Các chủ thể trong thị trường tài chính
Bản chất của thị trường tài chính là sự giao lưu giữa các hoạt động trao đổi, mua bán thông qua những phương thức giao dịch và công cụ tài chính nhất định. Show
Thị trường tài chính là thị trường giao dịch các loại tài sản liên quan đến tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, tín phiếu… Hộ gia đình, doanh nghiệp, các tổ chức tài chính trung gian và Chính phủ chính là các thành phần tham gia giao dịch trên thị trường tài chính. Những đối tượng này sẽ tham gia mua và bán các loại tài sản tài chính - hàng hóa của thị trường tài chính. Chính sự phát triển của nền kinh tế thị trường là cơ sở để thị trường tài chính hình thành và phát triển. Theo đó, khi nền kinh tế thị trường phát triển sẽ làm xuất hiện những chủ thể cần nguồn tài chính và những người có khả năng cung ứng nguồn tài chính. Nền kinh tế thị trường ngày càng phát triển thì các hoạt động về phát hành và mua bán lại các chứng khoán cũng phát triển, từ đó hình thành một thị trường riêng để đáp ứng cho cung cầu nguồn tài chính gặp nhau dễ dàng và thuận lợi hơn, đó chính là thị trường tài chính. Bản chất của thị trường tài chính là sự luân chuyển vốn, giao lưu vốn Như vậy, thị trường tài chính được hình thành bởi 3 nguyên nhân chủ yếu:
Điều kiện hình thành thị trường tài chínhThị trường tài chính được hình thành nếu đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:
Các yếu tố của thị trường tài chínhThị trường tài chính bao gồm các yếu tố cấu thành cơ bản sau đây: - Đối tượng của thị trường tài chính: Là những nguồn cung và nguồn cầu về vốn - Công cụ tham gia vào thị trường tài chính: Các chứng từ có giá trị do các chủ thể phát hành - Chủ thể của thị trường tài chính: Là những thể nhân và pháp nhân tham gia thị trường tài chính, chủ yếu là các công ty tài chính, công ty bảo hiểm, ngân hàng, quỹ đầu tư… - Hàng hóa trên thị trường tài chính: Tùy theo từng loại thị trường, hàng hóa trên thị trường tài chính sẽ có sự khác nhau. Theo đó:
Phân loại thị trường tài chínhThị trường tài chính được phân thành nhiều loại dựa trên các căn cứ và yếu tố khác nhau. Theo đó: Căn cứ vào thời gian sử dụng nguồn tài chính huy động
Căn cứ theo phương thức huy động nguồn tài chínhDựa vào phương thức huy động nguồn tài chính, thị trường tài chính được phân thành 2 loại sau: - Thị trường nợ: Là thị trường diễn ra việc mua bán các công cụ nợ. Bao gồm các công nợ sau:
- Thị trường vốn cổ phần: Là thị trường mà người cần vốn sẽ huy động vốn bằng cách phát hành các cổ phiếu. Các cổ phiếu này chính là quyền được chia phần trên tài sản của các công ty phát hành cổ phiếu và lãi ròng. Người nắm giữ cổ phiếu sở hữu một phần tài sản của công ty có quyền được chia lợi nhuận ròng từ công ty sau khi trừ chi phí, thuế và thanh toán cho chủ nợ (những người sở hữu công cụ nợ). Căn cứ vào sự luân chuyển các nguồn tài chínhDựa theo sự luân chuyển của các ngoài tài chính, thị trường tài chính được phân thành 2 loại sau:
Mô hình hoạt động của thị trường tài chính thứ cấp Căn cứ vào tính chất pháp lý
Ngoài ra, khi nói về thị trường tài chính, bạn sẽ bắt gặp thêm một số thuật ngữ phân loại như thị trường tài chính phái sinh, thị trường tài chính quốc tế… Trong đó, thị trường tài chính phái sinh được hiểu là nơi diễn ra các hoạt động mua đi bán lại các loại sản phẩm tài chính phái sinh. Các sản phẩm thông dụng của thị trường tài chính phái sinh như: Quyền mua cổ phần, Chứng quyền, Hợp đồng kỳ hạn, Hợp đồng hoán đổi... Hiện nay trên thị trường tài chính quốc tế, nghiệp vụ tài chính phái sinh đã phát triển mạnh với sự đa dạng và đóng một vai trò quan trọng trong hệ thống tài chính toàn cầu. Chức năng và vai trò của thị trường tài chínhChức năng của thị trường tài chínhThị trường tài chính có các chức năng cụ thể trong việc dẫn nguồn tài chính để đảm bảo thúc đẩy các yếu tố liên quan. Về cơ bản, thị trường tài chính có 3 chức năng cụ thể sau đây: - Dẫn nguồn tài chính từ những chủ thể có khả năng cung ứng nguồn tài chính đến những chủ thể cần nguồn tài chính. Theo đó:
- Thị trường tài chính có chức năng tăng khả năng thanh khoản cho các chứng khoán; - Thị trường tài chính cung cấp thông tin kinh tế và đánh giá giá trị của doanh nghiệp hoạt động trên thị trường. Thị trường tài chính giúp tăng khả năng thanh khoản cho các chứng khoán Vai trò của thị trường tài chínhThị trường tài chính có vai trò quan trọng đối với các hoạt động của các chủ thể tham gia trên thị trường. Cụ thể:
Thực trạng thị trường tài chính tại Việt NamThị trường tài chính Việt Nam theo đánh giá là thị trường khá đầy đủ về mặt lượng và đang từng bước khẳng định đây chính là kênh huy động vốn đầu tư quan trọng cho nền kinh tế của cả đất nước. Sự phát triển của thị trường tài chính Việt Nam có nhiều tác động đến từ các chính sách tài chính. Thực tế thời gian qua, chính sách tài chính đã có những đóng góp tích cực vào sự phát triển của từng bộ phận của thị trường tài chính Việt Nam, hướng tới phát triển cân bằng thị trường tài chính. Đây chính là mục đích lớn nhất bởi khi thị trường tài chính phát triển cân bằng sẽ có những tác động to lớn đối với nền kinh tế nói chung như: Tạo ra sự liên thông giữa các thị trường thông qua đa dạng các kênh đầu tư, kênh phân phối, tối ưu các sản phẩm tài chính hiện đại, giảm sức ép đối với các ngân hàng thương mại khi phải cung cấp nguồn vốn tín dụng quá lớn cho nền kinh tế, qua đó giúp giảm rủi ro và nợ xấu cho các ngân hàng thương mại. Đặc biệt khi thị trường tài chính phát triển cân bằng sẽ tạo điều kiện phát triển các dịch vụ tài chính phi ngân hàng như: Bảo hiểm, cho thuê tài chính, cho vay ngang hàng… Dưới đây là một số điểm nổi bật về sự phát triển của thị trường tài chính Việt Nam: Thị trường vốn Thị trường vốn của Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu trong gần 20 năm xây dựng và phát triển. Theo đó, thị trường vốn đã từng bước thể hiện vai trò là kênh dẫn vốn có hiệu quả cho nền kinh tế với tỷ trọng cung ứng vốn cho nền kinh tế năm sau cao năm trước, hiện nay tỷ lệ cung ứng vốn của thị trường này đã lên tới 35,8% (số liệu thống kê đầu năm 2020). Theo số liệu thống kê, 6 tháng đầu năm 2020 mặc dù chịu ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19 nhưng tổng mức huy động vốn cho nền kinh tế qua thị trường chứng khoán vẫn đạt khoảng 107 nghìn tỷ đồng. Ước tính tỷ lệ vốn đầu tư toàn xã hội hàng năm được thực hiện qua kênh thị trường chứng khoán Việt Nam ở mức bình quân 16,5%/năm giai đoạn 2016 - 2019. Trước đó, ông Terence F.Mahony, Phó chủ tịch VinaCapital, đồng Trưởng nhóm Thị trường vốn VBF đã đưa ra nhận định, đảm bảo thanh khoản cho thị trường vốn là yếu tố quan trọng nhất, bởi đây là chìa khóa tiên quyết tạo thành công cho thị trường chứng khoán. Ông kiến nghị, để thị trường chứng khoán Việt Nam có bước tăng trưởng nhanh và bền vững, cần phải:
Thị trường tiền tệ Dù thị trường vốn đã có sự tăng trưởng khá, nhưng vốn cho tăng trưởng và phát triển của nền kinh tế Việt Nam vẫn chủ yếu thông qua kênh tín dụng. Tỷ lệ dư nợ tín dụng/GDP năm 2020 đã vượt 135,8%. Cùng với các yếu tố khác như kiểm soát Covid-19, xuất siêu lớn… tỷ lệ tín dụng/GDP cao đã hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, giúp Việt Nam là một trong số ít nước có tăng trưởng dương trong năm 2020. Thực tế, tăng trưởng tín dụng phụ thuộc vào “sức khỏe” của doanh nghiệp và lãi suất cho vay. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, sức khỏe của doanh nghiệp Việt Nam đã bị yếu đi. Số doanh nghiệp vào thị trường, gồm đăng ký thành lập mới, quay trở lại hoạt động tăng thấp, trong khi số doanh nghiệp ra khỏi thị trường (gồm giải thể, tạm dừng hoạt động kinh doanh) khá nhiều. Các tổ chức tín dụng đã tiết giảm chi phí nhằm tạo thêm cơ hội giảm lãi suất cho vay Trước tình hình này, để hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn do dịch bệnh, các tổ chức tín dụng đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho trên 271.000 khách hàng với dư nợ 321.000 tỷ đồng; miễn giảm, hạ lãi suất cho gần 485.000 khách hàng với dư nợ 1,18 triệu tỷ đồng; cho 310.000 khách hàng vay mới với lãi suất ưu đãi thấp hơn 0,5 - 2,5% so với trước dịch, với doanh số lũy kế từ ngày 23/1 đến cuối tháng 9/2020 đạt 1,6 triệu tỷ đồng. Hiện các ngân hàng vẫn tiếp tục cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí, giữ nguyên nhóm nợ để hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng do Covid-19. Có thể thấy dù đã chịu nhiều tác động của dịch bệnh nhưng thị trường tài chính Việt Nam vẫn đang có những dấu hiệu khởi sắc, hứa hẹn mang đến nhiều chuyển biến tích cực đưa đến sự cân bằng trong phát triển thị trường tài chính cũng như nền kinh tế nói chung. Trên đây là các thông tin về thị trường tài chính, phân loại cũng như các chức năng, vai trò của thị trường tài chính và thực trạng thị trường tài chính tại Việt Nam. Hy vọng qua đây bạn đã hiểu rõ về thị trường tài chính nói chung và những biến chuyển trong thị trường tài chính của Việt Nam. |