Thực trạng tổ chức trò chơi cho trẻ mầm non
Việc giáo dục trẻ nhỏ lứa tuổi mẫu giáo về những giá trị của môi trường sống, giúp trẻ được gần gũi với thiên nhiên, tìm hiểu và học cách hòa nhập với môi trường xung quanh là vô cùng cần thiết. Quá trình giáo dục này có thể tiến hành thông qua nhiều hoạt động khác nhau, tuy nhiên đối với lứa tuổi mầm non, vui chơi vốn được coi là hoạt động có nhiều ưu thế. Mặc dù vậy, vì nhiều nguyên nhân khác nhau, việc tổ chức các hoạt động vui chơi, học tập ở nhiều trường mầm non hiện nay vẫn chưa thực sự phát huy được hết những tác dụng tích cực. Bài nghiên cứu này được thực hiện tập trung phân tích hiện trạng tại một số Trường mầm non tại TP.HCM, từ đó chúng ta sẽ có một cái nhìn khái quát về việc xây dựng mô hình giáo dục tích cực trong việc tổ chức không gian vui chơi – học tập của trẻ mẫu giáo tại TP.HCM. Show
Khái niệm về không gian vui chơi – học tậpTrong hệ thống trường mầm non, “không gian vui chơi-học tập” là một bộ phận quan trọng, đây là nơi diễn ra các hoạt động vui chơi – học tập của các em trong phần lớn thời gian ở trường, nơi trẻ sẽ được học tập, trao đổi tương tác qua nhiều kênh thông tin phong phú và bổ ích, bao gồm: 1.Không gian vui chơi, học tập trong lớp:
2. Không gian vui chơi, hoạt động rèn luyện ngoài trời:
3. Không gian chuyển tiếp: Sảnh, hiên chơi có mái che…Tất cả các không gian này đều hướng tới phục vụ nhu cầu vui chơi, học tập phát triển toàn diện cho trẻ. Các trò chơi giúp các em phát triển óc tưởng tượng, sáng tạo, tạo mối giao tiếp với bạn bè và thầy cô. Không gian vui chơi, học tập trong trường mầm non cũng chính là nơi giúp các em rèn luyện thể chất, giúp các em hòa đồng với thiên nhiên, cảm nhận môi trường, ánh sáng, âm thanh, sự vận động, … Sơ đồ về cấu trúc của không gian vui chơi-học tập trẻ mẫu giáo – Nguồn: Tác giả, 2018Các yếu tố cấu thành không gian vui chơi – học tập1. Công trình kiến trúcCách bố cục các khối nhà ảnh hưởng rất nhiều đến hoạt động của các không gian vui chơi – học tập. Khoảng cách, kích thước của công trình quyết định sự liên kết giữa các không gian. Các không gian vui chơi phải được bố trí hài hòa để có sự liên thông với công trình, đảm bảo cho sự hoạt động bình thường của các chức năng. Tỉ lệ hình khối của công trình phải đẹp và hợp lý, góp phần tăng tính thẩm mỹ chung. Kiến trúc công trình phải phù hợp với lứa tuổi mầm non, những hình ngộ nghĩnh tươi vui sẽ có tác động tốt đến các em, tạo ra sự lôi cuốn ham muốn đến trường cho trẻ. 2. Trang thiết bị và đồ chơiTrang thiết bị trong nhà trẻ phải an toàn cao, đồng bộ, gọn gàng thuận tiện cho trẻ vui chơi – học tập và phải phù hợp với đặc điểm của từng lứa tuổi. Đồng thời, trang thiết bị tránh cầu kỳ để dễ theo dõi chăm sóc và vệ sinh. Đồ chơi và các thiết bị khác dùng cho trẻ phải đẹp về hình dáng, cân đối, độc đáo giúp cho việc giáo dục thẩm mỹ. 3. Trang trí, vật liệu, màu sắc và ánh sángCách trang trí, vật liệu, màu sắc và ánh sáng đóng vai trò quan trọng trong tổ chức không gian vui chơi, học tập cho trẻ. Vật liệu phải sinh động theo từng không gian, nhất là đảm bảo an toàn cho trẻ khi chơi. Ánh sáng phải đủ cung cấp cho những không gian ở bên trong và màu sắc giúp phản chiếu ánh sáng tạo nên những hiệu quả thẩm mỹ có lợi cho phát triển thị giác của trẻ. Không gian chơi chung rộng với đồ chơi phong phú trên nền BTCT – Mầm Non Tuổi Thơ 7, Q.3 – Nguồn: Tác giả, 20184. Cây xanh – mặt nước – kiến trúc nhỏCây xanh trong sân vườn vừa có tác dụng lấy bóng mát, vừa có tác dụng chống côn trùng, tạo hương thơm và ra hoa đẹp mắt. Cây xanh cũng góp phần vào việc tăng thẩm mỹ chung cho công trình. Thảm cỏ trong sân vườn hay trong từng khu vực vừa có tác dụng tạo cảnh vừa làm sạch, tránh bụi cho công trình. Thực trạng chung ở TP. Hồ Chí MinhLà một thành phố phát triển mạnh và lớn nhất cả nước, TP.HCM đã và đang đối mặt với nhiều thách thức trong quản lý và phát triển giáo dục, đặc biệt là giáo dục mầm non. Điều này thể hiện rõ ở những bất cập về thực trạng của việc tổ chức các không gian vui chơi – học tập trong đại đa số trường mầm non hiện nay. Qua khảo sát thực tế tại một số trường mầm non đạt chuẩn về cơ sở vật chất và trang thiết bị đại diện cho ba khu điển hình: Khu trường công lập xây dựng cũ tại trung tâm Q.1, Q.3, khu trường quốc tế tại Q.7, khu trường tư nhân xây mới tại Q.9), tác giả đưa ra một số nhận xét tổng quan như sau: 1. Trường mầm non công lậpTổng mặt bằng, hình thức kiến trúc
Trang thiết bị, trò chơi
Trang trí, vật liệu, màu sắc, ánh sáng
2. Trường mầm non quốc tế, tư nhânHiện nay, do đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội, nhiều trường mầm non quốc tế đã được xây dựng. Các trường này thường được bố trí trong các khu đô thị mới, tại vị trí quỹ đất dành cho xây dựng trường học, chủ yếu là ở Khu đô thị Phú Mỹ Hưng, Q.7 hay các dự án Khu dân cư ở Q.9. Các trường này thường có cơ sở vật chất tốt, các không gian vui chơi học tập cũng được quan tâm và xây dựng theo chuẩn quốc tế. Các trang thiết bị hiện đại đáp ứng được nhu cầu của trẻ. Tuy nhiên, do đầu tư cơ bản lớn nên học phí tại các điểm trường này khá cao, không phải ai cũng có thể cho con em theo học tại đây. Vì thế loại hình này ít nhận được sự quan tâm của phụ huynh học sinh cũng như đáp ứng đúng nhu cầu học tập của phần đông trẻ em Việt Nam. Mô hình chuẩn về KG VCHT cho trẻ – Mầm Non QT Nam Sài Gòn, Q.7- Nguồn: InternetẢnh trái: Không gian vui chơi ngoài trời tổ chức rất tốt – Mầm Non Ngô Thời Nhiệm, Q.9 – Nguồn: Tác giả, 2018Ảnh giữa và phải: * ThS.KTS. Lê Tấn Hạnh – Trường Đại học Tôn Đức Thắng, Số 19 đường Nguyễn Hữu Thọ, P. Tân Phong, Quận 7, Tp. Hồ Chí Minh Thay lời kếtTrẻ mẫu giáo ở cấp học mầm non cần có một môi truờng vui chơi, khám phá và trải nghiệm lý tưởng cho trẻ nhỏ từ 3 đến 6 tuổi, để các em phát triển toàn diện, cởi mở, thân thiện và giàu tính sáng tạo. Đó là một khởi đầu tốt nhất cho những bước đi đầu tiên trong hành trình học tập lâu dài của trẻ nhỏ. Nơi đây, không đơn thuần là một ngôi truờng mầm non, mà đây còn là một gia đình, là ngôi nhà thứ hai cho tất cả các bé, được yêu thương và được học cách yêu thương, sẻ chia. Thực tế cho thấy, những hoạt động vui chơi, học tập trong các trường mầm non tại TP.HCM chưa được tổ chức tốt, ngoài lý do về trình độ và sự linh hoạt của giáo viên còn yếu kém khi giải quyết các tình huống, cụ thể là thiếu hẳn kiến thức khoa học về đặc điểm tâm sinh lý từng độ tuổi ở trẻ; lý do quan trọng nhất ở đây chính là sự hạn chế về cơ sở vật chất, diện tích trường chật hẹp, môi trường hoạt động chưa phong phú, phương tiện vật chất thiếu thốn, số lượng trẻ trên một lớp lại quá đông… Bởi vậy, việc tìm hiểu, nhìn nhận lại hiện trạng để từ đó cần có thêm các nghiên cứu sâu nguyên nhân, bất cập để xây dựng cách thức tổ chức không gian vui chơi – học tập theo hướng hướng phát triển thích hợp cho lứa tuổi mẫu giáo trong các trường mầm non trên địa bàn TP. HCM là việc làm hết sức thiết thực, mang ý nghĩa thực tiễn và nhân văn cao, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non hiện nay, tạo nền tảng vững chắc cho trẻ bước vào những bậc học tiếp theo. Tài liệu tham khảo [1] Vũ Duy Cừ (2003), NXB xây dựng, Tổ chức chức không gian kiến trúc các loại nhà công cộng; Lê Tấn Hạnh |