Văn bản chuyện cũ trong phủ chúa trịnh năm 2024

- Phần 1 (từ đầu đến 'biết đó là triệu bất tường'): Cuộc sống xa hoa không giữ chừng trong cung Chúa.

- Phần 2 (phần còn lại): Sự oai phong và những phiêu lưu của quan lại dưới triều chúa Trịnh.

Hướng dẫn soạn bài:

Câu 1: Sự xa hoa vô độ của chúa Trịnh và các quan trong cung được miêu tả qua những cảnh và sự kiện cụ thể:

- Việc xây dựng lâu đài và cuộc sống thảnh thơi vô độ

- Mô tả chi tiết những sự kiện trang trí và giải trí của chúa Trịnh

- Việc thu thập vật phẩm quý, sự trang trí trong cung tạo ra sự phiền phức và lãng phí.

Tác giả tinh tế lộ ý thức chủ quan của mình về sự xa hoa của chúa Trịnh khi miêu tả vườn cung: 'Mỗi đêm, tiếng hót của chim kêu và tiếng gió nhẹ làm rộn ràng bốn phía, hoặc giữa đêm, tiếng ồn ào như cơn mưa gió cuốn phá, hủy diệt tất cả, những người thức tỉnh biết đó là dấu hiệu của sự triệu bất tường'. Tác giả thể hiện ý kiến của mình về 'triệu bất tường' như là một cảnh báo, một lời phê bình về sự xa hoa, sự tận hưởng trên nỗi đau và cực khổ của nhân dân.

Câu 2:

Quan hầu trong cung chúa Trịnh, bất kể làm gì, đều oai quái và tận hưởng trong những điều không công bằng. Cách họ vừa ăn cắp vừa trêu chọc, khiến người dân bị cướp mất tài sản không ít lần, nếu không họ phải tự tay phá hủy những đồ quý giá của mình. Điều này là không lý, không công bằng.

Trong đoạn văn, tác giả kể một sự kiện thực tế trong gia đình để làm tăng tính thuyết phục cho những chi tiết chân thực mà tác giả đã mô tả ở trên, đồng thời làm cho phong cách viết phong phú, sinh động. Tâm trạng của tác giả được truyền đạt qua sự kiện một cách tinh tế.

Câu 3: Sự khác biệt giữa văn tự sự và truyện là:

- Văn tự sự là thể loại văn dùng để ghi chép về con người và sự kiện cụ thể, có thật, qua đó tác giả chú trọng vào việc bày tỏ quan điểm, cảm xúc, suy nghĩ, nhận thức và đánh giá cá nhân về con người và cuộc sống. Truyện là thể loại văn phản ánh hiện thực qua bức tranh toàn cảnh về cuộc sống qua các sự kiện, biến cố xảy ra trong cuộc sống con người.

- Truyện thường phải có cốt truyện và nhân vật; cốt truyện được trình bày qua sự mở đầu, diễn biến và kết thúc; nhân vật được mô tả với đặc điểm ngoại hình, chi tiết miêu tả tâm trạng và phát triển tâm lý,… Văn tự sự là sự ghi chép linh hoạt, có thể là tản mạn, không phải theo một cốt truyện cụ thể, chủ yếu để thể hiện cảm xúc, quan điểm của tác giả.

Luyện tập:

Câu hỏi (trang 63 SGK): Tình trạng đất nước ta vào thời vua Lê - chúa Trịnh cuối thế kỷ XVIII.

Đất nước ta vào thời kỳ cuối thế kỷ XVIII, thời vua Lê - chúa Trịnh, rơi vào tình trạng hỗn loạn và bất ổn. Vua chúa sống cuộc sống xa hoa, hưởng thụ, không chú trọng đến quản lý triều chính. Trong cung, có đủ loại chim quý, thú dại, cây cổ thụ,... Tình hình này khiến lãnh đạo triều đình không quan tâm đến triều chính, bất công và tham lam của quan lại làm tăng thêm sự hỗn loạn. Ngay cả những gia đình giàu có cũng không thoải mái với tình hình này, phải bỏ tài sản để tránh bị buộc tội giấu giếm của chính quyền. Mọi người còn phải chặt phá cây cảnh quý. Nhưng chưa dừng lại, vào thời điểm đó, cuộc sống của người dân rơi vào cảnh nghèo đói, ngay cả khi có vàng cả núi cũng không mua được gạo. Những người nghèo phải bỏ ruộng, bỏ vườn, phải kiếm sống bằng cách đốt vỏ cây, bắt chuột ăn. Trong những thời điểm khó khăn, người ta còn phải sử dụng thịt người để bán. Một thời kỳ đau khổ và khốn cùng!

Ý nghĩa - Giá trị:

- Qua bài học này, học sinh sẽ hiểu rõ hơn về bối cảnh lịch sử của đất nước trong giai đoạn vua Lê - chúa Trịnh.

- Học sinh sẽ đánh giá được vẻ đẹp của văn tự sự Phạm Đình Hổ như: cách mô tả, kết hợp các phương thức mô tả, biểu đạt, và tự thuật,...

Chuyện xưa trong cung của chúa Trịnh (trích từ Vũ Trung - Phạm Đình Hổ) - Bài 1

2. Hồi ký về những kỷ niệm trong cung chúa Trịnh (trích từ Vũ Trung tâm sự - Phạm Đình Hổ) - Bài 3

Dẫn dắt cách trả lời câu hỏi trang 63 sách giáo khoa Ngữ Văn 9 tập 1:

1 - Trang 63 SGK:

Thói quen xa xỉ của chúa Trịnh và đám quan tòa được mô tả qua những chi tiết nào? Đánh giá về phong cách viết của tác giả. Tại sao đoạn văn kết thúc bằng lời tác giả nói: '... những ai tỉnh táo đều biết đó là điều đáng lo ngại' ?

Trả lời:

Chúa Trịnh xây dựng nhiều lâu đài, đình ở nhiều nơi để thoả sức ham chơi, ngắm cảnh đẹp như Li cung Thụy Liên trên Tây Hồ, núi Từ Trầm, núi Dũng Thủy. Việc này liên tục diễn ra, đòi hỏi nhiều chi phí lớn từ ngân sách quốc gia.

- Các sự kiện vui chơi ở Tây Hồ được tả rất chi tiết (thường xuyên mỗi tháng ba bốn lần), với nhiều người hầu hạ (binh lính, thị thần, các quan đấu tranh), nhiều hoạt động giải trí đắt tiền và hoành tráng (các trò chơi mua bán quanh bờ hồ, các nhạc công hoà nhạc giúp tăng phần vui nhộn).

- Chúa Trịnh ra lệnh thu thập các vật phẩm quý giá trên khắp đất nước như 'thú quý, cổ vật, đá kỳ quái, chậu cây cảnh' để trang trí cung điện.

Các chi tiết về cảnh sắc và sự kiện được tác giả mô tả một cách chi tiết, sống động, đồng thời thể hiện đầy đủ khía cạnh của cuộc sống xa hoa của Chúa Trịnh và đám quan tòa xung quanh.

- Đoạn văn kết thúc, tác giả lại nói rằng,... những người tỉnh táo đều biết đó là dấu hiệu không lành mạnh. Cảnh lành đã trở thành cảnh ma quen thuộc ở những khu vườn rộng lớn, đầy chim quý, thú lạ, cây cổ thụ cổ kính, đá kỳ quái... được trang trí như một quang cảnh bên bờ, đỉnh núi nhưng âm thanh lại mang lại cảm giác rùng rợn: Mỗi đêm, âm thanh của chim kêu và vọng về vang lên từ khắp nơi, hoặc giữa đêm, tiếng ồn ào giống như cơn mưa gió cuốn phá, hủy diệt tất cả, người tỉnh táo đều biết đó là triệu chứng không bình thường.' Tác giả thể hiện quan điểm của mình về 'triệu chứng không bình thường' như một cảnh báo, một sự phê phán về sự xa hoa, sự trải nghiệm trên đau khổ của nhân dân.

2 - Trang 63 SGK:

Các quan trong phủ chúa Trịnh đã làm thế nào để làm ảnh hưởng đến nhân dân? Hiểu ý nghĩa của đoạn kết bài văn: 'Nhà mình ở khu phố Hà Khẩu... cũng vì lý do đó'.

Trả lời:

Thời kỳ chúa Trịnh Sâm, các quan hầu cận trong phủ chúa được đặc biệt ưu ái vì chúng giúp chúa thỏa sức trong những cuộc tiệc, niềm vui. Vì vậy, chúng lạm dụng quyền lực từ nhà chúa để lừa dối, làm nhục dân chúng. Cách chúng hành động là vừa cướp đoạt, vừa gây rối, khiến nhân dân bị mất tài sản nhiều lần, hoặc họ phải tự tay phá hủy những tài sản quý giá của mình. Hành động này là không công bằng và không lý, bởi bọn quan lại vừa giữ chức vụ, vừa được danh tiếng trong việc phá hủy cuộc sống của nhân dân. Đoạn văn mô tả một sự kiện đã xảy ra trong gia đình tác giả: Mẹ của tác giả đã buộc phải chặt hạ một cây lê và hai cây lựu quý trong vườn nhà mình để tránh khỏi sự đe dọa. Việc kể chuyện như vậy đã tăng cường sức thuyết phục một cách đáng kể.

3* - Trang 63 SGK:

Theo em, thể loại văn tùy bút trong bài viết có điểm gì khác biệt so với văn truyện mà các em đã được học từ trước đến nay?

Trả lời:

Thể loại văn tùy bút nhằm ghi lại về con người, sự kiện cụ thể, có thật, thông qua đó tác giả thể hiện cảm xúc, suy nghĩ, ý kiến, đánh giá của mình về cuộc sống và con người. Ghi chép ở đây có thể tuỳ thuộc vào cảm xúc cá nhân, không cần phải theo một kịch bản, cấu trúc cụ thể nhưng vẫn phản ánh một ý chủ đề, cảm xúc chính (ví dụ: Trong bài viết này, là sự chỉ trích về thói quen ăn chơi xa xỉ và hành vi nhũng nhiễu nhân dân của vua chúa và bọn quan hầu cận). Phong cách viết của văn tùy bút đa dạng hơn, phóng khoáng hơn so với các thể loại ghi chép khác (như bút ký, ký sự).

Ngược lại, văn truyện thường kể thông qua câu chuyện với một cốt truyện, các nhân vật, tuân theo một cấu trúc nghệ thuật nhất định, ví dụ: Chuyện về Nam Xương của Nguyễn Dữ.

Bài tập:

Qua bài viết Chuyện cũ trong phủ Chúa Trịnh và bài thêm, chúng ta có cái nhìn rõ ràng về tình hình đất nước ta vào thời kỳ cuối triều Lê dưới thời chúa Trịnh. Đây là một giai đoạn lịch sử đen tối của nền phong kiến Việt Nam, được tác giả Phạm Đình Hổ mô tả một cách chi tiết, chân thực. Một thời kỳ khó khăn, mọi ý chí chỉ biết dùng tiền của dân để ăn chơi, hưởng lạc, gây tổn thương cho cuộc sống của nhân dân.

Hồi ký về những ngày tháng trong phủ chúa Trịnh (trích Vũ Trung tâm sự - Phạm Đình Hổ) - Bài 3

3. Hồi ký về những chuyến thám hiểm trong cung chúa Trịnh (trích từ Vũ Trung tâm sự - Phạm Đình Hổ) - Bài 2

1. Sự lãng phí ẩm thực của chúa Trịnh và đám quan thân cận được mô tả qua những chi tiết nào? Đánh giá về cách viết tường thuật của tác giả. Tại sao đoạn miêu tả này kết thúc với lời tác giả nói: 'Những ai đánh thức đều biết rằng đó là điều đáng báo động.'

Trả lời:

- Việc xây dựng lâu đài và khu du lịch không hạn chế;

- Mô tả chi tiết các sự kiện và hoạt động giải trí xa xỉ của chúa Trịnh;

- Quyết định thu thập các vật phẩm quý giá trên khắp đất nước để trang trí cung điện.

Tác giả thông qua việc mô tả cuộc sống xa hoa của Chúa Trịnh và quan thân cận tạo ra một bức tranh sống động, rõ ràng. Kết thúc đoạn văn, tác giả cảnh báo về tình trạng lo ngại: 'Những ai đánh thức đều biết rằng đó là dấu hiệu bất thường.' Điều này làm nổi bật quan điểm của tác giả về những hành vi lãng phí và tiêu cực của lớp lãnh đạo.

2. Những quan tham trong triều chúa Trịnh đã làm thế nào để áp đặt ảnh hưởng đối với nhân dân? Hiểu ý nghĩa của đoạn kết bài văn: 'Nhà mình ở khu phố Hà Khẩu... vì lý do đó mà cũng phải bỏ mất'

Trả lời:

Thời kỳ của Chúa Trịnh Sâm, các quan thân cận trong triều được đặc biệt ưu ái, giúp Chúa thỏa sức trong những bữa tiệc và niềm vui. Chúng lạm dụng quyền lực của mình để lừa dối, làm tổn thương dân chúng. Họ thực hiện việc cướp đoạt và gây rối, khiến nhân dân mất tài sản nhiều lần hoặc phải tự phá hủy những tài sản quý giá. Hành động này là không công bằng và không minh bạch, làm cho dân chúng phải chịu nhiều khổ cực. Đoạn văn kết thúc bằng một sự kiện thực tế xảy ra trong gia đình tác giả: 'Nhà ta ở phố Hà Khẩu, quận Thọ Xương, có trồng cây lê cao vài chục trượng, cây lựu trắng và đỏ. Khi quả nở, nhìn rất đẹp, nhưng các quan lại đánh thuế và đưa tội cho cây cảnh, khiến nó phải bị chặt đi.' Điều này làm tăng tính thuyết phục của đoạn văn.

3. Theo em, thể loại văn tùy bút có điểm gì khác biệt so với văn truyện mà các em đã học từ trước đến nay?

Trả lời:

Văn tùy bút nhằm ghi chép về con người, sự kiện cụ thể, có thật, qua đó tác giả thể hiện cảm xúc, suy nghĩ, ý kiến và đánh giá về cuộc sống và con người. Ghi chép ở đây có thể tuỳ thuộc vào cảm xúc cá nhân, không cần phải theo một kịch bản, cấu trúc cụ thể nhưng vẫn phản ánh một ý chủ đề, cảm xúc chính. (Ví dụ trong bài viết này là sự chỉ trích về thói ăn chơi xa xỉ và hành vi nhũng nhiễu nhân dân của vua chúa và bọn quan hầu cận.) Phong cách viết của văn tùy bút đa dạng và phóng khoáng hơn so với các thể loại ghi chép khác (như bút ký, ký sự).

Ngược lại, văn truyện thường kể thông qua câu chuyện với một cốt truyện, các nhân vật, tuân theo một cấu trúc nghệ thuật nhất định (như Chuyện về Nam Xương của Nguyễn Dữ).

Bài tập:

Dựa vào bài viết Chuyện cũ trong phủ Chúa Trịnh và các thông tin bổ sung, chúng ta có cái nhìn rõ ràng về tình hình đất nước vào thời kỳ cuối triều Lê dưới triều chúa Trịnh. Đây là một giai đoạn lịch sử đen tối của nền phong kiến Việt Nam, được tác giả Phạm Đình Hổ mô tả một cách chi tiết và chân thực. Điều này giúp làm tăng thêm sức thuyết phục và tính thực tế cho bài viết.

Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh (trích Vũ Trung tùy bút - Phạm Đình Hổ) - Bài 2

4. Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh (trích Vũ Trung tùy bút - Phạm Đình Hổ) - Bài 5

Bố cục:

Bài viết 'Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh' được phân thành 2 phần như sau:

Phần 1: Từ đầu... là điều bất thường

Nội dung: Miêu tả bức tranh bên trong phủ chúa để thể hiện sự thịnh vượng và thói quen xa xỉ của chúa

Phần 2: Còn lại

Nội dung: Thể hiện sự thâm hiểm và nhũng nhiễu của đám quan trong triều.

Câu 1 (Trang 63 SGK Ngữ văn 9 tập 1):

Thói ăn chơi xa xỉ của chúa Trịnh và các quan trong triều được mô tả qua những chi tiết:

- Xây dựng lâu đài liên tục;

- Những trò lố lăng, các sự kiện giải trí, bài trí âm nhạc khắp nơi của bọn nội thần;

- Hành vi ngao du và chiếm đoạt sản vật quý của nhân dân;

- Lời văn của tác giả mang tính khách quan, chỉ giới thiệu một cách hợp lý, đủ để hiện thực xã hội và thể hiện quan điểm của tác giả.

- 'Những ai tỉnh táo đều biết rằng đó là điều bất thường': Điều này là dự cảm, cảnh báo của tác giả về tình hình xã hội. Nếu không có sự thay đổi, hậu quả có thể không lường trước được.

Câu 2 (Trang 63 SGK Ngữ văn 9 tập 1):

- Đám quan trong triều đã nhũng nhiễu dân bằng những chiêu trò: Họ không chỉ ăn cắp mà còn la làng, khiến cho người dân chỉ có hai sự lựa chọn, một là trải qua cảnh cướp lộn hai lần, hai là tự hủy hoại của cải quý giá của mình => Điều này là hoàn toàn phi lý và bất công.

- Ý nghĩa của đoạn kết bài: “Nhà ta ở phố Hà Khẩu… cũng vì lý do ấy”, tác giả chia sẻ một sự kiện thực tế trong gia đình để tăng cường sức thuyết phục cho những chi tiết đã ghi chép trước đó. Đồng thời, đoạn văn cũng tiết lộ thái độ bất bình, phẫn nộ, căm tức của tác giả.

Câu 3 (Trang 63 SGK Ngữ văn 9 tập 1):

Phân biệt giữa thể loại tùy bút và truyện:

- Thể truyện: Đòi hỏi sự xuất hiện của nhân vật, những nhân vật có thể dựa trên thực tế hoặc được tác giả sáng tạo, phải liên quan đến cốt truyện. Nhân vật trong truyện được mô tả thông qua ngoại hình, tính cách, tâm lý,... Truyện thường phản ánh hiện thực qua các sự kiện và biến cố xảy ra trong cuộc sống của nhân vật.

- Thể tùy bút: Là một dạng bút ký theo xu hướng tản mạn, tùy hứng, không yêu cầu sự xuất hiện của nhân vật, cũng như không cần có một cốt truyện cụ thể. Chủ yếu là thể hiện cảm xúc, quan điểm, ý kiến của tác giả đối với những điều được mô tả, đề cập.

Luyện tập:

Ta có thể tóm gọn nội dung tác phẩm qua các ý sau:

- Thể hiện và phản ánh sự xa hoa, thịnh vượng, hào nhoáng, xa xỉ của phủ chúa

- Cho thấy thủ đoạn đen tối và nhũng nhiễu của đám quan trong triều.

- Cuộc sống của nhân dân phải chịu đựng nhiều đau khổ, cảnh túng thiếu. Sự đối lập giữa cuộc sống xa hoa, xa xỉ của chúa và đời sống khó khăn, nghèo nàn của nhân dân, trong khi chúa và đám quan không quan tâm, chỉ biết thưởng thức, vui chơi.

- Mô tả một xã hội rối bời, hỗn loạn

Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh (trích Vũ Trung tùy bút - Phạm Đình Hổ) - Bài 5

5. Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh (trích Vũ Trung tùy bút - Phạm Đình Hổ) - Bài 4

9. Tác giả, tác phẩm:

1. Tác giả (các em tham khảo phần giới thiệu về tác giả Phạm Đình Hổ trong SGK Ngữ văn 9 Tập 1).

2. Tác phẩm:

* Xuất xứ: Văn bản Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh được trích từ tác phẩm Vũ trung tùy bút – một tác phẩm đặc sắc của Phạm Đình Hổ gồm có 88 mẩu chuyện nhỏ.

* Thể loại: Văn bản Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh được viết theo thể loại tùy bút (ghi chép tùy hứng, tản mạn, không cần hệ thống, kết cấu gì).

* Bố cục: Văn bản có thể được chia làm 2 phần

Phần 1: từ đầu => “đó là triệu bất tường” : Nói về thói ăn chơi xa xỉ vô độ của chúa Trịnh Sâm. Phần 2: còn lại : Sự nhũng nhiễu của bọn quan lại.

II. Hướng dẫn soạn bài:

Câu 1:

* Thói ăn chơi xa xỉ của chúa Trịnh và các quan lại hầu cận được miêu tả qua những chi tiết:

Xây dựng đền đài liên miên Bọn nội thần bày trò lố lăng, tốn kém: giải trò mua bán, bài trí dàn nhạc khắp nơi Thói ngao du vơ vét sản vật quý của dân * Lời văn ghi chép sự việc của tác giả mang tính khách quan, không thể hiện quá nhiều, bởi những sự việc mà tác giả kể lại đã đủ bóc trần bản chất xã hội và cho người đọc thấy được thái độ của tác giả.

* Kết thúc đoạn văn miêu tả này, tác giả nói : “… kẻ thức giả đó biết là triệu bất tường”, đây chính là lời dự báo về một thảm họa ắt sẽ xảy ra nếu xã hội vẫn cứ hỗn loạn như thế này.

Câu 2:

* Bọn quan lại hầu cận trong phủ chúa đã nhũng nhiễu dân bằng những thủ đoạn: hành động vừa ăn cắp vừa la làng, người dân chỉ có 2 sự lựa chọn, một là bị cướp tới hai lần, hai là tự tay hủy bỏ của quý của mình => Điều này hết sức vô lí và bất công.

* Ý nghĩa đoạn cuối bài: “Nhà ta ở phường Hà Khẩu… cũng vì cớ ấy”, đây là đoạn văn tác giả đã kể lại sự việc diễn ra ngay tại gia đình mình để tăng sức thuyết phục cho những chi tiết mà ông đã ghi chép ở trên. Đồng thời, đoạn văn cũng bộc lộ thái độ bất bình, phẫn nộ, căm tức của tác giả.

Câu 3: Theo em, sự khác nhau giữa thể tùy bút và thể truyện là:

Thể truyện: thường phải có cốt truyện và nhân vật, có thể là thật hoặc do tác giả tưởng tượng. Nhân vật trong truyện được xây dựng qua ngoại hình, tính cách, tâm lí,… Truyện thường phản ánh hiện thực qua bức tranh mở rộng của đời sống qua những sự kiện, biến cố xảy ra trong cuộc đời của nhân vật. Thể tùy bút: ghi chép tùy hứng, tản mạn những sự việc có thật, nhưng không theo một cốt truyện nào. Qua đó, người viết chú trọng bộc lộ thái độ, cảm xúc, suy tư, nhận thức, đánh giá của mình về con người và cuộc sống.44

Luyện tập:

Hiện thực nước ta dưới thời vua Lê – chúa Trịnh cuối thế kỉ XIII là thời kì chế độ phong kiến mục rỗng, thối nát. Vua chúa, quan lại lo ăn chơi hưởng lạc, cướp trắng trợn của cải dân chúng, không chăm lo đến kinh tế, không màng việc nước thế sự. Đời sống nhân dân loạn lạc đói kém, cơ cực vô cùng.

Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh (trích Vũ Trung tùy bút - Phạm Đình Hổ) - Bài 4

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc và tăng trải nghiệm khách hàng. Mọi ý kiến đóng góp xin vui lòng liên hệ tổng đài chăm sóc: 1900 2083 hoặc email: [email protected]

Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh nói về gì?

- Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh phản ánh đời sống xa hoa của vua chúa và sự nhũng nhiễu của bọn quan lại thời Lê – Trịnh. - Lựa chọn sự việc tiêu biểu, có ý nghĩa phản ánh bản chất sự việc con người.

Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh Phương thức biểu đạt là gì?

Câu 1: Phương thức biểu đạt chính: tự sự. Câu 2: Nội dung: Thói ăn chơi xa đọa của vua chúa và nhũng nhiễu của bọn vua chúa, quan lại thời Trịnh được Phạm Đình Hổ miêu tả rất cụ thể, sinh động.