Đề thi môn văn vào lớp 10 tỉnh hải dương năm 2024
|
Mới đây, Sở GDĐT Hải Dương đã tổ chức kỳ thi tuyển sinh lớp 10 THPT năm học 2023-2024. Trong đó, ngày 3/6 thí sinh dự thi vào lớp 10 Trường THPT chuyên Nguyễn Trãi làm các bài thi môn chuyên. Ngay sau khi kỳ thi kết thúc, đã có cuộc tranh cãi gay gắt nổ ra với đề thi Ngữ văn chuyên. Theo đó, đề thi có thời gian 150 phút với 2 câu hỏi rất ngắn gọn như sau: Câu 1 (4 điểm): Bởi chúng ta ai cũng chỉ được sống một lần... Câu 2 (6 điểm): Trong bài tiểu luận tiếng nói của văn nghệ, Nguyễn Đình Thi viết: "Lời gửi của văn nghệ là sự sống". Em hiểu và suy nghĩ gì về nhận định trên? Hãy lắng nghe lời gửi của văn nghệ trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải) và Nói với con (Y Phương). Đề thi Văn vào lớp 10 gây tranh cãi. Ảnh: CMH Một số ý kiến nhận xét: "Câu 1 là dạng bài Nghị luận xã hội. Từ lớp 8, các bạn đã tiếp cận với các dạng đề này. Dạng đề mở rất khó nhưng rất hay". Tuy nhiên, cũng có ý kiến phản bác cho rằng "Đề toán ít ra vẫn có câu kiểu tìm x, tính giá trị biểu thức… Đề văn mà chẳng nêu rõ yêu cầu. Thực sự, người ra đề Văn mà rất trống không, cộc lốc, cụt lủn"; "Đành rằng học sinh và nhiều người cũng hiểu đây là đề văn nghị luận xã hội. Dựa vào ý đó để nói sao cho hay. Nhưng với đề này thể hiện sự cẩu thả vô cùng của người ra đề"... Cô Diệp Thảo, giáo viên môn Ngữ văn ở Hà Nội cho hay: "Về cấu trúc đề thi Văn vào lớp 10 ở Hải Dương vẫn theo cấu trúc cũ với 2 phần Đọc hiểu và Tập làm văn. Cấu trúc này là tương đối an toàn, tuy nhiên chưa đưa được điểm mới theo đánh giá năng lực mà chương trình 2018 đang hướng tới. Tuy nhiên đề dành cho học sinh chuyên này khá hay, chỉ thiếu câu lệnh nhưng câu này nó là mệnh đề nên học sinh sẽ viết vào phần trước của mệnh đề đó hoặc phần sau của một mệnh đề vì có dấu 3 chấm. Hoặc học sinh cũng có thể đặt đề bài thành nhan đề và triển khai bài luận. Cách ra đề như vậy tuy hơi mạo hiểm nhưng chỉ cần học sinh tinh ý sẽ nhận ra ngay vấn đề nghị luận ở đây là giá trị của cuộc sống, học sinh sẽ có thể thoải mái triển khai mà không bị bó buộc". Trao đổi với phóng viên Dân Việt về đề thi môn ngữ văn của trường, thầy Trịnh Ngọc Tùng, Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Nguyễn Trãi cho biết: "Tôi là Chủ tịch Hội đồng coi thi của nhà trường. Bản thân tôi cũng không tiếp xúc với đề. Vì nguyên tắc mình chỉ bóc túi đề có cái đề niêm phong rồi giao cho giáo viên lên phòng thi…". Khi trao đổi về câu 1 trong đề thi được dư luận quan tâm, nội dung câu hỏi chỉ nêu ra mệnh đề: "Bởi chúng ta ai cũng chỉ được sống một lần…" rồi bỏ lửng, thầy Tùng cho biết: "Tôi nghĩ quy trình ra đề, quy trình phản biện đề, Sở làm rất chặt chẽ. Đặc biệt đối với đề chuyên bao giờ cũng có đòi hỏi học sinh phải tư duy, phải có nhận thức vấn đề phải có tính chất rất sắc sảo, đòi hỏi có sự tinh tế trong thẩm thấu. Có lẽ người ra đề, người phản biện đề cũng đã có câu chuyện bàn, thảo luận kỹ rồi". Kỳ thi tuyển sinh lớp 10 THPT năm học 2023-2024 ở Hải Dương có 20.739 thí sinh đăng ký dự thi. Sở GDĐT tỉnh Hải Dương đã thành lập 40 hội đồng thi với 755 phòng thi. Trên 2.000 cán bộ coi thi cùng khoảng 600 cán bộ công an, y tế, lực lượng làm các nhiệm vụ khác phục vụ thi. Năm nay, thời gian diễn ra kỳ thi sớm hơn 1 tuần so với năm trước. Điểm mới là mỗi môn thi tổ chức trong một buổi để giảm áp lực cho thí sinh, khác với năm trước có buổi thi 2 môn. Gian khổ nhất là lần ghi và báo về lúc một giờ sáng. Rét, bác ạ. Ở đây có cả mưa tuyết. Nửa đêm đang nằm trong chăn, nghe chuông đồng hồ chỉ muốn đưa tay tắt đi. Chui ra khỏi chăn, ngọn đèn bão vặn to đến cỡ nào vẫn thấy là không đủ sáng. Xách đèn ra vườn, gió tuyết và lặng im ở bên ngoài như chỉ chực đợi mình ra là ào ào xô tới. Cái lặng im lúc đó mới thật dễ sợ: nó như bị gió chặt ra từng khúc, mà gió thì giống những nhát chổi lớn muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung..." (Trích Lặng lẽ Sa Pa, Nguyễn Thành Long, Ngữ văn 9, Tập I, NXB Giáo dục Việt Nam, 2016, trang 183) Câu 1. (1,0 điểm) Đoạn văn trên là lời của nhân vật nào, nói với ai? Câu 2. (1,0 điểm) Chỉ ra và nêu ngắn gọn tác dụng của 01 biện pháp tu từ trong câu văn: “Cái lặng im lúc đó mới thật dễ sợ: nó như bị gió chặt ra từng khúc, mà gió thì giống những nhát chổi lớn muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung...”. Câu 3. (1,0 điểm) Nhận xét ngắn gọn về vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật trong đoạn văn trên. II. PHẦN LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1. (2,0 điểm) “Lời khen là một món quà tặng.” (Theo Cuộc sống thay đổi khi chúng ta thay đổi, Andrew Matthews, NXB Thời đại, Hà Nội, 2013, trang 24) Từ câu nói trên, em hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 từ) bàn về ý nghĩa của lời khen với lực lượng tuyến đầu trong công tác phòng chống dịch COVID-19 ở nước ta hiện nay. Câu 2. (5,0 điểm) Phân tích cảm xúc về mùa xuân thiên nhiên, đất nước trong đoạn thơ sau: Mọc giữa dòng sông xanh Một bông hoa tím biếc Ơi con chim chiền chiện Hót chi mà vang trời Từng giọt long lanh rơi Tôi đưa tay tôi hứng. Mùa xuân người cầm súng Lộc giắt đầy trên lưng Mùa xuân người ra đồng Lộc trải dài nương mạ Tất cả như hối hả Tất cả như xôn xao,.. (Trích Mùa xuân nho nhỏ, Thanh Hải, Ngữ văn 9, Tập II, NXB Giáo dục Việt Nam, 2016, trang 55, 56) Lời giải chi tiết Phần I. Câu 1. Đoạn văn trên là lời của nhân vật nào, nói với ai? Phương pháp: căn cứ tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa. Cách giải: Đoạn văn trên là lời của anh thanh niên nói với bác họa sĩ. Câu 2. Chỉ ra và nêu ngắn gọn tác dụng của 01 biện pháp tu từ trong câu văn: “Cái lặng im lúc đó mới thật dễ sợ: nó như bị gió chặt ra từng khúc, mà gió thì giống những nhát chổi lớn muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung...”. Phương pháp: căn cứ bài So sánh, phân tích. Cách giải: Biện pháp tu từ so sánh. (gió như nhát chổi lớn muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung) Tác dụng: - Tăng sức gợi hình gợi tả cho đoạn trích. - Nhấn mạnh sự khắc nghiệt của thiên nhiên trên đỉnh núi cao nơi anh thanh niên làm việc. Câu 3. Nhận xét ngắn gọn về vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật trong đoạn văn trên Phương pháp: phân tích. Cách giải: Tâm hồn của anh thanh niên trong đoạn trích: - Một người có tâm hồn cao đẹp. - Có trách nhiệm với công việc. - Không ngại khó khăn, gian khổ sống và cống hiến một cách thầm lặng. Phần II. Câu 1. “Lời khen là một món quà tặng.” (Theo Cuộc sống thay đổi khi chúng ta thay đổi, Andrew Matthews, NXB Thời đại, Hà Nội, 2013, trang 24) Từ câu nói trên, em hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 từ) bàn về ý nghĩa của lời khen với lực lượng tuyến đầu trong công tác phòng chống dịch COVID-19 ở nước ta hiện nay. Phương pháp: phân tích, tổng hợp. Cách giải:
- Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: Lời khen là một quà tặng. II. Thân đoạn 1. Giải thích - Khái niệm: Lời khen là lời ngợi ca, tán thưởng, khâm phục, là lời ghi nhận, động viên, khích lệ tinh thần của người khác khi họ làm được điều gì đó tốt đẹp. - Khẳng định ý nghĩa của lời khen với lực lượng tuyến đầu trong công tác phòng chống dịch COVID 19 ở nước ta hiện nay. 2. Bình luận * Biểu hiện: + COVID-19 là đại dịch đặc biệt nguy hiểm với tốc độ lây lan nhanh, diễn biến khó lường đã và đang gây ra cuộc khủng hoảng y tế và những hậu quả về kinh tế - xã hội rất nghiêm trọng trên phạm vi toàn cầu, tác động mạnh đến hầu hết mọi mặt đời sống xã hội của nước ta. + Hình ảnh những bác sĩ, nhân viên y tế, công an,.. chấp nhận những hy sinh cá nhân, tận tình, chu đáo chăm sóc người bệnh, chiến đấu với dịch bệnh, tất cả vì sức khoẻ của người dân, của cộng đồng ... Ý nghĩa: - Lời khen tốt sẽ tạo ra niềm vui, niềm hạnh phúc, sự tự tin, hăng hái .... (dẫn chứng). + Tiếp thêm sự tự tin, tự hào cho người khác, để họ biết họ đang đi đúng hướng và nên duy trì, tiếp tục. + Tăng sự hưng phấn, tiếp thêm động lực để người khác tiếp tục cố gắng và gặt hái nhiều thành công hơn nữa. - Lời khen tốt như thế thuốc thần dược tạo nên sức mạnh, thắp sáng niềm tin khiến điều hay của người được khen trở thành điều hay của mọi người, nó làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn. Nó chính là quà tặng cuộc sống. + Chứng tỏ việc làm của họ được quan tâm, được theo dõi. Họ sẽ cảm thấy hạnh phúc, thấy mình không đơn độc và muốn cố gắng nhiều hơn. + Nếu sự nỗ lực và thành quả không được ghi nhận và ghi nhận kịp thời, có thể làm người ta buồn tủi, nản chi, cảm thấy sự cố gắng của mình không có giá trị hoặc trở nên tự ti và dễ buông xuôi. + Nhà nước, Thủ tướng Chính phủ ghi nhận, biểu dương và đánh giá cao những cống hiến, nỗ lực không mệt mỏi, tận tâm tận lực, không quản ngại vất vả, gian nan và hiểm nguy của đội ngũ cán bộ y tế chống dịch thời gian qua. * Phản biện: Lời khen xấu sẽ tạo ra sự mất mát, sự đau đớn, xót xa, cay đắng.... (dẫn chứng). 3. Bài học nhận thức và hành động - Tâm lý của con người là rất thích được khen bởi vậy không nên tiết kiệm lời khen nhưng cũng không được lạm dụng lời khen. - Hãy học cách khen chân thành và thông minh. Hãy sử dụng lời khen như món quà cuộc sống - Trước tình hình dịch bệnh vẫn diễn biến hết sức phức tạp, luôn thường trực nguy cơ bùng phát bất cứ lúc nào, đe dọa thành quả phòng, chống dịch và phát triển kinh tế - xã hội của chúng ta, vì vậy các cán bộ, nhân viên y tế, cùng nhân dân cả nước và các lực lượng chức năng sẽ phát huy tinh thần, khí thế và những kinh nghiệm quý báu trong thời gian qua, quyết tâm cao hơn, nỗ lực lớn hơn, hành động quyết liệt, mạnh mẽ, hiệu quả hơn và sự hy sinh có thể phải nhiều hơn nữa để cùng cả nước sớm đẩy lùi dịch bệnh. III. Kết đoạn - Hãy động viên, khen ngợi kịp thời, đúng lúc, đúng người, đúng sự việc. - Bên cạnh lời khen, cuộc sống vẫn rất cần những lời góp ý chân thành, mang tính chất xây dựng để giúp mỗi người khắc phục điểm yếu, hoàn thiện mình hơn. Liên hệ với bản thân người viết. Câu 2. Phân tích cảm xúc về mùa xuân thiên nhiên, đất nước trong đoạn thơ sau: Mọc giữa dòng sông xanh Một bông hoa tím biếc Ơi con chim chiền chiện Hót chi mà vang trời Từng giọt long lanh rơi Tôi đưa tay tôi hứng. Mùa xuân người cầm súng Lộc giắt đầy trên lưng Mùa xuân người ra đồng Lộc trải dài nương mạ Tất cả như hối hả Tất cả như xôn xao,.. (Trích Mùa xuân nho nhỏ, Thanh Hải, Ngữ văn 9, Tập II, NXB Giáo dục Việt Nam, 2016, trang 55, 56) Phương pháp: phân tích, tổng hợp. Cách giải: 1. Mở bài - Vài nét về nhà thơ Thanh Hải: Một nhà thơ có thể nói là đã cống hiến cả đời mình cho cách mạng. - Giới thiệu về hoàn cảnh ra đời đặc biệt của bài thơ: được viết trong những ngày cuối cùng Thanh Hải nằm trên giường bệnh, cả cuộc đời ông đã dùng để cống hiến cho cách mạng, giờ đây ông lại cất lên niềm khát khao, niềm mong mỏi có thể tiếp tục cống hiến “mùa xuân nho nhỏ” cho cuộc đời này. - Giới thiệu vấn đề nghị luận: Cảm xúc về mùa xuân thiên nhiên đất nước trong đoạn thơ. 2. Thân bài
- Nhà thơ vẽ ra trước mắt độc giả bức tranh thiên nhiên mùa xuân với: + Không gian: cao rộng của bầu trời, dài rộng của dòng sông xanh” + Âm thanh: âm thanh rộn rã vui tươi của “chim chiền chiện” + Màu sắc: xanh của dòng sông, tím của hoa Nghệ thuật đảo cú pháp: không gian cao rộng, màu sắc tươi sáng và âm thanh rộn ràng như thiết tha mời gọi níu giữ con người ở lại với cuộc sống, với mùa xuân xứ Huế tươi đẹp này Cảm xúc của tác giả trước mùa xuân của thiên nhiên: + Nhà thơ có cái nhìn trìu mến với cảnh vật + Đưa tay ra “hứng” “giọt long lanh”: là giọt sương, cũng có thể là ẩn dụ chuyển đổi cảm giác chi tiếng chim “hót vang trời” – Cảm xúc ngây ngất trước vẻ đẹp của mùa xuân của thiên nhiên, khao khát hòa mình với thiên nhiên đất trời. Tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ, nói về giọt long lanh và tiếng chim thực chất là nói về những điều tinh túy, đẹp đẽ của cuộc sống con người.
- Mùa xuân của đất nước gắn với hình ảnh người cầm súng (những người làm nhiệm vụ chiến đấu và hình ảnh “người ra đồng”, “lộc”- niềm hi vọng tươi sáng đang theo họ đi khắp nơi hay hay chính họ đã đem mùa xuân đến mọi nơi trên đất nước. - Nhịp độ khẩn trương: “Tất cả như...xôn xao” - Công cuộc xây dựng mùa xuân của đất nước diễn ra khẫn trương, sôi động. Nghệ thuật điệp cấu trúc, từ láy...=> Nhà thơ như reo vui trước tinh thần lao động khẩn trương của con người làm nên mùa xuân của đất nước. |
