Thất tịch 2023

Thời tiết Việt Nam tháng Bảy âm lịch thường mưa rất nhiều, rả rích suốt ngày nọ sang ngày kia, nhất là ở miền Bắc. Dân gian gọi đó là mưa Ngâu, vì người ta cho rằng đó là những giọt lệ của vợ chồng Ngâu.

Lễ Thất tịch nhằm ngày mồng 7 tháng Bảy âm lịch hàng năm, gắn với tích ông Ngâu và Ngâu của Việt Nam ta.

Trong cuốn sách Nếp cũ: Tín ngưỡng Việt Nam (quyển hạ), nhà nghiên cứu văn hóa Toan Ánh đã kể lại câu chuyện cổ tích thần thoại về mối tình dang dở giữa Ngưu Lang và Chức Nữ như sau: “Chức Nữ, ái nữ của Ngọc Đế có nhan sắc có tài nữ công khéo léo. Ngưu Lang, chỉ là một chàng chăn trâu nhưng có tâm hồn thi sĩ, yêu đương tha thiết lại có tài thi phú. Trai tài, gái sắc, đôi bên nặng một lòng yêu. Trước mối tình đằm thắm ấy, Ngọc Đế tác thành cho đôi lứa. Đôi uyên ương được cùng nhau chung sống, hưởng hạnh phúc của tình yêu, nhưng mải mê say mối duyên vàng lụa, chàng và nàng đều xao lãng phận sự của mình. Nàng biếng dệt, kim chỉ biếng khâu; chàng văn biếng luyện, sách đèn biếng ngó và cả đàn trâu cũng không buồn săn sóc đến.

Trước sự trạng ấy, Ngọc Đế nổi giận, đày hai người ở hai bờ sông Ngân và một năm nhờ đàn quạ đen bắc cầu, gọi là cầu Ô Thước, đôi bên chỉ được gặp nhau một lần. Ở hai bên bờ sông Ngân, chàng Ngưu chăn trâu đợi ngày gặp gỡ với người yêu, còn nàng Chức phải dệt lụa vá may để đền lỗi cũ. Hàng năm tháng Bảy tới, đôi bên gặp nhau. Gặp nhau nước mắt tràn lời nói, những dòng nước mắt của đôi bên rơi xuống cõi trần gây nên những ngày mưa liên tiếp: ấy là mưa ngâu”. Ngày hai vợ chồng Ngâu gặp nhau được gọi là ngày Thất tịch. Tục nói rằng ngày đó ở trần gian không có quạ, quạ đã lên sông Ngân Hà bắc cầu cho Ngưu Lang và Chức Nữ gặp nhau.

Cầu Ô Thước - Nơi Ngưu Lang, Chức Nữ được gặp nhau ngày Thất tịch.

Ý nghĩa lễ Thất tịch

Thất tịch được xem là ngày lễ của đôi lứa, là dịp để các cặp đôi yêu nhau cùng cầu nguyện cho tình yêu của họ mãi son sắt, bền chặt. Người ta tin rằng vào ngày này, nếu hai người yêu nhau cùng ngắm sao Ngưu Lang Chức Nữ thì họ sẽ bên nhau suốt đời.

Một số điều cần lưu ý về ngày lễ Thất tịch

Ăn chè đậu đỏ để có nhiều may mắn

Các món ăn từ đậu đỏ trong ngày này rất được ưa chuộng. Ngoài giá trị về mặt dinh dưỡng dân gian tin rằng, ăn các món ăn từ đậu đỏ trong ngày lễ Thất tịch sẽ mang lại nhiều may mắn, vậy nên trong ngày Thất tịch chè đậu đỏ, cháo đậu đỏ được nhiều người lựa chọn. Ngoài ra, người ta còn truyền tai rằng, các cặp đôi đang yêu nhau mà cùng ăn chè đậu đỏ vào ngày lễ Thất tịch thì tình yêu sẽ vững bền, tươi đẹp.

Chè đậu đỏ là món ăn phổ biến trong ngày Thất tịch.

Đi chùa lễ Phật để cầu duyên và bình an

Người Việt tin rằng trong ngày lễ Thất tịch, các cặp đôi nên đến chùa lễ Phật, như vậy chuyện tình yêu sẽ được hạnh phúc viên mãn. Với những người độc thân, ngày lễ này cũng nên đi chùa để sớm tìm được ý trung nhân. Ngoài ra, ngày này đến chùa còn là dịp để cầu sức khỏe, tài lộc và bình an cho bản thân và gia đình.

Làm việc thiện để tích phúc

Lễ Thất tịch là một ngày có ý nghĩa gắn với chuyện tình yêu, vậy nên trong ngày này, mọi người nên làm nhiều việc thiện để tích phúc cho cuộc sống của mình và gia đình.

Kiêng kỵ cưới hỏi

Người ta cho rằng, tháng Bảy kiêng tổ chức đám cưới vì thời tiết mưa dầm, hay gió bão không tiện cho việc tổ chức hỷ sự. Tuy nhiên, theo Bùi Xuân Mỹ, tác giả cuốn sách Lễ tục trong gia đình người Việt xưa và nay nguyên nhân chính khiến người ta kiêng làm lễ thành hôn vào tháng Ngâu lại từ sự tích Ngưu Lang – Chức Nữ. Người ta sợ chuyện tình Ngâu sẽ vận vào đôi vợ chồng trẻ, khiến cuộc sống hôn nhân của họ gặp phải sự ly biệt.

Kiêng khởi công xây dựng nhà cửa

Thất tịch là ngày duy nhất trong năm mà Ngưu Lang - Chức Nữ gặp nhau, sự trùng phùng này chỉ giới hạn mà không kéo dài, vậy nên người ta sợ khởi công xây dựng nhà cửa vào ngày này thì gia đình sẽ gặp nhiều ly tán. Ngoài ra, tháng Bảy mưa ngâu nên việc xây cất có thể ảnh hưởng tới chất lượng của công trình và mưa gió cũng có thể ảnh hưởng tới tiến độ công việc.

Trong ngày Thất tịch, dân gian ta thường quan niệm tránh làm những việc lớn như xây nhà, cưới hỏi.

Trong thời gian gần đây, giới trẻ ở Việt Nam truyền tai nhau về một công dụng lạ của đậu đỏ mang lại. Nhiều người trẻ tin rằng khi đang lận đận trong chuyện tình duyên và "thả thính" mãi mà không có người yêu thì nên ăn đậu đỏ vào ngày Thất Tịch là lập tức sẽ gặp may trong chuyện yêu đương. Không có bằng chứng hay lý luận nào xác minh rằng “ăn đậu đỏ thoát ế”, nhưng với sự hưởng ứng nhiệt tình và hành động đổ xô đi mua đậu đỏ vào ngày lễ đặc biệt này của giới trẻ ngụ ý làm cho ngày Thất Tịch trở nên đặc biệt và nhiều màu sắc.