Trực tràng ở đâu
CẤP CỨU(028) 54 11 35 00
Ung thÆ° đại trá»±c trà ng là loại ung thÆ° có nguồn gốc từ đại trà ng (phần chÃnh của ruá»™t già ) hoặc trá»±c trà ng (Ä‘oạn nối giữa đại trà ng và háºu môn). Äây là loại ung thÆ° phổ biến thứ ba được chẩn Ä‘oán có ở cả nam và nữ. Hầu hết ung thÆ° đại trà ng Ä‘á»u khởi phát từ sá»± tăng sinh của niêm mạc đại trá»±c trà ng gá»i là pô-lýp. Má»™t số dạng pô-lýp có thể tiến triển thà nh ung thÆ° sau nhiá»u năm. Khả năng tiến triển thà nh ung thÆ° tùy thuá»™c và o từng loại pô-lýp. Có hai loại pô-lýp chÃnh là :
Chứng loạn sản là má»™t dạng tiá»n ung thÆ° khác mà bản thân polyp hoặc niêm mạc của đại trá»±c trà ng có các tế bà o bất thÆ°á»ng (nhÆ°ng không giống tế bà o ung thÆ°).
Thà nh đại trá»±c trà ng được cấu tạo từ nhiá»u lá»›p. Ung thÆ° đại trá»±c trà ng khởi phát từ lá»›p trong cùng (niêm mạc) và có thể tăng trưởng đến và i lá»›p hoặc tất cả các lá»›p khác. Khi tế bà o ung thÆ° đã xuất hiện trên thà nh đại trá»±c trà ng, chúng có thể Ä‘i và o trong các mạch máu hoặc mạch bạch huyết (là các ống nhá» mang chất thải và chất lá»ng ra ngoà i). Từ đó, các tế bà o ung thÆ° có thể di căn đến các hạch bạch huyết lân cáºn hoặc di căn xa đến các cÆ¡ quan khác trong cÆ¡ thể. Giai Ä‘oạn (mức Ä‘á»™ lây lan) của ung thÆ° đại trá»±c trà ng sẽ phụ thuá»™c và o mức Ä‘á»™ xâm lấn theo chiá»u sâu và o thà nh đại trá»±c trà ng cÅ©ng nhÆ° mức Ä‘á»™ gieo rắc ngoà i đại trá»±c trà ng. Má»™t số yếu tố nguy cÆ¡ do lối sống sẽ có liên quan đến ung thÆ° đại trá»±c trà ng. Trên thá»±c tế, mối liên hệ giữa chế Ä‘á»™ ăn uống, cân nặng và sá»± váºn Ä‘á»™ng vá»›i nguy cÆ¡ mắc bệnh ung thÆ° đại trá»±c trà ng là má»™t trong các nguy cÆ¡ cao nhất cho bất kỳ loại ung thÆ° nà o. Thừa cân hoặc béo phì: nếu bạn Ä‘ang thừa cân hoặc béo phì (thừa cân nhiá»u) thì nguy cÆ¡ phát triển và tá» vong vì ung thÆ° đại trá»±c trà ng sẽ cao hÆ¡n. Tình trạng thừa cân sẽ là m tăng nguy cÆ¡ ung thÆ° đại trá»±c trà ng cho cả nam và nữ nhÆ°ng nguy cÆ¡ ở nam giá»›i sẽ cao hÆ¡n. Thiếu hoạt Ä‘á»™ng thể chất: nếu bệnh nhân không hoạt Ä‘á»™ng thể chất thì sẽ có nguy cÆ¡ mắc bệnh ung thÆ° đại trá»±c trà ng cao hÆ¡n. Việc váºn Ä‘á»™ng nhiá»u hÆ¡n có thể giúp giảm nguy cÆ¡ gây bệnh. Má»™t số loại thá»±c phẩm: chế Ä‘á»™ ăn có nhiá»u thịt Ä‘á» (nhÆ° thịt bò, heo, cừu, hoặc gan) và thịt chế biến (nhÆ° xúc xÃch và thịt há»™p) có thể là m tăng nguy cÆ¡ ung thÆ° đại trá»±c trà ng. Các món được là m bằng cách chiên, nÆ°á»›ng, hoặc quay sẽ tạo ra các chất có thể là m tăng nguy cÆ¡ ung thÆ°, nhÆ°ng mức Ä‘á»™ gia tăng nguy cÆ¡ ung thÆ° đại trá»±c trà ng vẫn chÆ°a được xác định. Chế Ä‘á»™ ăn nhiá»u rau củ, trái cây và gạo nguyên hạt có liên quan đến việc giảm nguy cÆ¡ ung thÆ° đại trá»±c trà ng nhÆ°ng việc bổ sung chất xÆ¡ thì chÆ°a được chứng minh là mang lại hiệu quả. Hút thuốc: những ngÆ°á»i hút thuốc lá trong thá»i gian dà i sẽ có nhiá»u nguy cÆ¡ phát triển và tá» vong vì ung thÆ° đại trá»±c trà ng hÆ¡n những ngÆ°á»i không hút thuốc. Hút thuốc là má»™t nguyên nhân gây ung thÆ° phổi được nhiá»u ngÆ°á»i biết đến và cÅ©ng có liên quan đến các loại ung thÆ° khác, nhÆ° ung thÆ° đại trá»±c trà ng. Uống nhiá»u rượu/bia: ung thÆ° đại trá»±c trà ng có liên quan đến việc uống nhiá»u rượu/bia. Việc hạn chế uống rượu/bia không quá hai ly/ngà y ở nam giá»›i và má»™t ly/ngà y ở nữ giá»›i có thể mang lại nhiá»u lợi Ãch cho sức khá»e, kể cả việc giảm nguy cÆ¡ ung thÆ° đại trá»±c trà ng. Cao tuổi: ngÆ°á»i trẻ tuổi có thể phát triển ung thÆ° đại trá»±c trà ng nhÆ°ng nguy cÆ¡ sẽ tăng rõ rệt khi bệnh nhân lá»›n hÆ¡n 50 tuổi. Tiá»n sá» gia đình mắc bệnh ung thÆ° đại trá»±c trà ng hoặc pô-lýp tuyến: phần lá»›n những ngÆ°á»i bị ung thÆ° đại trá»±c trà ng không có tiá»n sá» gia đình mắc bệnh ung thÆ° đại trá»±c trà ng. Tuy nhiên, có đến 1/5 số ngÆ°á»i bị ung thÆ° đại trá»±c trà ng có thà nh viên trong gia đình mắc căn bệnh nà y. Bệnh nhân có tiá»n sá» bệnh viêm ruá»™t nhÆ° viêm loét đại trà ng hoặc bệnh Crohn. Có há»™i chứng di truyá»n: khoảng 5% đến 10% số ngÆ°á»i bị ung thÆ° đại trá»±c trà ng có thừa hưởng khiếm khuyết gen (Ä‘á»™t biến gen) mà có thể gây ra các há»™i chứng ung thÆ° gia đình và là m cho những ngÆ°á»i nà y bị mắc bệnh. Các há»™i chứng di truyá»n có liên quan đến ung thÆ° đại trá»±c trà ng phổ biến nhất là Pô-lýp tuyến gia đình (FAP) và Há»™i chứng Lynch (ung thÆ° đại trá»±c trà ng di truyá»n không do pô-lýp hoặc HNPCC), tuy nhiên các há»™i chứng hiếm gặp khác cÅ©ng có thể là m tăng nguy cÆ¡ ung thÆ° đại trá»±c trà ng. DẤU HIỆU VÀ TRIỆU CHỨNG UNG THƯ ÄẠI TRá»°C TRÀNG
Ung thÆ° đại trá»±c trà ng có thể không gây ra các triệu chứng ngay láºp tức, nhÆ°ng nếu có thì sẽ là má»™t trong các triệu chứng sau:
Ung thÆ° đại trà ng thÆ°á»ng gây ra tình trạng chảy máu trong Ä‘Æ°á»ng tiêu hóa. Mặc dù đôi khi máu có thể lẫn trong phân hoặc là m phân sẫm mà u, thông thÆ°á»ng phân trông vẫn bình thÆ°á»ng. Theo thá»i gian thì tình trạng mất máu có thể tăng và là m cho số lượng hồng cầu giảm (bệnh thiếu máu). Äôi khi dấu hiệu đầu tiên của ung thÆ° đại trá»±c trà ng là kết quả xét nghiệm máu cho thấy số lượng hồng cầu thấp. Phần lá»›n các vấn Ä‘á» nà y thÆ°á»ng do các tình trạng khác chứ không phải do ung thÆ° đại trá»±c trà ng gây ra nhÆ° nhiá»…m trùng, bệnh trÄ©, hoặc há»™i chứng ruá»™t kÃch thÃch. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân gặp bất kỳ vấn Ä‘á» gì, Ä‘iá»u quan trá»ng là phải gặp bác sÄ© ngay để tìm nguyên nhân và tiến hà nh Ä‘iá»u trị, nếu cần thiết. TẦM QUAN TRỌNG CỦA CHÆ¯Æ NG TRÃŒNH TẦM SOÃT UNG THƯ ÄẠI TRá»°C TRÀNGTầm soát là má»™t quy trình phát hiện ung thÆ° hoặc tiá»n ung thÆ° ở những ngÆ°á»i không có triệu chứng bệnh. Việc tầm soaÌt định kỳ có thể giúp phaÌt hiện sÆ¡Ìm ung thÆ° Ä‘aÌ£i trÆ°Ì£c traÌ€ng, giúp Ä‘em đêÌn nhiều khả năng chữa khỏi bệnh. Trong nhiều trÆ°Æ¡Ì€ng hÆ¡Ì£p, việc tầm soaÌt còn giuÌp ngăn ngÆ°Ì€a ung thÆ° Ä‘aÌ£i trÆ°Ì£c traÌ€ng khi cắt bá» má»™t số pô-lyÌp hoặc khối u trÆ°Æ¡Ìc khi chuÌng có nguy cÆ¡ tiến triển thà nh ung thÆ°. CoÌ nhiều phÆ°Æ¡ng pháp được sá» dụng để phát hiện và chẩn Ä‘oán ung thÆ° Ä‘aÌ£i trÆ°Ì£c traÌ€ng. XeÌt nghiệm tiÌ€m maÌu ẩn trong phân (FOBT): laÌ€ xeÌt nghiệm kiểm tra máu lẫn trong phân dÆ°Æ¡Ìi kiÌnh hiển vi. Các mẫu phân Ä‘Æ°Æ¡Ì£c đặt trên miêÌng lam đặc biệt và gá»i cho baÌc sĩ hoặc phoÌ€ng xeÌt nghiệm để khảo saÌt. FOBT laÌ€ một xeÌt nghiệm tầm soát nhanh vaÌ€ thuận tiện giúp phaÌt hiện ung thÆ° Ä‘aÌ£i trÆ°Ì£c traÌ€ng ở giai Ä‘oạn sá»›m. Nội soi Ä‘aÌ£i traÌ€ng xiÌch-ma bằng ôÌng mềm: thủ thuáºt naÌ€y giúp khảo sát các pô-lyÌp hoặc ung thÆ° trong trÆ°Ì£c traÌ€ng vaÌ€ Ä‘aÌ£i traÌ€ng xiÌch-ma (Ä‘oạn dÆ°á»›i). Một ôÌng nội soi mềm, má»ng, coÌ gắn máy quay phóng đại Ä‘Æ°Æ¡Ì£c Ä‘Æ°a và o trÆ°Ì£c traÌ€ng đêÌn Ä‘aÌ£i traÌ€ng xiÌch-ma để quan saÌt. Nội soi Ä‘aÌ£i traÌ€ng: thủ thuáºt naÌ€y giúp khảo sát các pô-lyÌp hoặc ung thÆ° trong toaÌ€n bộ Ä‘aÌ£i traÌ€ng. PhÆ°Æ¡ng pháp nà y được thá»±c hiện có gây mê bằng cách Ä‘Æ°a một ôÌng nội soi má»ng coÌ gắn máy quay phóng đại Ä‘Æ°Æ¡Ì£c Ä‘Æ°a và o trÆ°Ì£c traÌ€ng đêÌn Ä‘aÌ£i traÌ€ng. Ná»™i soi đại trà ng ảo, còn gá»i là chụp CT đại trà ng, là má»™t phÆ°Æ¡ng pháp tầm soát pô-lýp tiá»n ung thÆ° ở đại trà ng bằng máy CT. PhÆ°Æ¡ng pháp chụp CT đại trà ng giúp quan sát bên trong đại trà ng (ruá»™t già ) mà không cần ná»™i soi và an thần. HÆ°á»›ng dẫn tầm soát Bắt đầu ở Ä‘á»™ tuổi 50, cả nam giá»›i và nữ giá»›i nên tuân thủ má»™t trong các chÆ°Æ¡ng trình kiểm tra sau:
Má»—i ngÆ°á»i có kế hoạch tầm soát khác nhau tùy theo tiá»n sá» bệnh của bản thân và gia đình. Hãy trao đổi vá»›i bác sÄ© vá» tiá»n sá» bệnh của bạn để được tÆ° vấn chÆ°Æ¡ng trình tầm soát ung thÆ° đại trá»±c trà ng tốt nhất cho mình. CÃC GIAI ÄOẠN UNG THƯ ÄẠI TRá»°C TRÀNGGiai Ä‘oạn ung thÆ° sẽ mô tả mức Ä‘á»™ ung thÆ° trong cÆ¡ thể. Giai Ä‘oạn ung thÆ° là má»™t trong các yếu tố quan trá»ng nhất để quyết định hÆ°á»›ng Ä‘iá»u trị ung thÆ° và xác định mức Ä‘á»™ thà nh công của phÆ°Æ¡ng pháp Ä‘iá»u trị. Äối vá»›i ung thÆ° đại trá»±c trà ng, các giai Ä‘oạn sẽ dá»±a và o tình trạng:
Giai Ä‘oạn ung thÆ° đại trà ng sẽ dá»±a và o các kết quả thăm khám lâm sà ng, sinh thiết và khảo sát hình ảnh (Chụp CT hoặc MRI, chụp X-quang, PET scan, v.v) cÅ©ng nhÆ° kết quả phẫu thuáºt.
Äôi khi trong quá trình phẫu thuáºt, bác sÄ© sẽ phát hiện ung thÆ° nhiá»u hÆ¡n kết quả khảo sát trên hình ảnh. Äiá»u nà y có thể dẫn đến giai Ä‘oạn bệnh há»c muá»™n hÆ¡n giai Ä‘oạn lâm sà ng. |