Dàn ý vẻ đẹp tài hoa nghệ sĩ của người lái đò
Hình tượng người lái đò được phân tích qua vẻ đẹp của tinh thần dũng cảm, ý chí quật cường và cả tấm lòng khiêm nhường đáng mến. Từ đây, ta thấy rõ phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân trước và sau Cách mạng Show
Dàn ý vẻ đẹp tài hoa nghệ sĩ của người lái đòNGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ- NGUYỄN TUÂNMỞ BÀI:
Mở bài tham khảo “ Nếu ở Pháp, Chateaubriand được mệnh danh là “ Chàng kỵ sĩ phiêu bạt” thì ở Việt Nam ta, Nguyễn Tuân vẫn được nhiều người thân mật gọi là “Chàng tài tử phiêu lãng” với câu nói bất hủ mà ông thích: “ Khi tôi chết, xin hãy thuộc da tôi làm chiếc vali”. Trên con đường phiêu lưu khám phá vẻ đẹp của quê hương sau Cách mạng tháng Tám, ông đã đến với Sông Đà tự nhiên như người nghệ sĩ tìm được cái đẹp tuyệt đích. Ở đây, nhà văn đã khám phá ra vẻ đẹp hoang sơ của một vùng Tây Bắc hoang sơ kì bí, đặc biệt là vẻ đẹp ở con người, thứ mà ông gọi là “ thứ vàng mười đã qua thử lửa”. Vẻ đẹp ấy được thể hiện trọn vẹn qua hình tượng người lái đò Sông Đà.... THÂN BÀI:
Tham khảo: “ Thế giới nhân vật trong trang văn Nguyễn Tuân thật đáng yêu vô cùng. Một cụ Kép, lông mày bạc, tóc bạc, râu bạc thấp thoáng giữa vườn lan “ nguyện đem cái quãng đời xế chiều của một nhà nho để phụng sự hoa thơm cỏ quý.” (Hương Cuội). Một Huấn Cao, tử tù chân vướng xiềng, cổ đeo gông, vung bút viết lên tấm lụa bạch những chữ như rồng bay, phượng múa, thể hiện “ hoài bão tung hoành của một đời người.” ( Chữ người tử tù) . Và hình ảnh ông lái đò Tây Bắc có “tay lái ra hoa”. Đó đều là những con người tài hoa mang cốt cách nghệ sĩ. Vẻ đẹp ngoại hình của ông lái đò:Dẫn dắt: “ Có lẽ Nguyễn Tuân đã dành nhiều ưu ái cho người lái đò mà ông coi là “ thứ vàng mười đã qua thử lửa” . Giữa thiên nhiên hung bạo ác liệt đến ghê sợ của dòng sông Đà, hình ảnh con người nhỏ bé hiện lên với sức mạnh phi thường. Để làm nổi bật nhân vật của mình, nhà văn đã đặt người lái đò trong hoàn cảnh khắc nghiệp: Vượt qua thứ “ kẻ thù số một” của Tây Bắc, dòng sông Đà quanh năm làm mình làm mẩy với người dân nơi đây. Tuy công việc rất đỗi gian nan nguy hiểm, nhưng ở người lái đò vẫn toát lên những phẩm chất hiên ngang quả cảm của người anh hùng lao động với tài nghệ lái đò hiếm thấy. Thiên nhiên nguy hiểm số một chính là bệ đỡ để tôn vinh tài năng và giá trị con người... Vẻ đẹp của người lái đò, trước hết là ở ngoại hình đẹp đẽ của người lao động chân chính..”
Vẻ đẹp tâm hồn tính cách:
Dẫn dắt: Nhiều năm lăn lộn trên chiến trường sông Đà, người lái đò đã tích lũy cho mình một vốn sống và vố hiểu biết sâu sắc về con sông Đà
Tham khảo: Có lẽ bao tình cảm đam mê, yêu quý sông Đà của Nguyễn Tuân được gửi gắm vào nhân vật ông lái đò, nên nhà văn đã để nhân vật của mình gắn bó với sông Đà đến mức máu thịt, hiểu và yêu dòng sông đến mức thuộc lòng từng tên thác tên ghềnh,hơn một nghìn tên dù dễ hay khó đều hội tụ lắng đọng thành một dòng chảy trong trái tim của ông lái đò hay chính là trái tim của Nguyễn Tuân. Ông thuộc dòng sông như thuộc một "bản trường ca, thuộc đến từng dấu chấm dấu phẩy, dấu chấm than và từng đoạn xuống dòng". "Ông lái đò đã nắm chắc binh pháp của thần sông ,thần đá, ông đã thuộc quy luật phục kích của lũ đá nơi ải nước". Chính vì thế mà ông lái đò đã khuất phục, chế ngự được sự hung bạo của dòng sông Đà. Ông không phải thần thánh mà chỉ là một người lao động bình thường bằng xương bằng thịt nhưng với trí dũng song toàn nên ông vẫn chiến thắng thiên nhiên nghiệt ngã để tồn tại lao động sáng tạo trong công cuộc xây dựng bảo vệ Tổ quốc. Sự thông minh, linh hoạt, dũng cảm như một một viên tướng tài ba, như một người nghệ sĩ trong nghệ thuật vượt thác Sông Đà:Dẫn dắt: Cuộc sống của người lái đò Sông Đà là một cuộc chiến đấu hằng ngày. Và ngày nào cũng phải giành những cái sông từ tay những con thác. Vẻ đẹp này được Nguyễn Tuân thể hiện sống động qua hình ảnh ông đò lúc vượt thác. Vẻ đẹp tài hoa nghệ sĩ của ông lái đò lá sự tài ba dũng mãnh của một vị thuyền trưởng dày dặn kinh nghiệm thủy chiến. Chất tài hoa nghệ sĩ của ông lái đò là ở bản lĩnh chiến đấu và tinh thần dũng cảm phi thường. Cảnh vượt thác của ông lái đò đã thể hiện rõ vẻ đẹp và cốt cách ấy:
“ Mặt nước hò la vang dậy quang mình, ùa vào mà bẻ gãy cán chèo võ khí trên cánh tay mình. Sóng nước như thể quân liều mạng vào sát nách mà đá trái mà thúc gối vào bụng và hông thuyền. Có lúc chúng đội cả thuyền lên. Nước bám lấy thuyền như đô vật túm lấy thắt lưng ông đò đòi lật ngửa mình ra giữa trận nước vang trời thanh la não bạt.”
+ Chiến thẳng của sự ngoạn mục của sự ngoan cường, dũng cảm, ý chí quyết tâm vượt qua những thử thách khốc liệt của cuộc sống + Chiến thắng của tài trí con người người của sự hiểu biết ( nắm chắc binh pháp của thần sông, thần đá) và kinh nghiệm của một người lâu năm gắn bó với nghề Sông Nước.
Sự khiêm nhường và phong thái ung dung mang cốt cách nghệ sĩDẫn dắt: Đối với người lái đò, hiểm nguy trên dòng sông chính là một phần trong cuộc sống của ông. Khi vượt qua hiểm nguy, sóng nước lại tan xèo xèo trong trí nhớ “ sông nước lại thanh bình. Đêm ấy nhà đò đốt lửa trong hang đá, nướng ông cơm lam, và toàn bàn tán về cá anh vũ, cá dầm xanh....Cũng chẳng thấy ai bàn thêm một lời nào về cuộc chiến thắng vừa qua.”
Tham khảo: “ Nếu trong cảnh vượt thác, ta bắt gặp hình ảnh người lái đò Sông Đà hiên ngang, hùng dũng trên sông nước , ông đò tài trí quả cảm chiến thắng Sông Đà hung dữ thì sau cuộc vượt thác ta lại mến mộ nhiều hơn chất nghệ sĩ tài tử ở con người ấy. Chiến thắng Sông Đà oanh liệt vẻ vang là thế, hiểm nguy là thế, chỉ cần lơ tay lóa mắt, ông đò sẽ phải trả giá bằng cả tính mạng của mình. Vậy mà , sau cuộc vượt thác , trở lại với sông nước thanh bình thì sóng thác xèo xèo” tan trong trí nhớ”, nhà đò đốt lửa nướng ống cơm lam , bàn tán về cá anh vũ, cá dầm xanh.. “ chẳng thấy ai bàn thêm một lời nào về cuộc chiến thắng vừa qua trên cửa ải nước đủ loại quân dữ tợn vừa rồi.” Tâm thế của ông đò bình thản đến lạ lùng. Cái phi thường đã trở nên bình thường. Ông đò trở về với đời thường và tâm hồn người nghệ sĩ lại mải miết nghĩ đến việc thưởng thức cái đẹp của hương vị cơm lam và những loài đá đẹp của Sông Đà. Cái đẹp mà Nguyễn Tuân hướng đến đâu phải đâu xa, ở ngay trong những con người lao động bình dị: Những người có tâm hồn nghệ sĩ quên ngay đi những hung hãn hiểm trở của thác đá Sông Đà để thả hồn mình theo cái đẹp của cảnh sông nước đầy chất thơ. Hình như ông đò đang cho mình một tâm thế thật thanh thản bình yên để tiếp tục đưa con thuyền trôi về phía hạ lưu yên ả lặng tờ và hoang sơ mơ màng, đậm màu sắc cổ tích....
Tham khảo: “ Xây dựng hình tượng người lái đò Sông Đà , Nguyễn Tuân đã huy động tri thức của nhiều ngành, nhiều môn nghệ thuật, hội họa, âm nhạc, quân sự điện ảnh, thể thao cùng với nghệ thuật so sánh, ngôn ngữ giàu chất tạo hình, bút pháp tương phản, giúp cho người đọc chứng kiến đoạn phim hồi hộp, căng thẳng diễn tả một cuộc đấu tranh không ngừng quyết liệt giữa con người và thiên nhiên hung bạo. Xây dựng người lái đò Sông Đà, Nguyễn Tuân đã chứng tỏ sự tài hoa uyên bác, ông luôn tiếp nhận con người trên phương diện nghệ thuật, khai thác con người với phẩm chất nghệ sĩ. Nhà văn đã phát hiện được phẩm chất cao quý trong người lao động bình thường , chất nghệ sĩ tài tử không chỉ là phẩm chất đặc quyền ở những người làm việc liên quan tới nghệ thuật mà là phẩm chất có ở bất kì ai, làm bất cứ công việc gì, khi họ đạt đến trình độ kì tài. ” KẾT BÀI:
Tham khảo: “Có thể nói, người lái đò Sông Đà của Nguyễn Tuân là một trang văn đẹp, thiên anh hùng ca, ngợi ca vẻ đẹp của người lao động. Tài trí, bản lĩnh ngoan cường, tay lái ra hoa đang nỗ lực cống hiến cho Tổ quốc. Đó là chất vàng mười được tinh luyện ở con người Tây Bắc mà Nguyễn Tuân say mê ngưỡng mộ và ngợi ca. Lao động là nghệ thuật vô giá. Người lao động khi biết làm chủ công việc của mình, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình, thì đều được coi là những người nghệ sĩ ,là cái đẹp bất tử trong nghệ thuật.” LIÊN HỆ MỞ RỘNG:Quan niệm của Nguyễn Tuân về con người Trước và Sau Cách mạng có gì tiến bộ? Khí phách và trí dũng: Người lao động với những phẩm chất cao đẹp, đáng trân trọng đặc biệt là tài trí tuyệt vời và lòng dũng cảm vô song trong nghề lái đò vượt Sông Đà. Trong “Chữ người tử từ”, Nguyễn Tuân viết về một thời đã xa nay chỉ còn vang bóng. Ông trân trọng và nâng niu gìn giữ những giá trị tốt đẹp thú vui tao nhã của con người với nghệ thuật thư pháp điêu luyện.... Với “ Người lái đò Sông Đà”, Nguyễn Tuân lại say mê đi tìm cái đẹp của đời sống và con người. Nguyễn Tuân có những cảm nhận về người lái đò mang vẻ đẹp từ ngoại hình đến phẩm chất bên trong, không chỉ là người lao động khỏe mạnh, từng trải nơi sông nước mà còn là vị tướng tài ba trong những trận chiến với con nước hung dữ. Nghệ sĩ tài hoa: Trong “ chữ người tử tù” , Huấn Cao mang một thiên lương cao đẹp, tung hoành ngang dọc, khí phách hiên ngang không khuất phục kẻ thù. Ông chính là tấm lụa bạch còn nguyên vẹn lần hồ. Trong “ Người lái đò sông Đà”, vẻ đẹp nghệ sĩ của ông lái đò không phải là một người lái đò thông thường mà là một người nghệ sĩ trong nghệ thuật sông nước. Sự tài hoa đến từng động tác thuần thục của ông lái đò được Nguyễn Tuân gọi là “ tay lái ra hoa”
|