cây sẽ phát triển đều, đạt năng suất trên một diện tích và đỡ tốn công chăm sóc.

• Yêu cầu ngoại cảnh làm vườn ươm phải vệ sinh từ nước tưới sạch, đất ươm phải tiệt trùng, tơi xốp, đủ dinh dưỡng không để khô hay úng. Bên trên phải làm kính nhựa để tránh mưa lớn và mưa axít làm tiêu cây giống , xung quanh vây lưới tránh côn trùng, mầm bệnh.

• Trên mái phải cao thoáng tạo nhiều khe hở gối lên nhau cho đỡ hầm nóng, xung quanh thoáng đãng cho không khi hút vào. Khi tưới cây phải tưới hạt nước mịn cho êm đừng tưới dạng hạt lớn, dòng làm cây tung đất trật rễ, cây có thể chết khó phục hồi,

• Thường xuyên phòng bệnh cho con giống.

Bài 2:

Em hãy so sách các ưu,nhược điểm của các phương pháp nhân giống hữu tính và vô tính cây ăn quả? 

Hướng dẫn giải

• Phương pháp nhân giống bằng hạt 

  • Ưu điểm

    • Nhanh tạo ra cây con

    • Cây tạo ra đồng loạt, cùng kích cỡ, độ tuổi

    • Nhân giống nhanh, đơn giản

    • Cây thích nghi tốt, bộ rễ khỏe

  • Nhược điểm

    • Dễ thoái hóa giống

    • Khó kiểm soát được các phẩm chất của cây con do có thể có hiện tượng biến dị di truyền 

    • Cây chậm ra hoa, quả 

• Phương pháp nhân giống vô tính ví dụ như : giâm cành, chiết cành, ghép cành... 

  • Ưu điểm: 

    • Cây thích nghi tốt 

    • Cây giữ được đặc tính của cây mẹ 

    • Nhanh ra hoa, quả. 

    • Tạo cây con nhiều, nhanh, đồng loạt ( đối với giâm cành) 

  • Nhược điểm 

    • Qua nhiều thế hệ thì cây bị thoái hóa 

    • Cây không có rễ cọc nên yếu 

    • Không tạo được nhiều cây( đối với phương pháp  chiết cành)

Bài 3:

Ở địa phương em đã tiến hành nhân giống cây ăn quả bằng phương pháp nào? Với loại cây gì? 

Hướng dẫn giải

• Ở địa phương em đã tiến hành nhân giống cây ăn quả bằng phương pháp :

• Nhân giống cây ăn quả bằng phương pháp ghép, chiết cành,.. với loại cây cao su, nhản, mận, bưởi,..