Ai cập nhà văn ba tư nghìn lẻ một đêm năm 2024

Với bối cảnh rộng lớn trải dài từ Đông sang Tây, nhiều chủ đề và nhân vật đa dạng, tình tiết bất ngờ, ngôn ngữ phong phú, nghệ thuật kể chuyện tài tình với kết cấu “truyện lồng trong truyện”, mở ra vô vàn tình tiết hấp dẫn, Nghìn lẻ một đêm đã xây dựng nên một thế giới thấm đẫm màu sắc văn hóa Hồi giáo và bao quát đời sống của người dân Ả Rập, từ thực tại cũng như trong cảnh thần tiên ma quái. Người Ả Rập vẫn cho pho sách này là một tấm gương vĩ đại ai nấy có thể nhìn vào đấy mà suy ngẫm, mà soi xét bản thân mình.

“Bạn có biết một truyện kể nào ngộ nghĩnh hơn, một câu chuyện nào thú vị hơn, một thi phẩm nào giàu tưởng tượng hơn truyện kể, câu chuyện, bài thơ mang tên Nghìn lẻ một đêm?” - (Jules Janin - Nhà văn, Viện sĩ Hàn Lâm Pháp thế kỷ XIX)

Ấn phẩm Nghìn lẻ một đêm phiên bản mới, đẹp mắt với một số điểm đáng chú ý sau:

Bản dịch quan trọng và được yêu thích nhất

Năm 1704, nhà Đông phương học kiêm dịch giả nổi tiếng người Pháp Antoine Galland xuất bản phần đầu của dịch phẩm Les mille et une nuits (Nghìn lẻ một đêm), dựa trên quyển sách Ba Tư cổ Hazār Afsān (Một ngàn truyện), dịch trực tiếp từ ngôn ngữ Ả Rập ra tiếng Pháp. Qua bản dịch của Galland, người phương Tây và sau đó là thế giới, lần đầu tiên được biết đến và đã trở nên say mê những câu chuyện về phương Đông huyền bí trong Nghìn lẻ một đêm.

Bản Nghìn lẻ một đêm của Galland bổ sung một số câu chuyện vốn không xuất hiện trong bản thảo Hazār Afsān, mà được ông sưu tầm riêng từ người bạn Hannah Diab, một người kể chuyện rong: đó là những câu chuyện nổi tiếng mà ngày nay cả trẻ em lẫn người lớn khắp nơi đều thuộc, như chuyện Alladin và cây đèn thần, hay Ali Baba với câu thần chú “Vừng ơi, hãy mở ra” huyền thoại. Mặc dù sau này có một số bản dịch khác được cho là đầy đủ hơn, nhưng chưa có bản dịch nào được yêu thích và giữ vị trí quan trọng như bản của Galland. Bản dịch của Galland cũng được các nhà nghiên cứu văn học đánh giá cao nhất, bởi đó không chỉ đơn thuần là một văn bản chuyển ngữ, mà còn thể hiện rõ sự tinh tế và am hiểu văn hóa của người dịch.

Từ 1704 đến 1782 trong vòng 78 năm, bản dịch của Galland được in lại hơn bảy mươi lần. Trong điều kiện của thế kỷ 18, phương tiện và kỹ thuật ấn loát thô sơ, công nghiệp giấy chưa phát triển, tỷ lệ người biết đọc và biết viết cũng chưa cao, đó là một thành công vượt trội. Từ bản của Antoine Galland, Nghìn lẻ một đêm được dịch ra nhiều thứ tiếng và xuất bản trên khắp thế giới.

Tại Việt Nam, đã có một số bản dịch Nghìn lẻ một đêm được xuất bản, nhưng phổ biến và được yêu thích hơn cả là bản dịch của nhà báo, nhà văn Phan Quang, dịch từ nguyên bản tiếng Pháp Les mille et une nuits của Antoine Galland. Bản dịch này lần đầu ra mắt tại Việt Nam năm 1981, và đã được tái bản chính thức 45 lần cho đến nay.

Công trình chuyển ngữ của hai tên tuổi nổi tiếng

Nhà Đông phương học Antoine Galland là người đầu tiên tổng hợp và dịch Nghìn lẻ một đêm. Sau khi học tiếng Hy Lạp và La Tinh, Galland trở thành thư ký riêng của sứ thần Pháp tại Constantinople, sau đó làm người sưu tầm đồ cổ cho vua Louis XIV. Nhờ vậy, Galland chu du qua nhiều vùng đất Tây Á, học thêm tiếng Thổ Nhĩ Kỳ, Ba Tư, Ả Rập và nghiên cứu văn hóa, phong tục, tôn giáo của dân bản địa, sau đó thực hiện nhiều công trình khảo cứu và dịch thuật giá trị, như bản dịch kinh Qur’an của đạo Hồi, tập truyện cổ Ấn Độ, truyện về các hoàng đế Thổ Nhĩ Kỳ và nổi tiếng nhất là bộ Nghìn lẻ một đêm.

Năm 1709, ông giữ chức Chủ nhiệm khoa Ả Rập học tại Collège de France cho đến khi qua đời.

Dịch giả Phan Quang là nhà báo lão thành đã có nhiều đóng góp cho nền báo chí Việt Nam. Ông còn là một nhà văn hóa, nhà quản lý đã từng giữ nhiều vị trí quan trọng. Bên cạnh đó, ông cũng dịch sách và sáng tác đa dạng thể loại: phóng sự, tiểu luận, truyện ngắn, bút ký, truyện dịch.

Nổi bật nhất trong các ấn phẩm dịch của dịch giả Phan Quang là bộ Nghìn lẻ một đêm. Để hoàn thành bộ sách đồ sộ này, dịch giả Phan Quang vừa dịch, vừa nghiên cứu về văn hóa Ả Rập từ những năm 1970.

Bản in đẹp mắt

Trong lần tái bản này, Đông A giữ lại đầy đủ và trọn vẹn tất cả những truyện mà dịch giả Phan Quang chuyển ngữ dựa vào bản in Les mille et une nuits của Antoine Galland do nhà xuất bản Anh em Garnier (Librairie Garnier Frères) phát hành năm 1921. Đông A cũng giữ lại và trình bày theo đúng nguyên tác toàn bộ tranh vẽ minh họa trong bản in của nhà Anh em Garnier, đồng thời bổ sung một số minh họa từ ấn bản tiếng Đức do nhà Verlag von Emil Strauß phát hành năm 1897, với mong muốn đưa đến bạn đọc một cuốn sách sống động về thế giới Ả Rập cùng những câu chuyện nhiệm màu của nàng Scheherazade.

Đầu tiên mọi người nên biết rằng Nghìn lẻ một đêm là bộ sưu tập các truyện dân gian Trung Đông và Nam Á được biên soạn bằng tiếng Ả Rập trong thời đại hoàng kim của Hồi Giáo. Bộ truyện đại diện cho nền văn chương và truyện kể dân gian đa dạng của Ả Rập, Ba Tư, Lưỡng Hà, Ấn Độ, Do Thái và Ai Cập, xoay quanh câu chuyện của nhà vua Ba Tư có tên Shahriyar và vợ của ông là Scheherazade. Những câu chuyện trong bộ truyện được kể từ chính nàng Scheherazade về tình yêu, chiến tranh và những xứ sở huyền ảo, có cả những âm mưu cướp ngôi từ những vương triều hồi ấy, về sinh hoạt cuộc sống đời thường của người dân trong các ngõ hẻm hay các khu chợ tại các thành phố Phương Đông. Bối cảnh được đặt tại các thành phố huyền thoại như Bagdad, Cairo và Damascus, phản ảnh nguyện vọng và mơ ước của con người trong xã hội bị dồn ép lúc bấy giờ.

Xuyên suốt truyện chúng ta có thể tưởng tượng ra khung cảnh về những xứ sở kỳ bí ở Trung Đông với lối kiến trúc Arab đặc trưng, những lối nhỏ, con hẻm chật trong khu chợ tấp nập trong câu truyện Aladdin và cây đèn thần hay những cung điện sặc sỡ sắc màu, nguy nga đến choáng ngợp.

.jpg)

Quay về với Maroc, một quốc gia ở Bắc Phi thì có liên quan gì đến Nghìn lẻ một đêm ấy? Theo những dẫn chứng ở trên thì có thể thấy rằng bộ truyện không phải bắt nguồn từ Maroc nhưng nó vẫn ưu ái được gọi là xứ sở mơ mộng ấy vì bản sắc, văn hóa cùng những di sản nghìn năm tuổi quý giá, khiến du khách như lạc vào miền đất của những trang truyện huyền bí.

Là một xứ sở cổ tích và những cảnh đẹp không tưởng, đa số những điểm thu hút ở Maroc hoàn toàn độc đáo, nguyên vẹn, có nét riêng khiến người tham quan ấn tượng sâu sắc cùng ẩn sâu bên trong là cả một nền văn hóa và lịch sử phong phú. Tại Maroc, văn hóa là sự pha trộn của người Berber (người bản địa Bắc Phi sống ở phía tây thung lũng song Nile), Ả Rập và Do Thái, ảnh hưởng đến từng giác quan cảm nhận khi đến đây.

Lịch sử văn hóa được thể hiện rõ nét ở khắp nơi trên toàn đất nước, với Fes El Bali - "thành Athen của châu Phi, thành cổ Ait Benhaddou - Di sản Văn hoá Thế giới, những ngôi nhà hay pháo đài được xây bằng đất của người Berber, tàn tích cung điện của người La Mã xưa đều được lưu giữ nguyên vẹn tại quốc gia này. Đến những khu chợ truyền thống – souk là linh hồn của vùng đất huyền thoại đặc trưng với những ngỏ nhỏ quanh co, lộn xộn. Không ngoa khi nói Souk chính là trái tim của Maroc khi nó có mặt ở mọi thành phố, là nơi tụ tập trao đổi thương mại của người dân.

Nếu bạn đã đọc những câu chuyện như “Ali Baba và bốn mươi tên cướp” hay “Thủy thủ Sinbab” đều có thể hình dung được khung cảnh của một khu chợ truyền thống sẽ như thế nào. Không khí buôn bán luôn tấp nập, họ trưng bày lụa là, vải vóc thổ cẩm, trang sức lấp lánh ra đường, trong những con hẻm nhỏ. Khi trời ngả tối, cả khu chợ sẽ được thắp sáng bằng những dây đèn hòa chung với những cửa hàng màu nâu trầm, càng làm cho khung cảnh thêm lung linh, bóng bẩy và huyền thoại. Có một lưu ý cho những ai lần đầu ghé souk và mua đồ ở đây là bạn nhất định phải trả giá, thương lái ở đây luôn ra một cái giá đắt gấp 2,3 lần để tạo ấn tượng với du khách.

Ngoài nét văn hóa cổ tích thì con người, kiến trúc, nghệ thuật cũng là một điểm tạo nên danh xưng “xứ sở Nghìn lẻ một đêm” của Maroc. Các khu nghỉ dưỡng dành cho khách du lịch khi đến thành phố được xây dựng theo lối kiến trúc đặc trưng của người bản xứ, hay còn gọi là Riad (nhà truyền thống). Đây cũng là một điểm check-in thú vị bởi vẻ ngoài khác lạ, tường, cửa và cột được chạm trổ rất tinh xảo, nguy nga như cung điện nhưng cũng phảng phất nét hoang dã của miền sa mạc Sahara. Sân thượng của các riad được tận dụng làm quán cà phê thư giãn ngoài trời, được trang trí đủ chuẩn sống ảo cho du khách khi đến đây.

Nghìn lẻ một đêm của ai?

“Nghìn lẻ một đêm” của Antoine Galland có khung cảnh rộng lớn, chủ đề đa dạng, tình tiết đầy bất ngờ, nhân vật phong phú rất thực và cũng rất hư, truyện này nối tiếp truyện kia, truyện sau lồng vào truyện trước, truyện này chưa hết truyện khác đã bắt đầu..., hấp dẫn độc giả toàn thế giới.

Nghìn lẻ 1 đêm bao nhiêu trang?

ngàn lẻ một đêm là tập sách được kể theo môtip Ngàn lẻ một đêm. Cuốn sách dày 152 trang, gồm 10 câu chuyện liên hoàn với những cái tựa như: Nhà vua và nàng Xê, Người thổi kèn Pi Căn, Kỹ nữ hát rong, Giọt nước kể chuyện...

Câu chuyện Nghìn lẻ một đêm ở đâu?

Theo các nhà nghiên cứu Nghìn lẻ một đêm ít ra là bản lưu truyền đến với chúng ta ngày nay được định hình rõ ràng vào khoảng cuối thế kỷ 15 ở Ai Cập. Thời kỳ này cả nước Ai Cập đã hoàn toàn theo đạo Hồi.

Nghìn lẻ một đêm tiếng Anh là gì?

Nghìn lẻ một đêm (tiếng Trung: 一千零一夜; bính âm: yi qian ling yi ye; tiếng Anh: Sweet Dream) là một bộ phim truyền hình Trung Quốc có đề tài khoa học viễn tưởng.