Vì sao băng ở nam cực tan chảy

Tốc độ tan băng tại Nam Cực đang tăng rất nhanh so với những gì được tính toán trước đó. Nhưng đổi lại, một hiệu ứng khác có thể giúp chúng ta chống lại quá trình này một cách hiệu quả hơn.

Trái đất nóng lên, và hệ quả là băng ở hai cực đang tan dần. Chúng ta vẫn biết điều đó, và đang tìm mọi cách để khắc phục.

Nhưng theo một nghiên cứu mới đây, lượng băng tại Nam Cực hóa ra tan nhanh hơn những gì khoa học đã dự kiến. Nghiên cứu cho rằng tốc độ tăng của băng đã ngày càng tăng lên trong vòng 5 năm vừa qua.

Tốc độ tăng của băng đã ngày càng tăng lên trong vòng 5 năm vừa qua.

Cụ thể, các nhà nghiên cứu nhận ra rằng các mảng địa chất phía dưới bờ Tây Nam Cực - mà cụ thể là vùng vịnh Amundsen (ASE) - đang dâng lên nhanh chóng. Dù dây chỉ là một khu vực nhỏ, nhưng số băng tan ra tại đây chiếm tới 1/4 tổng lượng băng tan của cả hành tinh.

"Lượng nước đang lưu trữ tại Nam Cực có ảnh hưởng với phạm vi toàn cầu, nhưng mạnh nhất vẫn là với vùng Bắc Âu" - trích lời tác giả nghiên cứu là tiến sĩ Valentina Barletta từ ĐH Kỹ thuật Đan Mạch.

"Do hiệu ứng từ lực hấp dẫn, băng tan tại Nam Cực sẽ khiến nước biển vùng Bắc Âu tăng lên. Ngược lại, băng tan tại Greenland lại khiến các vùng biển của Nam bán cầu tăng lên".

Theo Barletta, các nghiên cứu trước kia đã đánh giá quá thấp tốc độ tan băng tại Nam Cực, thấp hơn khoảng 10% so với con số thực tế. Dù nghe thì có vẻ đáng ngại, nhưng các chuyên gia lại cho rằng đây là một tin tốt, ít nhất là với những thành phố đang nằm thấp hơn mực nước biển.

Lý do là vì băng rất nặng, và chúng có thể "ấn" lớp vỏ Trái đất bên dưới xuống sâu hơn một chút. Khi băng tan, khối lượng ấy mất đi và lớp vỏ cũng dần nổi lên. Và khi ấy, các thành phố ở độ cao thấp có thể được đẩy cao thêm một chút.

Các nghiên cứu trước kia cho rằng quá trình này diễn ra rất chậm. Ví dụ như khu vực Scandinavia tại Bắc Âu hiện chỉ nâng được khoảng 10mm/năm kể từ 10.000 năm trước - thời điểm kỷ băng hà kết thúc. Thế nên, dù đất có nâng lên thì cũng không thể so với việc nước biển dâng cùng được.

Tuy nhiên, nghiên cứu của Barletta lại đưa ra một kết quả khác. Sử dụng dữ liệu từ 6 trạm GPS quanh ASE, thì vùng vỏ Trái đất ở đây dâng lên tới 41mm/năm, tức là gấp 5 lần so với mức được ước lượng trước đó.

Một trạm GPS tại Nam Cực.

Nghiên cứu lần này cũng khiến các kết quả nghiên cứu khác trở nên mất giá trị. Thông thường tại các vùng địa lý xa xôi thế này, khoa học buộc phải dựa dẫm vào thông số từ vệ tinh. Và sau khi thêm vào yếu tố trọng lực (ít băng thì trọng lực cũng giảm đi), kết quả trên đã được công bố.

Theo Barletta, lượng băng tại ASE tăng nhanh hơn nơi khác một phần là vì có quá nhiều băng nằm dưới biển. Các dòng chảy từ đại dương ngày càng mạnh lại khiến băng tan nhanh hơn. Nhưng nếu vỏ Trái đất nổi lên vừa đủ, nó có thể chặn lại dòng nước biển và khiến tốc độ băng tan chậm hẳn đi trong hàng thế kỷ.

Hiện tại, vẫn còn quá sớm để cho rằng hiệu ứng này có thể ngăn chặn băng giá tại ASE mất đi, hoặc nó được áp dụng cho các khu vực khác hay không. Nhưng ít nhất thì viễn cảnh nước biển dâng lên không đến nỗi quá u ám như chúng ta tưởng tượng.

Cập nhật: 27/06/2018 Theo helino

Hiện nay bên cạnh việc đối mặt với sự ô nhiễm trầm trọng của môi trường hay hiện tượng hiệu ứng nhà kính,… thì Trái Đất của chúng ta còn đang phải đối mặt với một hiện tượng đáng lo ngại nữa đó chính là hiện tượng băng tan ở cả 2 cực (Bắc cực và Nam cực). Biến đổi khí hậu trên trái đất khiến băng tan nhanh chóng và mực nước biển dâng cao. Việc này vô cùng nghiêm trọng. Thậm chí có thể khiến nhiều thành phố ven biển biến mất. Trong đó có cả những thành phố thuộc Việt Nam.

Nguyên nhân của hiện tương băng tan

Nguyên nhân tự nhiên

Trái Đất nóng lên toàn cầu là do việc phát thải lượng lớn khí metan quá mức cho phép ở ngưỡng giới hạn nhất định từ Bắc Cực và các vùng đất ẩm ướt. Mà khí metan chính là loại khí nhà kính giữ nhiệt.

Hiện tượng núi lửa phun trào cũng là một trong những nguyên nhân gây ra hiện tượng băng tan. Bởi với khối lượng hàng tấn tạo thành tro bụi mỗi lần phun trào. Đây chính là 1 trong những nguyên nhân làm cho khí hậu nóng lên toàn cầu.

Đặc biệt, khi nhiệt độ trung bình của Trái Đất nóng lên thì sẽ làm cho lượng băng ở Nam Cực và Bắc Cực tan ra. Khi lượng băng tan thì sẽ làm lộ ra lớp băng CO2 vĩnh cửu. Lớp băng này sẽ bặt đầu tham gia vào quá trình tuần hoàn CO2 trên Trái Đất. Khi đó, cây xanh sẽ ngày càng ít đi, không có khả năng để điều hòa lượng khí CO2. Vì lượng khí lúc này đã quá tải, vượt quá mức giới hạn của tự nhiên nên Trái Đất càng ngày càng nóng lên. Và cuối cùng lại lặp lại một chu kì như trên.

Nguyên nhân nhân tạo

Nguyên nhân gây ra hiện tượng trên chủ yếu là do con người. Con người hoạt động công nghiệp xả khí thải ra môi trường, hoạt động giao thông, chặt phá rừng bừa bãi, làm khí hậu toàn cầu bị biến đổi. Các khí nhà kính bị tích lũy quá nhiều mà chủ yếu là metan và CO2. Theo đó, những khí này khi thải vào khí quyển sẽ ngăn bức xạ mặt trời phản xa ra ngoài làm cho nhiệt độ trái đất tăng lên. Một số nguyên nhân cụ thể như:

Quá trình công nghiệp hóa

• Do sự phát triển nhanh chóng như vũ bão của khoa học công nghệ. Cùng sự phát triển của nền kinh tế nên nhiều nhà máy xả thải trực tiếp và phun khí thải vào môi trường. Số lượng phương tiện từ xe cộ (xe máy, xe đạp, ô tô…) cũng đã thải ra một lượng lớn khí CO2.
• Các hoạt động đốt cháy nhiên liệu hóa thạch (dầu, khí đốt, than đá…). Cùng các loại khí thải khác nên lượng nhiệt bị giữ lại ở bầu khí quyển.
• Khi lượng khí CO2 có nhiều trong bầu khí quyển do ánh nắng Mặt Trời chiếu vào. Làm tăng nhiệt độ của bề mặt Trái Đất.

Rừng bị tàn phá

• Nếu như khí CO2 thải ra thì theo quy luật tự nhiên sẽ được cây xanh quang hợp. Để cung cấp lượng oxi cần thiết cho con người. Tuy nhiên, số lượng cây xanh đã bị tàn phá hết nên đã không thể phân giải hết lượng khí CO2 trong môi trường. Khiến cho Trái Đất càng ngày càng nóng lên rõ rệt.
• Diện tích rừng bị tàn phá ngày càng rộng nên tia nắng Mặt Trời chiếu xuống Trái Đất không có tầng lá xanh của cây chặn lại. Nên khi chiếu xuống mặt đất sẽ hình thành nên những vùng đất khô cằn, nóng như hoang mạc. Mùa mưa không có rừng để giữ nước lại nên sẽ gây lũ lụt còn mùa khô thì xảy ra hạn hán.

> Xem thêm: Cháy rừng: Nguyên nhân, hậu quả và các biện pháp ngăn ngừa

Điều đó gây nên những thay đổi về khí hậu làm ảnh hưởng rất nhiều đến môi trường sống, bầu khí quyển và khí hậu nói chung. Không những thế nó còn làm ảnh hưởng đến hệ sinh thái. Và tác động trực tiếp đến đời sống của con người.

Con người chính là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng băng tan

Hậu quả khi băng tan

Biến đổi khí hậu

Khoảng hàng trăm triệu tấn khí mêtan, đang bị nhốt dưới tầng đóng băng vĩnh cửu ở Bắc Cực. Một trong những mối lo ngại lớn nhất là: hiện tượng băng tan vào mùa hè ở biển Bắc Cực, và nhiệt độ gia tăng nhanh chóng trên toàn bộ khu vực, sẽ làm cho lượng khí mêtan không lồ đang bị mắc kẹt có thể bất ngờ phát thải vào khí quyển, dẫn đến sự biến đổi khí hậu (trên phạm vi toàn cầu) nhanh chóng và nghiêm trọng

Đặc biệt, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng tầng đất bị đong băng vĩnh cửu ở Bắc cực chứa tới 1672 tỷ tấn cacbon. Chúng cao gấp đôi lượng CO2 trong khí quyển. Lượng khí này nếu được giải phóng khi lớp băng vĩnh cửu ở Bắc cực tan sẽ làm cho nhiệt độ của Trái Đất tăng lên. Gây ra hiệu ứng nhà kính và suy giảm tầng ozon,  đẩy mạnh sự biến đổi khí hậu theo hướng tiêu cực.

Nắng nóng kéo dài

Các đợt nắng nóng kéo dài khiến đất đai khô cằn, gây ra tình trạng khan hiếm nước sạch, cháy rừng lan rộng mất kiểm soát, bão bụi và lũ quét. Ở nhiều nơi trên thế giới, việc thiếu nước dẫn tới bệnh dịch nghiêm trọng. Trái lại, mưa lớn khiến sông hồ tràn nước, phá hủy nhà cửa. Làm nguồn nước uống nhiễm bẩn, rác thải lan tràn và không khí ô nhiễm. Đồng thời, điều kiện nóng ẩm cũng tạo thuận lợi cho bệnh dịch lây lan qua nước và thức ăn phát triển.

Ảnh hưởng tới tàu thuyền qua lại trên biển

Hiện tượng băng tan sẽ tạo nên những tảng băng lớn. Làm ảnh hưởng tới tàu thuyền qua lại. Khi các con thuyền đi trên biển va phải các tảng băng trôi cò kích thước lớn sẽ làm tàu bị hư hỏng nặng. Thậm chí có thể bị nhấn chìm.

Hiện tượng băng tan sẽ tạo nên những tảng băng lớn

Mực nước biển dâng cao

Các nhà khoa học đã tính toán rằng, khi toàn bộ băng trên hành tinh tan chảy vì biến đổi khí hậu. Mực nước biển sẽ tăng lên 65m. Có thể dẫn đến hiện tượng “biển lấn” – nước biển xâm nhập sâu vào trong đất liền. Dẫn đến tình trạng các vùng đất ven biển, ven sông nhiễm mặn ngày càng nhiều. Đặc biệt, nó còn thiếu cả nước ngọt cho sản xuất và sinh hoạt. Hơn nữa các đảo, quần đảo và các vùng ven biển cũng có thể sẽ bị nhấn chìm, con người sẽ mất đất, mất nhà.

Bên cạnh đó, nước biển cũng có độ axit cao hơn, phần lớn là do hấp thụ khí thải. Nếu nồng độ này tiếp tục tăng lên, hệ sinh vật dưới biển sẽ phải đối mặt với nguy cơ diệt vong lớn. Nhất là các loài có vỏ hoặc xương như thân mềm, cua, san hô,…

Băng tan gây ô nhiễm không khí

Nhiệt độ tăng cao cũng khiến tình trạng ô nhiễm không khí trầm trọng hơn do tầng ozone. Đặc biệt là lượng khí thải từ xe cộ, nhà máy, các nguồn khác phản ứng với ánh sáng mặt trời và nhiệt độ,… Tầng ozone mặt đất là nhân tố chính gây sương mù quang hóa. Và nhiệt độ càng tăng thì lớp sương mù càng dày. Không khí bẩn khiến tỷ lệ nhập viện và tử vong ở bệnh nhân hen suyễn tăng lên. Làm tình trạng người bị bệnh tim hay phổi trầm trọng hơn.

Ảnh hưởng tới dộng vật

Nhiệt độ trái đất hiện nay đang làm cho các loài sinh vật biến mất hoặc có nguy cơ tuyệt chủng. Do mất môi trường sống vì đất bị hoang hóa, do nạn phá rừng và do nước biển ấm lên. Khoảng 50% các loài động thực vật sẽ đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng vào năm 2050. Nếu nhiệt độ trái đất tăng thêm từ 1,1 đến 6,4 độ C nữa. Ví dụ như là loài cáo đỏ, trước đây chúng thường sống ở Bắc Mỹ thì nay đã chuyển lên vùng Bắc cực.

Loài gấu Bắc cực cũng là một loài điển hình. Nếu lượng băng tan với tốc độ chóng mặt như hiện nay thì việc kiếm ăn của loài gấu này gặp rất nhiều khó khăn. Cũng tương tự như Gấu Bắc cực, chim cánh cụt ở Nam cực cũng chịu chung số phận. Khi mà diện tích băng ngày càng giảm đồng nghĩa vời việc bị mất nơi cư trú và nguồn thức ăn.

Tác động của băng tan tới con người

Và con người cũng không thể nào tránh được những hậu quả mà chính họ góp phần tạo nên. Ví dụ như bệnh dịch, thiên tai, mùa màng thất bát,… Chúng đã, đang và sẽ ảnh hưởng tới đời sống của nhân loại. Nhân loại sẽ phải đối mặt với khó khăn lớn đe dọa tới sự sống trên Trái Đất.

Băng tan đang gây những hậu quả ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống con người

Hãy cùng chung tay bảo vệ sự trong lành của Trái Đất. Điều đó cũng chính là bảo vệ sự sống của chính mình và nhân loại. Chúng ta có thể làm từ những việc làm nhỏ nhất như không xả rác bừa bãi, trồng thật nhiều cây xanh. Hay các nhà máy cũng cần phải xử lý chất thải trước khi đưa ra ngoài môi trường. Giảm thiểu các chất độc hại đưa ra ngoài môi trường.

>> Xem thêm: