Top ngôn ngữ lập trình dành cho di động năm 2024

Những ngôn ngữ lập trình thường dùng để tạo ra phần mềm android là gì? Đây là một câu hỏi từ một bạn trên Hoovada - nền tảng hỏi và đáp chuyên nghiệp trên nhiều lĩnh vực khác nhau giúp giải đáp thắc mắc của mọi người.

Đáp án đến từ bạn Nguyễn Phúc - một thành viên của Hoovada sống tại TPHCM. Các bạn có thể kết nối với nhau thông qua Hoovada trên Facebook. Những câu hỏi hay khác trên Hoovada:

Nếu bạn muốn phát triển một ứng dụng di động, bạn cần biết ngôn ngữ lập trình để xây dựng nó. Nhưng việc lựa chọn một ngôn ngữ lập trình phù hợp cũng không phải là điều dễ dàng. Có rất nhiều ngôn ngữ cho bạn lựa chọn, bài viết này sẽ giúp bạn sàng lọc và lựa chọn được ngôn ngữ phù hợp nhất.

Tất cả đều phụ thuộc vào ứng dụng bạn đang muốn xây dụng. Đối với một số loại ứng dụng, thì người phát triển ứng dựng nhiều khi không cần sử dụng hết các tính năng mà một ngôn ngữ nào đó hỗ trợ. Nhưng lại có những trường hợp mà một ứng dụng lại cần được xây dựng trên nhiều ngôn ngữ khác nhau. Trong bài hướng dẫn này, chúng ta sẽ đi qua một số các ngôn ngữ lập trình ứng dụng di động và nhấn mạnh vào những điểm mà giúp bạn có thể đưa ra quyết định phù hợp.

Hãy bắt đầu với những ngôn ngữ quen thuộc trước nhé.

Các ngôn ngữ lập trình cho Android

Java

Dựa vào chỉ số TIOBE, Java là ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất tính đến tháng sáu năm 2017. Nếu bạn đang có ý định xây dựng một ứng dụng Android, tỉ lệ lớn là bạn sẽ làm việc với Java. Với một cộng đồng developer lớn mạnh được thành lập từ khá lâu, bạn sẽ dễ dàng nhận được sự hỗ trợ và giúp đỡ về chuyên môn.

Vậy nên khi bạn phát triển ứng dụng di động bằng Java, bạn có thể thỏa sức sáng tạo để xây dựng bất kì loại ứng dụng nào mà bạn muốn. Hạn chế duy nhất chỉ có thể chính là sức sáng tạo của bạn hay sự hạn chế trong kiến thức của bạn về Java.

Kotlin

Kotlin là ngôn ngữ lập trình được phát triển bởi JetBrains, một công tyCộng Hòa Czech phát triển ItelliJ IDEA, một IDE khá nổi tiếng. Đội ngũ lập trình Android của Google gần đây đã thông báo về việc họ đang chính thức thêm hỗ trợ cho Kotlin.

Kotlin được phát triển để giải quyết một vài vấn đề tồn tại trong Java. Theo đa số người ủng hộ việc dùng Kotlin, thì syntax của nó đơn giản và gọn hơn, do đó ít dẫn tới xảy ra việc dòng code rườm rà, dài dòng. Điều này có tác dụng giúp người viết tâp trung trong việc giải quyết vấn đề hơn là cố xoay sở với những câu lệnh dài dòng phức tạp. Ngoài ra, bạn còn có thể kết hợp Kotlin và Java cùng nhau trong dùng một dự án, khai thác hết thế mạnh của cả 2 ngôn ngữ.

Các ngôn ngữ lập trình iOS

Swift

Nếu bạn muốn phát triển cho iOS, thì Swift là ngôn ngữ dành cho bạn. Được giới thiệu năm 2014 và tuyên bố là mã nguồn mở năm 2015, Swift nhanh chóng tiếp cận với các nhà phát triển mobile. Nó rất thịnh hành, đặc biệt trong giới khởi nghiệp phát triển các ứng dụng iOS.

Apple đã bổ sung vào nhiều tính năng tuyệt vời cho ngôn ngữ, như syntax đơn giản, khả năng tìm kiếm lỗi lập trình dễ dàng, vân vân. Nỗ lực to lớn này của Apple để quảng bá Swift rõ ràng nhằm mục đích muốn phát triển ngôn ngữ này trở thành ngôn ngữ phổ biến chủ lực cho cả hệ thống phát triển ứng dụng của hãng.

Objective-C

Objective-C là ngôn ngữ phát triển ban đầu dành cho iOS. Mặc dù Swift gần đây được nhiều người biết đến như là tương lai phát triển của các ứng dụng iOS, nhưng nhiều dự án đã và đang sử dụng Objective-C. Do đó, việc dịch chuyển từ Objective-C sang hẳn Swift sẽ phải cần thời gian, và đôi khi bạn cần đến cả hai cho những dự án hiện tại.

Các ngôn ngữ đa nền tảng (cross-platform)

JavaScript

Javascript có lịch sử từ những ngày ra đời World Wide Web. Là một ngôn ngữ phổ biến cho cả front-end và phía server, nó giúp cho các web developer có toàn quyền phát triển cả về mặt tương tác người dùng với trang web và xây dựng hoàn chỉnh toàn bộ ứng dụng web.

Ngày nay, một vài Javascript framework được xây dựng nhằm nhắm tới việc phát triển riêng cho nền tảng di động, cụ thể như Ionic 2 và React Native. Sử dụng các framework và thư viện này giúp cho việc phát triển các ứng dụng di động đa nền tảng trở nên khá dễ dàng. Điều này đồng nghĩa với việc bạn chỉ cần viết một lần, nó sẽ chạy được trên cả iOS và Android.

TypeScript

TypeScript là một superset của JavaScript, có tính an toàn hơn thông qua việc hỗ trợ kiểu tĩnh (static type). Nó cũng cung cấp nhiều hỗ trợ cho việc phát triển các ứng dụng quy mô lớn (large-scale). Được phát triển và duy trì bởi Microsoft, TypeScript cho phép các nhà phát triển ứng dụng viết các ứng dụng di động đa nền tảng bằng việc sử dùng các framework như NativeScript.

Các ngôn ngữ khác

C#

C# là một ngôn ngữ lập trình cho Windows Mobile. Nó cũng khá tương tự C++ và Java. Microsoft đã duy trì nhiều đặc tính của Java để đơn giản hóa mô hình, trong khi vẫn duy trì thiết kế theo giống C++. C# cũng có một cộng đồng lập trình viên đang hoạt động, rất thân thiện và rất hữu ích.

C

C là ngôn ngữ lập trình phổ biến thứ hai theo chỉ số TIOBE, và cũng như Java, cộng đồng ngôn ngữ này gồm đa số người rất nhiều kinh nghiệm có thể trao cho bạn những lời khuyên hữu ích để sản phẩm của bạn ít gặp bug hơn.

Được phát triển bởi Dennis Ritchie trong khi ông đang làm việc ở Bell Labs, C là một ngôn ngữ được chấp nhận rộng rãi và cho phép bạn làm việc trực tiếp với cả những câu lệnh máy tính low-level. Nếu bạn muốn dùng Android NDK (Native Development Kit), bạn sẽ cần phải làm quen với ngôn ngữ C.

C ++

Nếu bạn đã quen thuộc với C, thì bạn sẽ thật sự sẽ thích đọc và viết code bằng C++. C++ được mở rộng từ C, với nhiều tính năng high-level hơn và hỗ trợ lập trình hướng đối tượng. C++ cũng là một ngôn ngữ ưa thích của các nhà phát triển ứng dụng Android. Bạn cũng có thể sử dụng C++ để phát triển ứng dụng mobile cho Windows. C++ đi song song với Java trong lĩnh vực phát triển phần mềm, và nó thực sự đáng để nhiên cứu và nâng cao.

Python

Python là một ngôn ngữ lập trình khác rất dễ học và dễ đọc. Người tạo ra ngôn ngữ đã cố gắng hết sức để giữ cho cú pháp đơn giản và rõ ràng nhất có thể. Điều này thực sự giúp các developer chưa có kinh nghiệm làm quen và duy trì mức năng suất cao, từ ngày đầu tiên. Nếu bạn cảm thấy thoải mái khi viết code với Python, thì bạn có thể sử dụng các framework như Kivy để phát triển ứng dụng di động đa nền tảng.

Ruby

Ruby là một ngôn ngữ lập trình kịch bản (scripting language) hướng đối tượng, chịu ảnh hưởng của Ada, C ++, Perl, Python và Lisp. RubyMotion là một framework tuyệt vời để phát triển ứng dụng di động đơn thuần và đa nền tảng bằng Ruby. Khá dễ dàng để tìm hiểu Ruby, nhờ cú pháp gọn gàng tập trung vào tính đơn giản và hiệu suất.

Làm thế nào để phân loại các ngôn ngữ?

Các ứng dụng di động có thể được phân thành ba loại, bao gồm nền tảng gốc (native), nền tảng lai (hybrid) và đa nền tảng. Native app có thể khai thác được hết sức mạnh và tính năng của hệ điều hành, và chúng luôn là nhanh nhất về mặt hoạt động. Tuy nhiên, bạn cần duy trì các codebase khác nhau cho các nền tảng, bởi vì mỗi nền tảng sử dụng các ngôn ngữ riêng.

Ví dụ như, nền tảng Android sử dụng Java và C/C++ để xây dựng native app. iOS sử dụng Objective-C và Swift để xây dựng native app. C# được sử dụng để xây dựng native app cho nền tảng Windows Mobile. Tất cả các ngôn ngữ lập trình cho native app đều được biên dịch (compiled), thay vì được thông dịch (interpreted).

Các ứng dụng di động lai (hybrid) thật ra là các trang web được thiết kế để làm việc với thiết bị di động. Người dùng có thể truy cập chúng thông qua trình duyệt web trên thiết bị di động như thể họ đang truy cập trang web trên máy tính để bàn. Sự kết hợp của HTML5, CSS và JavaScript là sự lựa chọn hiển nhiên, nếu bạn muốn phát triển các ứng dụng web.

Gần đây, một làn sóng mới của các framework phát triển ứng dụng di động đã xuất hiện. Các framework này kết hợp các tính năng tốt nhất của cả native app và hybrid app - chúng nhanh và nhẹ và có thể khai thác toàn bộ sức mạnh của thiết bị gốc, nhưng do được viết bằng JavaScript và các ngôn ngữ web khác, rất nhiều code có thể được sử dụng lại giữa các platform.

React Native và NativeScript là những framework đa nền tảng phổ biến. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm, hãy kiểm tra khóa học dành cho người mới bắt đầu hoặc các bài hướng dẫn khác của chúng tôi.

So sánh giữa các tính năng

Trước khi đi sâu vào chi tiết các tính năng của ngôn ngữ, bạn phải chọn một nền tảng cho mình. Bạn có thể tham khảo bài viết Mobile Development Platforms để có được cái nhìn khái quát về các nền tảng khác nhau và làm thế nào để chọn cái phù hợp nhất với bạn. Giả sử rằng bạn đã chọn được một nền tảng phát triển điện thoại di động, hãy xem các ngôn ngữ này sẽ được so sánh như thế nào thông qua các tính năng của chúng nhé.

Native Android

Nếu bạn muốn phát triển cho Android gốc, Java và Kotlin rõ ràng là sự lựa chọn của bạn. Vì vậy, chúng ta hãy cùng nhau xem xét chúng.

Null safety

Kotlin có khả năng kiểm soát con trỏ Null tốt hơn, giúp chúng ta thoát khỏi lỗi NullPointerException. Điều này giúp làm giản thời gian viết code và năng cao năng suất lập trình.

Concurrency

Mặc dù Java hỗ trợ các hoạt động chạy concurrency, đoạn code có thể bị vấn đề về khả năng dễ đọc và duy trì. Kotlin giải quyết những vấn đề này bằng cách sử dụng Coroutines. Nên đoạn code trở nên dễ đọc và dễ hiểu.

Type System

Hệ thống type (type system) trong Java không nhất quán, và điều này đôi khi có thể dẫn đến sự nhầm lẫn. Cụ thể, các kiểu nguyên thủy (primitive type) như số nguyên (integer), boolean, v.v ... cần phải được xử lý như các trường hợp đặc biệt. Ngược lại, Kotlin có một hệ thống kiểu tương đối đơn giản và linh hoạt hơn để giảm thiểu sai sót và lỗi của lập trình viên.

Các kiểu lập trình được hỗ trợ

Mặc dù Java về mặt lý thuyết có thể hỗ trợ các kiểu lập trình khác nhau, nhưng một số nhà developer tin rằng Java chỉ quảng bá OOP (Lập trình hướng đối tượng). Kotlin dường như không bó buộc bất kỳ phong cách lập trình cụ thể nào, vì vậy các nhà phát triển có quyền tự do lựa chọn cách tiếp cận phù hợp nhất. Tuy nhiên, các nhà phát triển Kotlin cần phải có một kiến thức toàn diện về kiến trúc phần mềm cũng như các nguyên tắc phát triển của ngôn ngữ này.

Vậy nên lựa chọn ngôn ngữ nào?

Tóm lại, dường như Kotlin tốt hơn Java, nhưng có thể mất một thời gian để có thể chuyển đổi được toàn bộ. Một thách thức là các lập trình viên đã quen với việc sử dụng để các mô hình tư duy thực thi bởi Java. Ngoài ra, Kotlin vẫn còn là một ngôn ngữ mới, cộng với một số tính năng vẫn còn mang tính thử nghiệm.

Dù sao, Google đã tuyên bố rõ ràng rằng họ sẽ hết sức hỗ trợ cho Kotlin. Thực tế là, Android Studio, một Android IDE chính thức, hiện đã có hỗ trợ đầy đủ cho Kotlin. Các tính năng và chức năng mới được liên tục bổ sung vào Kotlin. Trong vài năm tới, chúng ta sẽ được trải nghiệm giai đoạn chuyển đổi từ Java sang Kotlin, ít nhất là trong môi trường phát triển native Android.

Native iOS

Objective-C và Swift là hai lựa chọn mà bạn có để phát triển iOS. Vì vậy, chúng ta hãy cùng xem xét các tính năng của từng ngôn ngữ.

Cú pháp code

Swift có cú pháp đơn giản và rõ ràng hơn để giúp các lập trình viên đạt được mục tiêu của họ với số lượng tối thiểu LOC (Lines Of Code). Điều này cũng giúp giảm bớt các lỗi lập trình và giảm bớt việc sửa lỗi.

Quản lý bộ nhớ

Swift rõ ràng đánh bại Objective-C về việc quản lý bộ nhớ (memory management). Swift đẩy mạnh cơ chế kiểm soát mạnh mẽ và đáng tin cậy hơn, cho phép các lập trình viên tránh nguy cơ rò rỉ bộ nhớ không mong muốn.

Hiệu suất

Việc chạy mã Swift nhanh hơn nhiều so với Objective-C. Điều này rõ ràng dẫn đến nâng cao hiệu suất của ứng dụng và trải nghiệm người dùng tốt hơn.

Các kiểu lập trình hỗ trợ

Không giống như Objective-C, Swift đã tích hợp hỗ trợ cho lập trình hàm (functional programming). Vì vậy, các nhà phát triển không phải giới hạn mình vào bất kỳ phong cách lập trình được xác định trước. Điều đó giúp các nhà phát triển hiểu rõ vấn đề một cách rõ ràng và đưa ra giải pháp tốt hơn.

Vậy nên lựa chọn ngôn ngữ nào?

Cũng giống như Kotlin đang dần dần thay thế Java trong việc phát triển native Android, Swift dường như chắc chắn phát triển mạnh trong việc phát triển native iOS, thế chỗ cho Objective-C. Apple đã bắt đầu hỗ trợ rộng rãi cho Swift, và điều đó sẽ càng mở rộng hơn nữa trong tương lai. Giống như các nhà phát triển Android, các nhà phát triển iOS cũng đang dần trải qua giai đoạn chuyển đổi vào lúc này.

Mặc dù có một số công cụ chuyển đổi code, nhưng bạn cũng không thể hoàn toàn chuyển đổi các dự án Objective-C sang Swift mà không gặp phải vấn đề gì. Đôi khi để giải quyết được vấn để đòi hỏi khá nhiều kiến thức chuyên sâu về Objective-C. Vì vậy, chiến lược tốt nhất là ưu tiên cho Swift và học một chút về Objective-C chỉ khi thật sự cần dùng nó. Ngoài ra, bạn cũng cần phải để mắt đến sự phát triển và xu hướng mới nhất của Swift.

Các ứng dụng đa nền tảng

JavaScript (kết hợp với các công nghệ HTML5 khác) là ngôn ngữ phát triển điện thoại di động đa nền tảng được sử dụng nhiều nhất. Ngoài ra cũng có các ngôn ngữ khác như Python hay Ruby, nhưng JavaScript có phạm vi hỗ trợ rộng nhất.

Trừ khi bạn đã là một fan hâm mộ lớn của Ruby hoặc Python và bạn muốn thử ra tính tiên tiến của phát triển điện thoại di động với những ngôn ngữ đó, nếu không bạn nên gắn bó với JavaScript hoặc người anh em nâng cao của nó, TypeScript.

Kết luận

Chọn một ngôn ngữ để phát triển ứng dụng di động có thể sẽ rất phức tạp nếu bạn không hiểu về các tính năng của từng ngôn ngữ, theo đó là các xu hướng của ngành công nghiệp hiện tại. Với kiến thức này chắc bạn cũng sẽ thấy rằng lựa chọn ngôn ngữ cũng phụ thuộc rất nhiều vào từng nền tảng phát triển di động một cách cụ thể.

Chắc là bây giờ bạn đã có một hình ảnh rõ ràng hơn về các ngôn ngữ phát triển ứng dụng dành cho thiết bị di động, và bạn cũng có thể so sánh sự liên quan của các tính năng của nó với xu hướng phát triển mới nhất. Vậy nên hãy tự tin bắt đầu tạo ra một ứng dụng của riêng bạn nào!

Nếu bạn cần được giúp đỡ để bắt đầu với một ngôn ngữ mới, hãy xem một số hướng dẫn và các khóa học video được liên kết trong suốt bài viết này hoặc một số bài viết khác của chúng tôi về phát triển ứng dụng di động nhé!