Xet nghiem creatine là gì

Là một bộ phận quan trọng của cơ thể, thận như một “nhà máy” có nhiệm vụ loại bỏ chất thải độc hại và dịch thừa từ máu. 

Để đánh giá chính xác chức năng của cơ quan này, người bệnh thường được chỉ định thực hiện các xét nghiệm sau:
Xét nghiệm Ure máu
Ure là một hợp chất được sản xuất bởi quá trình chuyển hóa protein trong cơ thể. Hay nói cách khác, đây chính là sản phẩm thoái hóa của protein, được lọc qua cầu thận và đào thải ra ngoài cơ thể qua nước tiểu. 
Xét nghiệm Ure máu bản chất là xét nghiệm máu để định lượng nồng độ Ure Nitrogen có trong máu. Chỉ số Ure máu thường được dùng để đánh giá tình trạng chức năng của gan và thận, nếu chỉ số này rơi vào khoảng 2,5 - 7,5 mmol/l thì được coi là bình thường. 
Chỉ số này càng cao đồng nghĩa với chức năng thận càng kém, hàm lượng protein trong cơ thể quá cao hoặc cơ thế thiếu nước dẫn đến quá trình lưu thông kém.
Ngoài ra, chúng ta cần lưu ý đến các trường hợp khiến Ure tăng cao như:

• Chế độ dinh dưỡng hàng ngày có quá nhiều protein.
• Người bị suy thận, tắc nghẽn đường niệu, vô niệu,...
• Người bị ngộ độc thủy ngân.
• Các trường hợp tăng dị hóa protein: Suy dinh dưỡng, bỏng, sốt,...
• Nhiễm trùng nặng, xuất huyết tiêu hóa,...

Ngược lại, nếu chỉ số Ure máu thấp hơn so với mức trung bình thì có thể người bệnh đang mắc các bệnh lý về gan như xơ gan, suy gan, viêm gan mạn tính hoặc cấp tính, phụ nữ có thai, hội chứng thận hư giảm hấp thụ, người mắc hội chứng tiết ADH không phù hợp,…
Xét nghiệm Creatinin máu
Creatinin là sản phẩm của sự thoái hóa Creatin trong các cơ, được đào thải qua thận. Creatin có nguồn gốc nội sinh chủ yếu từ gan, thận, tụy được tổng hợp từ Arginin và Methionin. Creatin có nguồn gốc ngoại sinh do thức ăn cung cấp.
Chỉ số Creatinin trong máu được dùng để đánh giá chức năng thận. Giá trị Creatinin bình thường đối với nam giới là 0,6 – 1,2 mg/dl và nữ giới là 0,5 – 1,1 mg/dl. Khi nồng độ Creatinin tăng cao, có nghĩa đang có rối loạn chức năng thận. Nguyên nhân do khi chức năng thận suy giảm thì khả năng lọc Creatinin sẽ giảm, dẫn tới nồng độ chất này trong máu sẽ tăng cao hơn bình thường. 
Creatinin máu sẽ tăng cao trong các trường hợp:
- Suy thận do nguồn gốc trước thận: Suy tim mất bù, mất nước, xuất huyết, hẹp động mạch thận, dùng thuốc lợi tiểu hay thuốc hạ áp.
- Suy thận do nguồn gốc tại thận:

• Tổn thương cầu thận: Tăng huyết áp, đái tháo đường, thoái hóa thận dạng tinh bột, viêm cầu thận, bệnh lupus ban đỏ hệ thống, lắng đọng IgA tại cầu thận.
• Tổn thương ống thận: Viêm thận - bể thận cấp hay mạn, sỏi thận, đa u tủy xương, tăng acid Uric máu, nhiễm độc thận.

- Suy thận do nguồn gốc sau thận: Sỏi thận, ung thư tiền liệt tuyến, các khối u bàng quang, khối u tử cung,…
Creatinin máu giảm trong các trường hợp:

• Hòa loãng máu.
• Hội chứng tiết hormon ADH không thích hợp.
• Có thai.
• Tình trạng suy dinh dưỡng nặng.
• Một số bệnh cơ gây teo mô cơ.

Creatinin niệu tăng cao trong các trường hợp:

• Gắng sức thể lực.
• To đầu chi, chứng khổng lồ (Acromegaly).
• Đái tháo đường.
• Nhiễm trùng.
• Suy giáp thường.

Xét nghiệm chỉ số Ure và Creatinin trong máu sẽ sẽ giúp chẩn đoán chính xác tình trạng hoạt động của thận. Đây cũng là cơ sở đáng tin cậy để xác định người bệnh có bị suy thận hay không.

-------------

Để được hỗ trợ cung cấp thông tin và tư vấn chi tiết, vui lòng liên hệ:

•    Bệnh viện Quốc tế Vinh

•    Số 99, đường Phạm Đình Toái, xã Nghi Phú, TP Vinh, Nghệ An

•    Số điện thoại 02383.968.888/0901.74.71.73

Tên kĩ thuật y tế: Xét nghiệm định lượng creatinin máu (creatinin huyết thanh)

Bộ phận cơ thể/Mẫu thử: Máu

Tìm hiểu chung

Creatinin là gì?

Creatinin là một hợp chất hóa học còn lại từ quá trình sản sinh năng lượng trong cơ bắp. Chất này được thận đào thải ra bên ngoài qua nước tiểu. Lượng chất sản xuất mỗi ngày thường dao động rất ít.

Xét nghiệm định lượng creatinin máu là gì?

Creatinin, cũng giống như nitơ ure máu (BUN), được thải hoàn toàn bởi thận và do vậy tỷ lệ thuận với chức năng bài tiết thận. Vì thế nồng độ creatinin huyết thanh thường không đổi nếu chức năng bài tiết của thận hoạt động bình thường. Xét nghiệm định lượng creatinin dùng để định lượng creatinin trong huyết thanh, tính toán độ lọc cầu thận GFR nhằm đánh giá chức năng thận. Mất nước, rối loạn thận, tắc nghẽn đường tiểu khiến creatinin máu tăng bất thường.

Về nhịp sinh học, sau bữa ăn, creatinin sẽ tăng nhẹ (đặc biệt là sau khi ăn một lượng lớn protein). Ngoài ra, lượng creatinin tự nhiên thấp nhất lúc 7 giờ sáng và cao nhất lúc 7 giờ tối. Vì vậy, những yếu tố này có thể khiến kết quả định lượng creatinine và độ lọc cầu thận bị sai lệch.

Ngoài ra, đối với những bệnh nhân thường xuyên bị bệnh nặng, những thay đổi cấp tính về chức năng thận có thể khiến việc đánh giá chỉ số GFR tại thời điểm đó bằng creatinin máu trở nên khó khăn.

Khi nào bạn nên thực hiện xét nghiệm định lượng creatinin máu?

Xét nghiệm creatinin có thể được thực hiện một cách thường quy như một phần trong những xét nghiệm cơ bản về sinh hóa trong cơ thể. Kỹ thuật y tế này cũng có thể được thực hiện nếu bạn đang có những bệnh lý cấp tính hoặc bác sĩ nghi ngờ rằng thận của bạn làm việc không tốt. Một vài dấu hiệu và triệu chứng của suy giảm chức năng thận bao gồm:

• Mệt mỏi, thiếu tập trung, chán ăn, hay mất ngủ
• Sưng hoặc phù, nhất là ở vùng quanh mắt hay trên mặt, bụng, đùi hay mắt cá chân
• Nước tiểu nhiều bọt, tiểu có máu, tiểu đục hay có màu cà phê
• Giảm lượng nước tiểu
• Vấn đề về đi tiểu, chẳng hạn cảm giác nóng rát khi tiểu, tiểu nhiều lần, tiểu về đêm…
• Đau vùng hông lưng, bên dưới khung sườn, gần vị trí của thận
• Tăng huyết áp.

Việc có cần thực hiện định lượng creatinin máu thường xuyên hay không tùy thuộc vào bệnh lý và nguy cơ tổn thương thận của bạn, chẳng hạn như:

• Nếu bạn bị đái tháo đường tuýp 1 hay tuýp 2, bác sĩ có thể khuyên thực hiện xét nghiệm này ít nhất một lần mỗi năm
• Nếu bạn có bệnh thận, bác sĩ có thể khuyên thực hiện đo nồng độ creatinin thường xuyên để theo dõi tình trạng sức khỏe
• Nếu bạn có bệnh lý có thể gây ảnh hưởng đến thận – chẳng hạn như tăng huyết áp hay nếu bạn đang dùng thuốc có thể ảnh hưởng đến thận.
• Theo dõi chức năng của một quả thận được cấy ghép.

Điều cần thận trọng

Bạn nên biết những gì trước khi thực hiện xét nghiệm định lượng creatinin máu?

Những yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm bao gồm:

• Những loại thuốc có thể làm tăng nồng độ creatinin gồm: cimetidine, famotidine, ranitidine và một số loại kháng sinh như trimethoprim. Bạn nên thông báo với bác sĩ tất cả các loại thuốc mà mình đang dùng (nếu có).
• Creatinin máu cũng có thể tăng lên tạm thời do chấn thương cơ và sẽ thấp đi trong thai kỳ.

Quy trình thực hiện

Bạn nên chuẩn bị gì trước khi thực hiện xét nghiệm định lượng creatinin máu?

Bạn sẽ được bác sĩ giải thích quy trình xét nghiệm. Không cần kiêng cữ đồ ăn hoặc thức uống trước khi thực hiện xét nghiệm.

Bác sĩ có thể sẽ yêu cầu bạn tạm ngưng sử dụng những loại thuốc có thể gây ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm của bạn.

Quy trình thực hiện xét nghiệm định lượng creatinin máu như thế nào?

Bác sĩ lấy mẫu máu và cho vào trong một ống có nắp và đem đi phân tích.

Đối với bệnh nhi, máu thường sẽ được lấy ở phần gót chân.

Bạn nên làm gì sau khi thực hiện xét nghiệm định lượng creatinin máu?

Bạn nên băng và đè nhẹ lên vùng vừa lấy máu để giúp cầm máu.

Có rất ít rủi ro liên quan đến việc lấy máu nên đừng quá lo lắng. Chỉ một số người gặp phải tình trạng nhẹ như:

• Chảy máu quá nhiều
• Ngất xỉu hoặc choáng váng
• Phải chọc kim nhiều lần để lấy đúng máu tĩnh mạch
• Máu bầm dưới da
• Nhiễm trùng tại nơi chọc kim.

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về quy trình thực hiện, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và giải đáp.

Hướng dẫn đọc kết quả

Kết quả của bạn có ý nghĩa gì?

Kết quả bình thường

• Người lớn:
  • Nam: 0.74 – 1.35 mg/dL hoặc 65.4 – 119.3 micromol/L
  • Nữ: 0.59 – 1.04 mg/dL hoặc 52.2 – 91.9 micromol/L
• Người cao tuổi: giảm khối lượng cơ có thể khiến giảm nồng độ
• Vị thành niên: 0.5-1.0 mg/dL
• Trẻ em: 0.3-0.7 mg/dL
• Trẻ nhỏ: 0.2-0.4 mg/dL
• Trẻ sơ sinh: 0.3-1.2 mg/dL.

Kết quả bất thường

Chỉ số creatinin tăng có thể liên quan đến:

• Viêm cầu thận, viêm bể thận, suy thận, nhiễm trùng thận, hoại tử ống thận cấp tính
• Tắc nghẽn đường tiết niệu
• Giảm lưu lượng máu đến thận (sốc, mất nước, suy tim sung huyết, xơ vữa động mạch)
• Tiểu đường căn nguyên do thận
• Tiêu cơ vân
• Mất nước
• Các vấn đề khi mang thai, chẳng hạn như co giật do sản giật hoặc huyết áp cao do tiền sản giật.

Chỉ số creatinin thấp có thể liên quan đến: suy dinh dưỡng, giảm khối lượng cơ (loạn dưỡng cơ bắp, suy cơ)

Khoảng giá trị bình thường của kỹ thuật y tế này có thể khác nhau đôi chút tùy vào cơ sở y tế thực hiện. Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ nếu bạn có bất cứ câu hỏi nào về kết quả xét nghiệm.